Ο Ερντογάν εντείνει την πίεση, αλλά σφίγγει κι ο κλοιός γύρω του

Η 28η Οκτωβρίου, εθνική επέτειος για τους Έλληνες και η 29η Οκτωβρίου, ημέρα της δημοκρατίας για τους Τούρκους, σηματοδοτούν το 2020 ημερομηνίες ενδεχόμενης κλιμάκωσης της τρέχουσας κρίσης στο ελληνοτουρκικό μέτωπο. Η αποχή από στρατιωτικές ασκήσεις κατά τη διάρκεια εθνικών και θρησκευτικών εορτών έχει καθιερωθεί ως Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και δείγμα καλής θέλησης εδώ και δεκαετίες (μνημόνιο Παπούλια-Γιλμάζ).

Ας σημειωθεί ότι αυτές τις ημέρες η Άγκυρα απέστειλε πρόσκληση στην Αθήνα για συνέχιση των συναντήσεων για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Ο γενικός γραμματέας του Γενς Στόλτενμπεργκ έσπευσε να δώσει εύσημα στις δύο πλευρές, κάνοντας  λόγο για «πολύ ευπρόσδεκτο βήμα», ενώ επαίνεσε τις δύο πλευρές για την «ευελιξία και την εποικοδομητική τους στάση».

Η Τουρκία, όμως, φρόντισε να τον διαψεύσει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο. Προχώρησε σε προαναγγελία ασκήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο (ανατολικά του Καστελλόριζου) για το διήμερο 27 και 28 Οκτωβρίου. Ως απάντηση, ο Έλληνας πρέσβης στην Άγκυρα επέδωσε διάβημα διαμαρτυρίας. Όπως αποδεικνύουν τα γεγονότα, η τουρκική πλευρά δεν χάνει ευκαιρία να κλιμακώνει την ένταση στις διμερείς σχέσεις, υπονομεύοντας τη διαδικασία του νατοϊκού μηχανισμού αποκλιμάκωσης.

Η ελληνική διπλωματία ναι μεν επιδίδεται σε αγώνα δρόμου για να δημιουργήσει ένα κλίμα αποτροπής των τουρκικών επιθετικών κινήσεων, αλλά οι τόσο η ΕΕ όσο και το ΝΑΤΟ σπεύδουν βραδέως, αν δεν αδιαφορούν παντελώς. Με τη στάση τους αυτή, ουσιαστικά στέλνουν το μήνυμα στον Ερντογάν ότι μπορεί να συνεχίζει την επιθετική-επεκτατική του πολιτική, χωρίς κόστος.

Έτσι, το Oruc Reis συνεχίζει τις έρευνές του στην περιοχή ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελλόριζο. Ο δε Ερντογάν χρησιμοποιεί την έκδοση NAVTEX όχι μόνο για να παίζει με τα νεύρα της Αθήνας, αλλά και για να δημιουργεί αλλεπάλληλα τετελεσμένα στην δυνάμει ελληνική ΑΟΖ με σκοπό να “νομιμοποιήσει” τις παράνομες τουρκικές διεκδικήσεις. Έχει, μάλιστα, προαναγγείλει ότι το επόμενο βήμα του είναι να στείλει πλωτό γεωτρύπανο στη θάλασσα του Καστελλορίζου.

Κανάλια επικοινωνίας

Η Αθήνα παρακολουθεί την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, αποφεύγοντας προς το παρόν να εμποδίσει το Oruc Reis χρησιμοποιώντας το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Κι αυτό, επειδή μία τέτοια ενέργεια πιθανότατα θα οδηγούσε σε κάποιου είδους “θερμή” σύγκρουση με απρόβλεπτες συνέπειες. Έτσι, προς το παρόν παίζει τα διπλωματικά χαρτιά της, συνεχίζοντας να πιέζει για την επιβολή ευρωπαϊκών κυρώσεων και εμπάργκο όπλων στην Τουρκία. Παράλληλα, η Αθήνα έχει θέσει θέμα αναστολής της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας.

Γεγονός παραμένει ότι τα κανάλια επικοινωνίας μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας δεν είναι πλέον λειτουργικά. Η ελληνική πλευρά δεν πρόκειται να ανταποκριθεί στην πρόσκληση της τουρκικής, όσο το Oruc Reis συνεχίζει τις παράνομες έρευνές του σε δυνάμει ελληνική ΑΟΖ. Η Άγκυρα μέσω πληθώρας δημοσιευμάτων κατηγορεί την Αθήνα για κωλυσιεργία. Σε άρθρο της, η Χουριέτ ανέφερε ότι «οι στρατιωτικές συνομιλίες συνεχίζονται μεν, αλλά με βραδείς ρυθμούς λόγω της Ελλάδας».

Είναι προφανές πως ο Ερντογάν θέλει συνομιλίες με την Ελλάδα με το Oruc Reis στην δυνάμει ελληνική ΑΟΖ, ακριβώς για να νομιμοποιήσει τις παράνομες έρευνές του. Από την άλλη, η Τουρκία έχει ανοίξει πολλά μέτωπα, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να τα διαχειριστεί. Η εμπλοκή στη Λιβύη εξελίσσεται αρνητικά για τον Ερντογάν. Μετά τον βομβαρδισμό της τουρκικής βάση Αλ Ουατίγια στη δυτική Λιβύη, αναγκάστηκε να “καταπιεί” σιωπηρά την ανακοίνωσή του, ότι επίκειται επίθεση με σκοπό την κατάληψη της Σύρτης και των πετρελαιοπηγών της.

Τώρα ήλθε η συμφωνία για εκεχειρία στη Λιβύη, η οποία περιλαμβάνει την απόφαση των δύο αντιμαχομένων πλευρών να ανασταλεί η ισχύς των συμφωνιών που είχε συνάψει η κυβέρνηση Σάρατζ. Αυτό πρακτικά σημαίνει αναστολή της ισχύος και του παράνομου μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης, γεγονός που στερεί κάθε πρόσχημα από τον Ερντογάν. Εκτός των παραπάνω, η Τουρκία έχει να αντιμετωπίσει και την οργή της Ουάσιγκτον για την ενεργοποίηση των πυραύλων S-400.

Τέλος, η Αίγυπτος εμφανίζεται ιδιαίτερα ανήσυχη για τον τρόπο που η Άγκυρα εκμεταλλεύεται τους τζιχαντιστές. Για το θέμα αυτό ο πρόεδρος Σίσι παρέδωσε στον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και στον πρόεδρο Αναστασιάδη υπόμνημα κατά τη διάρκεια της 8ης τριμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία την περασμένη Τετάρτη.