Ομολογεί το fake news το Spiegel για το 5χρονο στον Έβρο

Προπαγανδιστικό και επί της ουσίας φιλοτουρκικό fake news φαίνεται πλέον ξεκάθαρα ότι ήταν η ιστορία με το 5χρονο κοριτσάκι που τον περασμένο Αύγουστο φερόταν να πέθανε σε νησίδα του Έβρου εξαιτίας της αναλγησίας της Ελλάδας. Ο σάλος τότε εξέθεσε την χώρα μας διεθνώς και αναστάτωσε πολλούς Έλληνες. Όμως ακόμα κι εκείνοι που προέβαλαν το θέμα με ένταση, όπως το γερμανικό Spiegel και η ΜΚΟ που πρωτοστάτησε τότε, τώρα “με τρόπο” ανακαλούν και έμμεσα αμφισβητούν τόσο για την ύπαρξη της 5χρονης όσο και για το κατά πόσον οι πρόσφυγες βρίσκονταν επί ένα μήνα επί ελληνικού εδάφους.

Ανεξαρτήτως της θέσης των πολιτών επί του μεταναστευτικού ζητήματος, δεν υπήρξε Έλληνας που ανήμερα το Δεκαπενταύγουστο να μην ανατρίχιασε στην “είδηση” ότι πέθαιναν από δάγκωμα σκορπιού αβοήθητα παιδιά σε νησίδα, πολύ δε περισσότερο με το “άλλοθι” ότι οι μετανάστες και τα παιδιά βρίσκονταν σε άγνωστη τοποθεσία ή ότι οι αρχές δεν μπορούσαν να τους εντοπίσουν σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων από τις ελληνικές όχθες του ποταμού. Το δε βίντεο με την γυναίκα που τα κατήγγειλε αυτά μέσω κινητού από την νησίδα, είχε γίνει viral.

Ταυτόχρονα όμως, παρά την μεγάλη προβολή της ψευδούς είδησης για θάνατο παιδιού, όλοι απορούσαν και για ποιο λόγο σε κανένα βίντεο δεν εμφανιζόταν το νεκρό παιδί ή το άρρωστο, ή έστω η χαροκαμένη μάνα, αλλά και για ποιο λόγο οι μετανάστες (τουλάχιστον οι άνδρες) δεν διέσχιζαν περπατώντας  στα αβαθή νερά για να διασχίσουν την μικρή απόσταση που υποτίθεται ότι τους χώριζε από την ελληνική όχθη, μεταφέροντας στην αγκαλιά τους και το παιδί που υποστήριζαν ότι ήταν ετοιμοθάνατο από δάγκωμα σκορπιού.

Ο θόρυβος για το θέμα αυτό προκλήθηκε από μία ΜΚΟ αλλά και από το γεγονός ότι ένα σημαντικό γερμανικό έντυπο, το Spiegel, έκανε εκτενείς αναφορές στο όλο ζήτημα, παρουσιάζοντας ουσιαστικά την Ελλάδα ως μια χώρα που προφασίζεται ότι δεν μπορεί να εντοπίσει ετοιμοθάνατα παιδιά στα σύνορά της ή στο έδαφός της. Πρόσφατα το Spiegel “κατέβασε” όλα αυτά τα άρθρα που είχε αναρτήσει επί του θέματος, γράφοντας ότι θα επανέλθει όταν θα έχει πληρέστερη εικόνα για το τι πραγματικά συνέβη στη νησίδα. Ήταν ολοφάνερο πλέον ότι το ρεπορτάζ αμφισβητείτο ως προς την αξιοπιστία του. Χθες το Spiegel  ανήρτησε ένα μακροσκελέστατο ρεπορτάζ επί του θέματος, ακόμα και για το πόσα είδη… σκορπιών υπάρχουν στην Ελλάδα, όπου όμως το δια ταύτα εντοπίζεται στις τελευταίες αράδες:

«Το DER SPIEGEL θα έπρεπε να είχε διατυπώσει πολύ πιο προσεκτικά τις αναφορές για το πού βρίσκονται οι πρόσφυγες και, κυρίως, για το θάνατο του κοριτσιού. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει τελική απόδειξη, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι κάποιοι από τους πρόσφυγες θα μπορούσαν να έχουν εφεύρει τον θάνατο στην απόγνωσή τους. Ίσως νόμιζαν ότι έτσι τελικά θα σωθούν».

Ομολογία fake news

Σε άλλο σημείο το Spiegel αναφέρει: «Δεν περιγράψαμε σωστά την κατάσταση στο άρθρο μας. Τα δημοσιεύματα του Spiegel έδιναν την εντύπωση ότι η ομάδα των προσφύγων έχει εγκλωβιστεί στην ίδια ελληνική νησίδα επί σχεδόν ένα μήνα. Ωστόσο, οι μετανάστες δεν ήταν πάντα στην ίδια νησίδα, ούτε ήταν πάντα σε ελληνικό έδαφος. Ούτε όμως και όσα υποστηρίζει η ελληνική κυβέρνηση αντικατοπτρίζουν σωστά αυτό που συνέβη. Κατά καιρούς, σύμφωνα με έρευνα του Spiegel, πρόσφυγες από την ομάδα βρίσκονταν σε ελληνικό έδαφος – και η ελληνική αστυνομία θα μπορούσε πιθανότατα να τους είχε βρει εκεί χωρίς κανένα πρόβλημα», αναφέρει το έντυπο σε μια προσπάθεια να σώσει τα προσχήματα και την αξιοπιστία του σε αυτό το πολύ ευαίσθητο ζήτημα.

Το Spiegel έγραφε τότε, όπως και πολλά ελληνικά έντυπα, ότι η 5χρονη Μαρία πέθανε σε νησίδα στον ‘Εβρο, σε ελληνικό έδαφος, και κανάλια προέβαλαν βιντεάκι όπου μια γυναίκα ζητούσε βοήθεια λέγοντας ότι κινδυνεύουν όλοι από σκορπιούς και ότι ένα κορίτσι πέθανε ήδη ενώ κινδύνευε και μια έγκυος. Αυτή η γυναίκα βρίσκεται πλέον στη Γερμανία, όπου παντρεύτηκε, και αρνήθηκε να δώσει νέα συνέντευξη στο Spiegel, όταν αυτό φάνηκε πλέον να αμφισβητεί το αρχικό ρεπορτάζ του και την μαρτυρία της ίδιας, στην οποία εξάλλου στηρίχθηκε εξαρχής το όλο θέμα.

Όταν τελικά οι μετανάστες βρέθηκαν από τις ελληνικές αρχές, η οικογένεια του φερομένου ως νεκρού κοριτσιού, είπε ότι ο τάφος του κοριτσιού της δεν μπορεί να βρεθεί, επειδή δεν υπάρχει ταφόπλακα παρά τα ισλαμικά έθιμα. Οι γονείς υποστήριξαν ότι δεν έβαλαν σημάδι στον τάφο για να μην συληθεί αυτός από άλλους μετανάστες που ίσως νόμιζαν ότι θα έβρισκαν κοντά στο νεκρό τιμαλφή. Ομως και όταν η ελληνική κυβέρνηση πίεσε την οικογένεια για να εντοπιστεί ο τάφος στην Ελλάδα ή στην Τουρκία ώστε να ταφεί το παιδί κανονικά, οι γονείς και πάλι έδωσαν με το ζόρι τη συναίνεσή τους, αρνούμενοι ταυτόχρονα να δώσουν τις συντεταγμένες. Οταν το Spiegel προσπάθησε με πάθος να τεκμηριώσει την ύπαρξη της “νεκρής Μαρίας”, δεν τα κατάφερε.

Το πιστοποιητικό

Οι γονείς παρουσίασαν ένα πιστοποιητικό ότι η νεκρή ήταν δίδυμη αδελφή μιας από τις κόρες τους, αλλά το Spiegel διαπίστωσε ότι το πιστοποιητικό γέννησης της φερομένης ως νεκρής Μαρίας συμπληρώθηκε μετά τον υποτιθέμενο θάνατό της, καθώς στη Συρία μπορείς να δηλώσεις γεννήσεις παιδιών όποτε θέλεις. «Με 50 δολάρια μπορείς να βγάλεις πιστοποιητικό και για παιδί που δεν γεννήθηκε ποτέ», γράφει το Spiegel. Το έντυπο φανερά αμφιβάλλει πλέον για την ύπαρξη και το θάνατο του κοριτσιού, καθώς γράφει ότι ήταν παράξενο να μην έχει κανείς φωτογραφία του πέμπτου παιδιού της οικογένειας είτε πριν τον ερχομό στην Ελλάδα είτε στη νησίδα, όταν πέθαινε ή όταν τάφηκε. Οι γονείς υποστήριξαν στον ρεπόρτερ του Spiegel ότι είχαν φωτογραφίες «σε ένα κινητό που τους το πήραν οι Έλληνες».

Στο άλλο κοριτσάκι τους (είχαν τέσσερα παιδιά μαζί τους και η Μαρία υποτίθεται ότι ήταν το πέμπτο παιδί) που έλεγαν ότι κι αυτό κινδύνευσε να πεθάνει από δάγκωμα σκορπιού, οι γιατροί που το εξέτασαν ενδελεχώς στο ελληνικό νοσοκομείο δεν βρήκαν καμία ένδειξη για τέτοιο συμβάν. Η έγκυος που φέρετο ότι κινδύνευε να πεθάνει από αιμορραγία, βρέθηκε επίσης απόλυτα υγιής.

Όσο για την θέση του υποτιθέμενου τάφου για τον οποίο οι γονείς έδειξαν πολύ αρνητική στάση ως προς τον εντοπισμό του, εγείρονται ερωτηματικά και για άλλον έναν λόγο: το στίγμα της ομάδας των 38 ατόμων ήταν ανά πάσα στιγμή διαθέσιμο και στους ίδιους (στα κινητά τους) και στις ελληνικές αρχές. Δεν υπάρχει δηλαδή αμφιβολία ότι αν υπάρχει τάφος, είτε σε ελληνική νησίδα είτε σε τουρκική, η θέση του ήταν ασφαλώς γνωστή εξαρχής στους γονείς από το στίγμα των κινητών της οικογένειας στο επίμαχο διάστημα.

Το Spiegel στις 27 Αυγούστου έγραφε: «Η Μαρία είχε δυνατό χαρακτήρα, ήταν γεμάτη όνειρα, λένε οι γονείς της. Λάτρευε τα κόμικς και ήθελε να γίνει τηλεοπτική σταρ. Τώρα η Μαρία είναι νεκρή. Πέθανε στις αρχές Αυγούστου στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης επειδή οι ελληνικές αρχές της αρνήθηκαν οποιαδήποτε βοήθεια».  Τώρα το Spiegel γράφει ότι ο συντάκτης του αρχικού κειμένου απέδιδε τις πληροφορίες του σε άλλες πηγές και έγραφε ότι «είπαν πως πέθανε» και «είπαν πως τη δάγκωσε σκορπιός» κ.λπ. Ομως το έντυπο υποστηρίζει τώρα ως δικαιολογία ότι κατά την επεξεργασία των κειμένων τότε απαλήφθηκαν τα “είπαν” και οι πληροφορίες φέρονταν ως βέβαιες χωρίς να αποδίδονται σε άλλες πηγές. Ως δικαιολογία επικαλείται την πίεση του χρόνου στις διαδικτυακές αναρτήσεις.

Για να απαλύνει τις εντυπώσεις και να αποκτήσει άλλοθι, το Spiegel αναφέρει ότι ως μέσο ενημέρωσης «είδε το παιδί ως σύμβολο της ταλαιπωρίας των προσφύγων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και το απεικόνισε αναλόγως στα ρεπορτάζ του». Εν συνεχεία το γερμανικό έντυπο αναφέρεται στις αντιδράσεις για τα τότε δημοσιεύματά του, καθώς έλαβε πολλές επιστολές διαμαρτυρίας αλλά και επίσημες δηλώσεις ότι οι μετανάστες δεν βρίσκονταν τότε σε ελληνικό έδαφος ούτε υπήρχε νεκρό παιδί.

«Το Spiegel λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τις επικριτικές επιστολές και εξετάσαμε πιο προσεκτικά τις αναρτήσεις. Όταν οι αμφιβολίες μας για την προηγούμενη περιγραφή των γεγονότων εκείνη την εποχή μεγάλωσαν, αφαιρέσαμε προσωρινά τα άρθρα και το podcast από τον ιστότοπό μας, σημειώνοντας ότι θα εξετάσουμε τις αναφορές μας και, μόλις ολοκληρωθεί η έρευνα, θα αποφασίσουμε εάν θα αναδημοσιεύσουμε τις αναρτήσεις σε διορθωμένη και ενημερωμένη μορφή, εάν χρειάζεται. Ομως τελικά χρειάζονται τόσο πολλές αλλαγές, που αυτό δεν είναι δυνατόν», γράφει το Spiegel παραθέτοντας πλέον μια νέα παρουσίαση του θέματος. Και γράφει: «Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι στην πραγματικότητα κάναμε λάθη».

Η ΜΚΟ

Αναφερόμενο στο ιστορικό, γράφει ότι «η ΜΚΟ “HumanRights360″ επικοινώνησε με τις ελληνικές αρχές και τις κάλεσε να διασώσουν μια ομάδα κυρίως Σύρων προσφύγων από τον Έβρο. Η ΜΚΟ στέλνει τις συντεταγμένες ενός νησιού όπου υποτίθεται ότι βρίσκονται οι μετανάστες. Σύμφωνα με το Ελληνικό Κτηματολόγιο, η νησίδα ανήκει στην Ελλάδα. Το Υπουργείο Άμυνας της Ελλάδας όμως, δηλώνει ότι η νησίδα, μήκους 700 μέτρων και πλάτους 100 μ. είναι ελληνική κατά το ήμισυ και ότι η υπόλοιπη αποτελεί τουρκικό έδαφος. Ένας δημοσιογράφος μας στην Ελλάδα πληροφορείται το περιστατικό και αρχίζει να ερευνά. Μέσω του “HumanRights360” έρχεται σε επαφή με τη Σύρια Baidaa S. που είναι στη νησίδα με άλλα άτομα και αυτή δίνει στο Spiegel μια selfie της ίδιας και ενός ξαπλωμένου στο έδαφος παιδιού».

Το Spiegel ομολογεί ότι τίποτα δεν αποδεικνύει πως το παιδί αυτό είναι άρρωστο ή νεκρό. Όσο για τη νησίδα στην οποία βρίσκεται η γυναίκα, σύμφωνα με το Spiegel, απέχει πολύ λίγα μέτρα από την ελληνική όχθη και μάλιστα οι μετανάστες βλέπουν στην ελληνική πλευρά περίπολο. «Εν τω μεταξύ η ομάδα των ατόμων που προσπαθεί να έρθει στην Ελλάδα έχει φτάσει τα 70 άτομα. Οι Τούρκοι φέρονται να μάζεψαν κάποιους από αυτούς και τους άλλους τους άφησαν εκεί –με το εκεί ακόμα να μην ξέρει κανείς σε ποια χώρα ανήκε. Κάποια στιγμή μέσα στη νύχτα, η  Baidaa S. ηχογραφεί πολλά φωνητικά μηνύματα στα οποία κλαίει για το θάνατο ενός κοριτσιού που το δάγκωσε σκορπιός. Ένα ακόμη παιδί βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο», αναφέρει το Spiegel

Ακόμη και η “HumanRights360” που προκάλεσε το θέμα, παραδέχθηκε στην πορεία ότι η όλη ιστορία ήταν αποτέλεσμα “εσφαλμένης πεποίθησης”. Η συγκεκριμένη ΜΚΟ βρίσκεται εν τω μεταξύ στο επίκεντρο δικαστικής έρευνας καθώς η Εισαγγελία Πρωτοδικών καλείται να διερευνήσει αν έχουν τελεστεί αδικήματα όπως η σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, το ξέπλυμα μαύρου χρήματος και η απιστία. Η ΜΚΟ διαψεύδει τα πάντα, και η έρευνα αφορά πάνω από 20 εκατ. ευρώ που θεωρητικά προορίζονται για τους πρόσφυγες και τα παιδιά τους.

Βαρύτατες διώξεις ασκήθηκαν προ δέκα ημερών και σε άλλες δύο ΜΚΟ σε σχέση με το μεταναστευτικό. Συγκεκριμένα, διώκεται ο διευθυντής της οργάνωσης Aegean Boat Report Τόμι Όλσεν και ο διευθυντής του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Συμφωνιών του Ελσίνκι Παναγιώτης Δημητράς. Αντιμετωπίζουν διώξεις για κατασκοπεία και σύσταση εγκληματική οργάνωση για διευκόλυνση παράνομης εισόδου στη χώρα.Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι διώκονται επειδή καταγγέλλουν pushbacks, όμως σύμφωνα με το κατηγορητήριο οι ίδιοι παρότρυναν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες να καταγγέλλουν pushbacks.

Η εισαγγελία της Κω τους κατηγορεί ότι έδιναν οδηγίες στους πρόσφυγες και στους μετανάστες, αλλά και ότι προτού καν οι τελευταίοι αναχωρήσουν από την τουρκική αρχή, αποστέλλονταν από τους κατηγορουμένους τα στοιχεία τους προς τις ελληνικές αρχές για να γίνει αίτηση ασύλου και να αποτραπεί η επαναπροώθηση. ΕΙς βάρος του Νορβηγού έχει σχηματισθεί δικογραφία και στη Μυτιλήνη.