Ο “επιτήδειος ουδέτερος” δεν το βάζει κάτω…

Ο όρος “θερμό επεισόδιο” μαγνητίζει το αναγνωστικό κοινό. Οι αυθαίρετες τουρκικές αξιώσεις, όμως, προκαλούν πλέον μάλλον θυμηδία παρά ανησυχία στον κόσμο με τη συνεχή άσφαιρη επανάληψή τους. Ωστόσο, ούτε οι ποικίλοι της πατριωτικής Δεξιάς, ούτε οι ανεξάρτητοι μεμονωμένοι της πατριωτικής Αριστεράς, λένε την ωμή αλήθεια:

Πρώτον: Η Τουρκία μπορεί να αποκτήσει όσα επιδιώκει μόνο με επιθετικό, παράνομο πόλεμο. Επειδή όσα διεκδικεί η Τουρκία ανήκουν ήδη σε κάποιο άλλο κράτος, κατοχυρωμένα από Διεθνείς Συνθήκες. Για την ώρα η Τουρκία ούτε στη Συρία, όπου απαιτεί κατοχή εδαφικής λωρίδας, ούτε στην Ελλάδα (Αιγαίο, Θράκη) ή στην Κύπρο (υποθαλάσσιος πλούτος) έχει καταφέρει κάτι απτό και μη αντιστρεπτό.

Η κατάληψη της Κύπρου οφείλεται στον αμερικανικό παράγοντα και στην προδοσία της Χούντας, όχι σε αυτόβουλη πολιτική τουρκική απόφαση. Αν οι πατριωτικές πολιτικές δυνάμεις θέσουν ωμά και απερίφραστα ότι η Τουρκία ετοιμάζει πόλεμο, γιατί μόνο με πόλεμο μπορεί να υλοποιήσει τις αξιώσεις της, τότε, ίσως, οι ελίτ πιεστούν και υποχρεωθούν να σταματήσουν την αδιέξοδη πολιτική κατευνασμού του “θηρίου”.

Δεύτερον: Η Τουρκία κινείται μεταξύ Ανατολής και Δύσης, όπως της επιτρέπει η γεωγραφική της θέση, εξ ου και η παλαιά προσωνυμία “επιτήδειος ουδέτερος” για τη στάση της στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά έτσι ή αλλιώς παραμένει χώρα εξαρτημένη. Η τύχη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αποφασίστηκε από τις Δυτικές Δυνάμεις. Η τύχη της Τουρκίας εξαρτάται σήμερα από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Αν ξαφνικά συμφωνήσουν να γίνει κουρδικό κράτος, η Τουρκία θα τεμαχιστεί.

Το θερμό επεισόδιο καιροφυλακτεί επειδή τα ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης) δεν ματαιώνουν τις τουρκικές αξιώσεις. Η πιο λεπτή στιγμή είναι οι ώρες πριν ή μετά τις εκλογές, στο κενό μεταξύ παράδοσης και παραλαβής της νέας κυβέρνησης. Όπως με τα Ίμια, όταν η κυβέρνηση Σημίτη δεν είχε ακόμα ορκιστεί. Ιδίως αν τουρκική πρόκληση εκδηλωθεί στην Κύπρο.

Η εγκατάσταση των S-400 στην Τουρκία προκαλεί τεράστια τρύπα στην αμερικανική στρατηγική κύκλωσης-ανάσχεσης της Ρωσίας. Για την Τουρκία, αντίθετα, έγινε ζήτημα εθνικής ανεξαρτησίας. Η ανατροπή Ερντογάν θα ήταν το άμεσα ορατό γεγονός αλλά και η πιο ασήμαντη πλευρά του αμερικανικού πραξικοπήματος. Η επιτυχία του πραξικοπήματος δημιουργούσε προϋποθέσεις τεμαχισμού μιας τεράστιας συνεχούς γεωγραφικής και πολιτικής ενότητας 1700 ετών, της Μικράς Ασίας (από τη Βυζαντινή στην Οθωμανική Αυτοκρατορία) και δημιουργίας δυο (ή και περισσότερων) αποδυναμωμένων, ελεγχόμενων και ανταγωνιστικών κρατών, του πετσοκομμένου τουρκικού και του κουρδικού.

Συνταγή Κίσσινγκερ

Η αποτυχία των ΗΠΑ ήταν προφανώς εις βάρος μας. Η επιτυχία τους θα είχε, λογικά, και τις ευλογίες του Πούτιν. Ούτε το Κρεμλίνο θέλει μια ισχυρή Τουρκία, επειδή οι δυο μετρίως μεγάλες χώρες, Τουρκία και Ιράν, είναι λογικό να προσεγγίσουν η μία την άλλη για να αντισταθμίσουν το καταθλιπτικό βάρος της Ρωσίας και τις αμερικανικές πιέσεις. Και επειδή με ένα δεύτερο ή περισσότερα κράτη στη Μικρά Ασία εδραιώνεται η διαίρεση της περιοχής, διευκολύνεται ο έλεγχος και αυξάνονται οι πιθανότητες συμμαχίας της Ρωσίας με κάποιο εξ αυτών.

Ο Τραμπ έχει στόχο να αντιστρέψει το κλίμα παρακμής και οπισθοχώρησης των ΗΠΑ. Εφαρμόζει, λοιπόν, τη συνταγή Κίσσινγκερ: Όξυνση πιέσεων και απειλών, παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, δημόσια διαπραγμάτευση από θέση ισχύος. Η τακτική δεν αποδίδει όπως παλιά επειδή έχει χαθεί το μονοπώλιο ισχύος των ΗΠΑ. Προϋπόθεση θετικής κατάληξης, έστω προσωρινά, για τις ΗΠΑ έναντι Ρωσίας και Κίνας είναι τα εξής: Πρώτον, ο απόλυτος έλεγχος της Ευρώπης (ΕΕ) και δεύτερον ο αδιαφιλονίκητος προσεταιρισμός της Τουρκίας, εξοστρακίζοντας τη Ρωσία. Η ΕΕ είναι προτεκτοράτο της Αμερικής, κατά Μπρεζίνσκι. Με την Τουρκία το παλεύουν, αλλά δεν έχουν πολλά ισχυρά ατού.

Η θεωρία ότι οι ΗΠΑ δελεάζουν την Τουρκία με ανταλλάγματα στο Αιγαίο και στην Κύπρο είναι βάσιμη, αλλά δεν είναι επαρκής. Επειδή αδρανούμε, η Τουρκία κερδίζει μεν επιρροή σε Θράκη και Αιγαίο, αλλά μόνο με πόλεμο μπορεί να αποκτήσει κατοχή. Ή με νίκη ή με ήττα της όποιας πλευράς σε πόλεμο, ανοίγουν πληγές αστάθειας και απώλειας ελέγχου με άγνωστη προοπτική. Οι ΗΠΑ δεν έχουν καταλήξει ότι έχουν χάσει το παιχνίδι αποκλειστικής επαναφοράς της Τουρκίας στο Δυτικό στρατόπεδο.

Άγνωστες οι προθέσεις της επόμενης κυβέρνησης

Και είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι η συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν θα δώσει τελική απάντηση στη διαμάχη με αφορμή τους S-400. Οι κυρώσεις δεν έχουν υποχρεώσει κανέναν ως τώρα να υποχωρήσει. Αεροπλάνα πουλάνε κι άλλοι, οι Ρώσοι ίσως τα καλύτερα. Και η εκδίωξη από το ΝΑΤΟ της Τουρκίας θα ήταν το μεγαλύτερο δώρο στη Ρωσία, αδιανόητο. Η σημασία της ήττας Ερντογάν στην Πόλη θα φανεί αργότερα. Η διελκυστίνδα θα συνεχιστεί.

Ο Ερντογάν χρειάστηκε 16 χρόνια για να αποκτήσει τον έλεγχο των τυπικών, δημόσιων, αλλά και των αφανών μηχανισμών (βαθύ κράτος) ελέγχου της εξουσίας. Οι εκτός Τουρκίας μπορούν να αντλήσουν συμπεράσματα για τις προϋποθέσεις και το χρόνο που χρειάζεται, ώστε να συγκροτηθούν οι μηχανισμοί αντίστασης σε ξένες παρεμβολές ή σε εσωτερικές δολιοφθορές. Χωρίς τέτοιους μηχανισμούς η επιλογή ηρωικών πράξεων, π.χ. έξοδος από το ΝΑΤΟ, μπορεί να ηχούν ευχάριστα στα αφτιά, αλλά οδηγούν αναπόφευκτα σε ήττα και καταδικάζουν τον κόσμο και τη χώρα σε μακρόχρονα κάτεργα.

Η ελληνική ελίτ πιστεύει ότι όπως έδωσε το “Μακεδονικό” έτσι θα παραδώσει κάτι τι στη Θράκη ή στο Αιγαίο, όπως διακήρυσσαν στελέχη του απερχόμενου ΣΥΡΙΖΑ πριν καταλάβουν ότι αυτοκαταστρέφονται. Είναι άγνωστες οι προθέσεις (και οι ικανότητες) της επερχόμενης κυβέρνησης. Βεβαίως είναι ασήμαντο συμβάν για την ελληνική ελίτ αν η επόμενη κυβέρνηση και όποια άλλη θυσιαστεί, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, στο βωμό των ξένων συμφερόντων που διαιωνίζουν την εξουσία της.