Ο Ράμα στην Αθήνα – Η ΑΟΖ Ελλάδας-Αλβανίας στη Χάγη

Η συνάντηση του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα με τον ομόλογό του Κυριάκο Μητσοτάκη, στο πλαίσιο της ιδιωτικής του επίσκεψης στην Αθήνα, επικεντρώθηκε σε διμερή θέματα και στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού. Η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τη διαφορά της οριοθέτησης των θαλασσίων συνόρων Ελλάδας-Αλβανίας, θεωρείται μια σημαντική εξέλιξη για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα.

Επισημαίνεται, ότι ο Ράμα προσγειώθηκε στην Αθήνα, μια ημέρα μετά την επίσημη επίσκεψη στην Άγκυρα, όπου είχε συνομιλίες με τον Ταγίπ Ερντογάν. Ο Αλβανός πρωθυπουργός επιδίδεται σε διπλωματικές κινήσεις με στόχο να διατηρήσει όσο το δυνατόν μια ισορροπημένη σχέση μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ, για αυτό εκτιμάται ότι αποφάσισε να επισκεφθεί την Αθήνα ως ιδιώτης. Μητσοτάκης και Ράμα, κατά τη διάρκεια του γεύματος που είχαν στην οικία του πρώτου, εξέφρασαν ικανοποίηση για τη σταθερή βελτίωση των διμερών σχέσεων.

Παράλληλα, στο γεύμα έγινε σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, και μια συνολική αποτίμηση των σχέσεων Ελλάδας και Αλβανίας. Οι δυο ηγέτες συζήτησαν ακόμη για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια και για την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς και για την πανδημία του κορονοϊού και τους τρόπους αντιμετώπισής της.

Στο γεύμα παρακάθησε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας καθώς και η διευθύντρια του Διπλωματικού Γραφείου του Πρωθυπουργού, πρέσβης Ελένη Σουρανή. Ο Ράμα πριν συναντηθεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη είχε συνομιλίες με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, οι οποίες επικεντρώθηκαν σύμφωνα με tweet του υπουργείου Εξωτερικών σε διμερή θέματα, στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας και σε περιφερειακές εξελίξεις.

Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις έχουν βελτιωθεί και ο Ράμα έχει δηλώσει ότι είναι «είναι δικαίωμα της Ελλάδας και βασίζεται στη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που ξεκάθαρα αναφέρει ότι κάθε χώρα μπορεί να επεκτείνει τα θαλάσσια σύνορά της, όπου είναι αυτό εφικτό. Προφανώς με την Αλβανία, δεν ισχύει κάτι τέτοιο και για αυτό χρειαζόμαστε τη συμφωνία. Είναι απολύτως νόμιμο για την ελληνική πλευρά να το πει αυτό».

Θετική η στάση του Ράμα 

Επιπλέον, ο Αλβανός πρωθυπουργός έχει εκφραστεί θετικά για την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να επεκτείνει τα ελληνικα χωρικά ύδατα από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο Πέλαγος, δηλώνοντας «είναι δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια και αυτό δεν έχει σχέση με την διαφορά που έχουν Αθήνα-Τίρανα».  Επισημαίνεται, ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο του υπουργείου Εξωτερικών κατατέθηκε στη Βουλή και αναμένεται να εισαχθεί στην Ολομέλεια την Τρίτη 19 Ιανουαρίου 2021.

Το θέμα του καθορισμού των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο κρατών χρονολογείται από το 1992, όταν τα Τίρανα πρότειναν στην Αθήνα την έναρξη διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Το 2004, επί κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή, η ελληνική πλευρά επανέφερε το θέμα των διαπραγματεύσεων.

To 2008 οι τότε πρωθυπουργοί Σαλί Μπερίσα και Κώστας Καραμανλής υπέγραψαν συμφωνία για ΑΟΖ Ελλάδας- Αλβανίας. Όμως, ο Ράμα από τη θέση της αντιπολίτευσης κατέθεσε για ακύρωση στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο τη συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας για ΑΟΖ. Η Τουρκία δωροδόκησε μέλη του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου με αποτέλεσμα να ακυρωθεί η συμφωνία για την ΑΟΖ.

Εσωτερικές ισορροπίες 

Η συμφωνία Ελλάδας- Αλβανίας για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και η ελληνική απόφαση για επέκταση των ναυτικών μιλίων στο Ιόνιο, έχουν ανησυχήσει τον Ερντογάν, καθώς διαπιστώνει ότι η Ελλάδα ενδυναμώνει τη θέσης αναφορικά με την  προάσπιση των εθνικών συμφερόντων της. Ο Ερντογάν το αντιλαμβάνεται στο πλαίσιο μιας αποδυνάμωσης των παράνομων τουρκικών διεκδικήσεων σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο. Κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Ράμα στην Άγκυρα, αναφέρεται ότι του άσκησε πιέσεις για να ακυρώσει τη συμφωνία Ελλάδας- Αλβανίας για τη Χάγη.

Ο Αλβανός πρωθυπουργός εκτός από την ισορροπία που επιδιώκει μεταξύ Τουρκίας-ΕΕ και συνεπώς με την Ελλάδα που αποτελεί κράτος-μέλος της, προσπαθεί να κρατήσει ίσες αποστάσεις και στο εσωτερικό του, ενόψει των εκλογών του Απριλίου 2021. Η συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Αλβανού προέδρου Ιλίρ Μέτα, ο οποίος κατηγόρησε το Ράμα για απεμπόληση εδαφικής κυριαρχίας και για μυστικές συνομιλίες με την ελληνική πλευρά.

Ωστόσο, ο Ράμα θα πρέπει να ορίσει διαπραγματευτική ομάδα για τη Χάγη, η οποία θα πρέπει να εγκριθεί από το Μέτα, οποίος έχει στο πλευρό του και την αντιπολίτευση που αντιδρά στη συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας. Πρόεδρος και πρωθυπουργός έχουν ανοίξει εδώ και καιρό μια βεντέτα και κάνεις από τους δυο δεν δείχνει πρόθεση να υποχωρήσει.