Οι Αφγανοί διερμηνείς, το διαφαινόμενο φιάσκο, οι ευθύνες Δένδια και το non paper

Έγραφα χθες ότι αυτό το κράτος καταφέρνει να εκπλήσσει δυσάρεστα ακόμα και όσους έχουν κακή γνώμη γι’ αυτό. Τα πράγματα, όμως, εξελίσσονται πολύ χειρότερα από όσο και εγώ πίστευα, με αποτέλεσμα –με ευθύνη του Νίκου Δένδια– να είμαστε ενώπιον ενός φιάσκου μεγάλων διαστάσεων με καταλυτικές επιπτώσεις για τη ζωή ανθρώπων που έκαναν το λάθος να εμπιστευθούν την Ελλάδα.

Ας υπενθυμίσουμε τα γεγονότα. Ο Έλληνας πρέσβης Ανδρέας Παπασταύρου, ο οποίος είναι διαπιστευμένος στο Πακιστάν (εκεί η έδρα του) και στο Αφγανιστάν μετέβη στην Καμπούλ για να βγάλει από εκεί δύο ομάδες Αφγανών (συνολικά περίπου 25 άτομα), όπως έχουν πράξει με επιτυχία για πολύ περισσότερους άλλες ευρωπαϊκές χώρες του μεγέθους ή και μικρότερες της Ελλάδας.

Έξω από την περίμετρο του αεροδρομίου ανέμεναν για σχεδόν 24 ώρες οι δύο Αφγανοί διερμηνείς με τις οικογένειές τους (τις συζύγους τους, πέντε ανήλικα κορίτσια και ένα αγόρι). Ο Έλληνας πρέσβης όφειλε να βγει εκτός του αεροδρομίου για να πιστοποιήσει την ταυτότητα αυτών που περίμεναν εκεί και να τους παραδώσει τα αναγκαία ταξιδιωτικά έγγραφα. Εκτός αυτού θα έπρεπε να επικοινωνήσει και να οργανώσει την μετάβαση στο αεροδρόμιο της δεύτερης ομάδας Αφγανών (δύο αξιωματικοί απόφοιτοι της Σχολής Ευελπίδων και ένας σκηνοθέτης με τις οικογένειές τους).

Ο Έλληνας πρέσβης δεν βγήκε εκτός αεροδρομίου, επικαλούμενος λόγους ασφάλειας, λες και όλοι οι άλλοι Δυτικοί που έβγαιναν κινδύνευαν λιγότερο από αυτόν. Έτσι, έμεινε άπραγος για περίπου έξι ώρες στο αεροδρόμιο της Καμπούλ και επέστρεψε στο Ισλαμαμπάντ. Τελικώς, βρέθηκε μία ΜΚΟ, η οποία έφερε την πρώτη ομάδα των Αφγανών στο αεροδρόμιο. Επειδή, όμως, ο Παπασταύρου είχε φύγει για Ισλαμαμπάντ και δεν υπήρχε Έλληνας διπλωμάτης να τους ταυτοποιήσει και να τους παραδώσει τα ταξιδιωτικά έγγραφα, οι Αμερικανοί στρατιώτες τους πέταξαν εκτός αεροδρομίου.

Κατόπιν αυτού, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να στείλει στην περιοχή το κυβερνητικό αεροσκάφος Gulfstream με τον διπλωμάτη Αθανάσιο-Ορέστη Καφόπουλο (ανήκει στην ομάδα διαχείρισης κρίσεων). Το αεροσκάφος προσγειώθηκε στο Ισλαμαμπάντ για να παραλάβει τον πρέσβη Ανδρέα Παπασταύρου και αμέσως πέταξε για την Καμπούλ. Όταν, όμως, έγινε γνωστή η βομβιστική επίθεση, το Gulfstream επέστρεψε στο Ισλαμαμπάντ, παρότι στο αεροδρόμιο της Καμπούλ συνέχισαν να προσγειώνονται και να απογειώνονται δυτικά αεροσκάφη.

Ο χρόνος τρέχει αντίστροφα

Στο προηγούμενο άρθρο μου είχα υποθέσει ότι τελικώς οι δύο Έλληνες διπλωμάτες θα είχαν καταφέρει να φέρουν τουλάχιστον τους διερμηνείς και τις οικογένειές τους στο αεροδρόμιο. Δεν μπόρεσα να φανταστώ ότι θα “λάκιζαν”. Το γεγονός είναι ότι το κυβερνητικό Gulfstream παραμένει από χθες στο Ισλαμαμπάντ. Δεν πέταξε ούτε σήμερα για την Καμπούλ και υποτίθεται ότι θα πετάξει αύριο Σάββατο.

Υπενθυμίζω ότι ο χρόνος τρέχει αντίστροφα και ότι όλα τα δυτικά κράτη βιάζονται να ολοκληρώσουν τις “εκκενώσεις”, δηλαδή τη μεταφορά Αφγανών από την Καμπούλ εκτός Αφγανιστάν. Με άλλα λόγια, αυτό που χθες ή σήμερα ήταν εφικτό, ενδεχομένως αύριο να μην είναι. Δυστυχώς, οι πιθανότητες να μεταφερθούν οι Αφγανοί διερμηνείς και οι οικογένειές τους συρρικνώνονται δραματικά. Είναι άγνωστο, άλλωστε, εάν παραμένουν για τέταρτη ημέρα στο ύπαιθρο (υπενθυμίζουμε ότι υπάρχουν έξι παιδιά 5-13 ετών), αναμένοντας την Ελλάδα να τους σώσει. Για τη δεύτερη ομάδα Αφγανών ούτε λόγος. Όλα δείχνουν ότι η Αθήνα τους έχει εγκαταλείψει στη μοίρα τους.

Από την πλευρά του υπουργείου Εξωτερικών και της κυβέρνησης ούτε φωνή ούτε ακρόαση για το πως εξελίσσεται η αποστολή. Το ίδιο και από τα συστημικά Μίντια. Κανένα δεν έκανε αναφορά στο αποκλειστικό ρεπορτάζ του SLpress.gr. Γνωστό κανάλι, μάλιστα, έλεγε ότι το κυβερνητικό αεροσκάφος είναι σε άγνωστο μέρος για λόγους ασφαλείας! Και εγείρεται το ερώτημα, εάν ήταν να μένει παρκαρισμένο στο αεροδρόμιο του Ισλαμαμπάντ γιατί εστάλη;

Οι ευθύνες του Δένδια

Μακάρι να διαψευσθώ, αλλά η υπόθεση εξελίσσεται κατά τρόπο που οδηγεί σε φιάσκο, το οποίο εξευτελίζει την Ελλάδα. Στέλνουμε το μήνυμα ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τα στοιχειώδη, να φέρουμε σε πέρας μία αποστολή, την οποία έφεραν επιτυχώς σε πέρας όλες οι άλλες ευρωπαϊκές κι όχι μόνο χώρες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Αυστρία, μία χώρα αντίστοιχη σε μέγεθος της Ελλάδας. Έστειλε εγκαίρως ένα αεροσκάφος με 2-3 διπλωμάτες και μία ολιγομελή ομάδα στρατιωτικών, οι οποίοι μετάφεραν με ασφάλεια στην Αυστρία πολλές δεκάδες Αφγανούς συνεργάτες τους.

Το χειρότερο είναι ότι ο Νίκος Δένδιας –όπως αποδεικνύεται από τα γεγονότα– επέλεξε ακατάλληλους διπλωμάτες, ή τέλος πάντων δεν τους έδωσε τις σωστές οδηγίες. Το τι έχει συμβεί μέχρι στιγμής σας το έχω αποκαλύψει λεπτομερώς. Οι σημερινές πληροφορίες είναι εγκυρότατες, όπως και εκείνες των προηγούμενων άρθρων. Γι’ αυτό και το υπουργείο Εξωτερικών δεν τόλμησε να διαψεύσει το SLpress.gr. Προτίμησε τη γνωστή μέθοδο της αποσιώπησης, προφανώς στηριζόμενο και στο γεγονός ότι τα συστημικά Μίντια θα το συνδράμουν κι αυτά με τη δική τους σιωπή, όπως και συνέβη.

Η παραπληροφόρηση, όμως, έχει στην συγκεκριμένη περίπτωση κοντά πόδια. Απέχουμε τόσο λίγο από το φιάσκο που μοιάζει πολύ δύσκολο να το αποφύγουμε. Μακάρι την τελευταία στιγμή να βρεθεί μία λύση για τους δύσμοιρους Αφγανούς διερμηνείς. Όπως προανέφερα, για τη δεύτερη ομάδα ούτε λόγος… Αν, όμως, η αποστολή αποτύχει, ο Νίκος Δένδιας θα είναι και προσωπικά υπόλογος για το φιάσκο σε μία υπόθεση που εκτός από την ανθρωπιστική της διάσταση, τραυματίζει και το κύρος της Ελλάδας στα μάτια φίλων και εχθρών.

Το non paper του υπουργείου Εξωτερικών

Είχε μόλις δημοσιευθεί το άρθρο όταν έλαβα γνώση ενός non paper που έστειλε το γραφείο του υπουργού Εξωτερικών σε δημοσιογράφους, στο οποίο αναφέρεται ότι το υπουργείο κινητοποιήθηκε και πέτυχε να απεγκλωβισθούν τρεις Έλληνες πολίτες από το Αφγανιστάν. Υπενθυμίζουμε ότι για τον έναν είχαμε γράψει. Όπως ομολογεί και το υπουργείο, οι Έλληνες πολίτες απεγκλωβίσθηκαν από Αμερικανούς και Βρετανούς.

Αναφορικά με τα επίμαχα γεγονότα, παραθέτουμε ολόκληρο το non paper: Αναφορικά «με τους Αφγανούς πολίτες ελληνικού ενδιαφέροντος, η Πρεσβεία μας στο Ισλαμαμπάντ έλαβε επιστολή στις 21 Μάϊου Αφγανού πολίτη, μέσω δημοσιογράφου που μετέβαινε στο Αφγανιστάν, ο οποίος ανέφερε ότι είχε εργαστεί ως διερμηνέας για την Ελληνική Δύναμη στο Αφγανιστάν. Ο εν λόγω ζήτησε την αρωγή της Ελλάδας προκειμένου ο ίδιος και τα πέντε μέλη της οικογένειας του να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης ασφαλείας.

»Στο ενδιάμεσο, ο ανωτέρω, με τον οποίο βρισκόταν σε επικοινωνία η Ελληνική Πρεσβεία στο Ισλαμαμπάντ, έθεσε δύο όρους για την μετάβαση του στην Ελλάδα: η μετάβαση να πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο και να μπορεί να επισκέπτεται το Αφγανιστάν για οικογενειακούς λόγους. Δεδομένου ότι ο ανωτέρω δεν διέθετε ταξιδιωτικά έγγραφα (ταυτότητα ή διαβατήριο), το Υπουργείο Εξωτερικών την 1η Ιουνίου, μέσω της Πρεσβείας στο Ισλαμαμπάντ, προσπάθησε να διερευνήσει τρόπους για παροχή ασύλου/διεθνούς προστασίας, μέσω των Πρεσβειών Κρατών Μελών της ΕΕ με έδρα την Καμπούλ.

»Στις 19 Ιουλίου, το ΓΕΕΘΑ επιβεβαίωσε τα στοιχεία του εν λόγω Αφγανού πολίτη και τριών μελών της οικογένειας του. Στις 22 Ιουλίου, με επιστολή του προς τον Υπουργό Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο και με κοινοποίηση στον Υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, δικηγόρος στη Θεσσαλονίκη ενημέρωσε για την ύπαρξη άλλου διερμηνέα και ζήτησε να γίνουν ενέργειες για την μεταφορά του, καθώς και της τετραμελούς οικογένειας του στην Ελλάδα. Στις 11 Αυγούστου το ΓΕΕΘΑ επιβεβαίωσε τα στοιχεία του εν λόγω Αφγανού πολίτη και τριών μελών της οικογένειας του.

»Δεδομένων των ραγδαίων εξελίξεων, από τις 10 Αυγούστου, το Υπουργείο Εξωτερικών, υπό το συντονισμό του Γενικού Γραμματέα, ερευνούσε τρόπους απεγκλωβισμού των ανωτέρω Αφγανών πολιτών με τη συνδρομή της ΕΕ και Κρατών Μελών της. Στις 15 και 16 Αυγούστου, υπό το φως και των καταιγιστικών εξελίξεων στο έδαφος, εντάθηκαν οι προσπάθειες με φιλικά διαβήματα προς όλα τα Κράτη Μέλη της ΕΕ, Μεγάλης Βρετανίας και ΗΠΑ προκειμένου να συντρέξουν για τον απεγκλωβισμό των Αφγανών πολιτών.

»Υπήρξε καταρχήν θετική ανταπόκριση από Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και Μεγάλη Βρετανία. Το αντικειμενικό πρόβλημα που αντιμετώπισε η Ελληνική πλευρά ήταν ότι οι δύο διερμηνείς και τα μέλη των οικογενειών τους δεν είχαν πρόσβαση στο αεροδρόμιο, παρά τις συνεχείς οχλήσεις προς όλους τους εμπλεκομένους. Τούτο οφείλονταν στην χαοτική κατάσταση που επικρατεί στο έδαφος, αλλά και στο γεγονός ότι οι εν λόγω Αφγανοί πολίτες δεν είχαν ταξιδιωτικά έγγραφα που να πιστοποιούν την ταυτότητα τους. Το δεύτερο ζήτημα λύθηκε, εν μέρει, με την έκδοση βεβαιώσεων ταυτοπροσωπίας από την Ελληνική Πρεσβεία στο Ισλαμαμπάντ. Επίσης, προτεραιότητα δίνονταν στον απεγκλωβισμό μη Αφγανών πολιτών.

»Οι προσπάθειες συνεχίστηκαν τις επόμενες ημέρες, αλλά δυστυχώς δεν κατέστη δυνατή η πρόσβαση των Αφγανών πολιτών στο αεροδρόμιο. Για τον λόγο αυτό, ο Υπουργός Εξωτερικών έδωσε εντολή στον Πρέσβη στο Ισλαμαμπάντ να μεταβεί στην Καμπούλ, εφόσον το επέτρεπαν οι συνθήκες ασφαλείας, προκειμένου να συντρέξει στον απεγκλωβισμό των Αφγανών πολιτών.
Ο Πρέσβης αφίχθη με ειδική πτήση στις 25 Αυγούστου και όπως παρατήρησε, επικρατούσε, και εντός του αεροδρομίου, μια χαοτική κατάσταση.

»Κατά την παραμονή του κατέβαλε προσπάθειες να συναντήσει τους διερμηνείς και τις οικογένειές τους στην πύλη του αεροδρομίου, αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατό, καθώς οι Ταλιμπάν δεν τους επέτρεψαν να φτάσουν μέχρι εκεί. Δεδομένου ότι δεν ήταν δυνατό να διασφαλιστεί η ασφάλεια του Πρέσβη, εφόσον διανυκτέρευε στο αεροδρόμιο της Καμπούλ του επετράπη να επιστρέψει αυθημερόν στο Ισλαμαμπάντ, με την εντολή να επιστρέψει στην Καμπούλ εφόσον οι συνθήκες ασφαλείας το επιτρέψουν.

»Τις πρώτες πρωινές ώρες της 26ης Αυγούστου, κατόπιν στενού και συνεχούς συντονισμού μεταξύ Υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας, αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας, στο οποίο επέβαιναν, πέραν του πληρώματος, δύο διπλωματικοί υπάλληλοι και στελέχη των ενόπλων δυνάμεων αναχώρησε προκειμένου να μεταβεί στην Καμπούλ εφόσον το επέτρεπαν οι συνθήκες, για τη μεταφορά των διερμηνέων και των οικογενειών τους, εφόσον ευοδωθούν οι προσπάθειες να εισέλθουν στο χώρο του αεροδρομίου. Το αεροσκάφος έφτασε στο Ισλαμαμπάντ αυθημερόν, με ενδιάμεση στάση το Αμπού-Ντάμπι. Στο Ισλαμαμπάντ επιβιβάστηκε και ο επιτόπιος Πρέσβης και αναχώρησε εκ νέου για Καμπούλ.

»Οι ανωτέρω τρεις υπάλληλοι του ΥΠΕΞ είχαν αρχική οδηγία να μεταβούν πλησίον μιας εκ των εισόδων του αεροδρομίου, εφόσον το επέτρεπαν οι συνθήκες ασφαλείας και μένοντας πάντα εντός του χώρου που ελέγχουν οι δυνάμεις χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, προκειμένου να καταβάλλουν προσπάθειες επί τόπου για την είσοδο των διερμηνέων στο χώρο του αεροδρομίου. Ύστερα από την τρομοκρατική επίθεση πλησίον μιας εκ των εισόδων του αεροδρομίου χθες το απόγευμα, το αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας, το οποίο εκείνη τη στιγμή είχε απογειωθεί με προορισμό την Καμπούλ, έλαβε οδηγία να επιστρέψει στο Ισλαμαμπάντ, καθώς έκλεισε το αεροδρόμιο της Καμπούλ.

»Μέχρι το μεσημέρι της Παρασκευής το αεροσκάφος βρισκόταν  σε ετοιμότητα να αναχωρήσει για Καμπούλ εκ νέου. Εν τω μεταξύ συνεχίσθηκαν αμείωτες οι προσπάθειες και επαφές με διάφορα κράτη, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ, προκειμένου να βρεθεί τρόπος να εισέλθουν οι διερμηνείς στο αεροδρόμιο. Από τις συνθήκες ασφάλειας που θα επικρατούν στο αεροδρόμιο της Καμπούλ θα εξαρτηθεί αν το αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας θα παραμείνει στην  ευρύτερη περιοχή ή θα επιστρέψει στην Ελλάδα. Ανεξάρτητα όμως από αυτό, το Υπουργείο Εξωτερικών θα συνεχίσει με αμείωτη ένταση την προσπάθεια για τον απεγκλωβισμό των Αφγανών ελληνικού ενδιαφέροντος με κάθε πρόσφορο μέσο και σε στενή συνεργασία με τους Συμμάχους και Εταίρους».

Επιβεβαίωση με “διπλωματικό” τρόπο

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, το υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαιώνει πλήρως τις αποκαλύψεις του SLpress.gr. Απλώς περιγράφει τα γεγονότα με “κομψό” διπλωματικό τρόπο, ώστε να απομειώσει τις ευθύνες του. Συγκεκριμένα:

• Επιβεβαιώνει ότι οι Έλληνες διπλωμάτες δεν βγήκαν από το αεροδρόμιο, όπως έπραξαν όλοι σχεδόν οι άλλοι Δυτικοί, λες και το πρόβλημα ασφαλείας ήταν μόνο για τους Έλληνες. Προσέξτε τη διατύπωση: να πλησιάσουν προς την πύλη εφόσον ένοιωθαν ασφαλείς! Δεν μας εξηγεί πως μπορούν να φέρουν έτσι σε πέρας την αποστολή τους, εφόσον οι διερμηνείς ήταν εκτός αεροδρομίου.
• Από που προκύπτει ότι κινδύνευε η ασφάλεια του πρέσβη Παπασταύρου εάν παρέμενε εντός του αεροδρομίου της Καμπούλ, όπως τόσοι και τόσοι Δυτικοί; Διευκρινίζουμε ότι η βομβιστική επίθεση έγινε εκτός αεροδρομίου.
• Δεν κάνει καμία αναφορά στη δεύτερη ομάδα Αφγανών, ακριβώς επειδή η Αθήνα την έχει αφήσει στη μοίρα της.
• Δεν εξηγεί γιατί άλλα δυτικά αεροσκάφη σήμερα Παρασκευή προσγειώνονται και απογειώνονται από το αεροδρόμιο της Καμπούλ και δεν μπορεί να προσγειωθεί το ελληνικό.
• Επιβεβαιώνει ότι η έμφαση δίνεται στο να κάνουν άλλα κράτη την υποχρέωση της Ελλάδας, επειδή κάποιοι είναι ανίκανοι να την φέρουν σε πέρας.
• Τέλος, μας δίνει την πληροφορία ότι στο ελληνικό αεροσκάφος βρίσκονται και Έλληνες στρατιωτικοί.

Αυτά τα πολλά και τα συμπεράσματα δικά σας.