Παρέμειναν “κερκόπορτες” για την ελληνική ΑΟΖ και μετά την επίσκεψη Δένδια στην Αίγυπτο
12/03/2021
Στις 18 Φεβρουαρίου 2021 η Αίγυπτος προκήρυξε 24 “οικόπεδα” για έρευνα υδρογονανθράκων (Σχήμα 1). Εξ’ αυτών, τα εννέα βρίσκονται στη θάλασσα, τα 12 στη δυτική έρημo και τα τρία στο Σουέζ. Εκ των εννέα θαλάσσοτεμαχίων (Σχήμα 1 πράσινα πολύγωνα), τα τρία βρίσκονται δυτικά και μέσα στην περιοχή που πρόσφατα οριοθετήσαμε ΑΟΖ με την Αίγυπτο (Σχήμα 2), ενώ τα υπόλοιπα έξι βρίσκονται ανατολικά.
Για την θέση των EG-MED-W11 και EG-MED-W18 δημιουργήθηκε σοβαρό θέμα υπέρβασης της περιοχής οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου ανατολικά του 28ου μεσημβρινού και δυτικά του 26ου μεσημβρινού (τμήματα με μωβ χρώμα), χωρίς να ειδοποιηθεί γι’ αυτό η Ελλάδα όπως έπρεπε. Το γαλάζιο τμήμα είναι μέρος της δυνάμει λιβυκής ΑΟΖ που ανήκει και αυτό στο EG-MED-W11.
Το υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε άμεσα και μετά την επίσκεψη του υπουργού στο Κάιρο δηλώθηκε ότι το πρόβλημα (ονομάσθηκε τεχνικό) λύθηκε και η Αίγυπτος θα διορθώσει άμεσα τους αρχικούς χάρτες. Πράγματι, σε ΜΜΕ αναρτήθηκε με ιδιαίτερη ταχύτητα και χαιρετίσθηκε ο διορθωμένος χάρτης (Σχήμα 3) που δείχνει ότι το θαλασσοτεμάχιο EG-MED-W18 δεν υπερβαίνει πλέον τον 28ο μεσημβρινό.
Τι λέει η ανάλυση
Ορισμένες παρατηρήσεις: Πρώτον, στην προσπάθεια να έχουμε ακριβέστερες εκτιμήσεις από ό,τι στο παρελθόν και επειδή δεν έχουν δημοσιευθεί οι ακριβείς συντεταγμένες των θαλασσοτεμαχίων καθώς και το γεωδαιτικό σύστημα στο οποίο αναφέρονται (όπως θα έπρεπε), έγινε χάραξη ενός κανάβου πάνω στον δημοσιευθέντα χάρτη, που βοηθά να εκτιμήσουμε καλύτερα τις ακριβείς θέσεις των θαλασσοτεμαχίων (Σχήμα 4).
Βλέπουμε χαρακτηριστικά ότι η κορυφή του θαλασσοτεμαχίου EG-MED-W18 καθώς και όλη η ανατολική πλευρά του είναι πάνω στον 28ο μεσημβρινό, η αριστερή πάνω κορυφή του EG-MED-W11 είναι στον 26ο μεσημβρινό, η δεξιά πάνω κορυφή του είναι στον 27ο μεσημβρινό, η κάτω αριστερή κορυφή του ιδίου τεμαχίου είναι πάνω στο 33ο παράλληλο κ.ο.κ, προσέγγιση βέβαια που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί αν είχαμε τις ακριβείς γεωγραφικές συντεταγμένες των θαλασσοτεμαχίων.
Προθέσεις και σκοπιμότητες
Δεύτερον, η μεθοδολογία των οριοθετήσεων των οικοπέδων που πρέπει να δοθούν προς παραχώρηση, όπως γίνεται σε κάθε χώρα, δεν ανατίθεται σε οποιονδήποτε. Είναι έργο εξειδικευμένων επιστημόνων, που γνωρίζουν τι σημαίνει έρευνα για υδρογονάνθρακες. Σχεδιάζονται λοιπόν βάσει επιδιώξεων επιστημονικών, πολιτικών, κλπ. Εκτιμάται ποιο θα πρέπει να είναι το μέγεθος των οριοθετήσεων, ποια η διεύθυνση τους, ποια η περιοχή που περικλείουν κλπ, ώστε να κάνουν δελεαστικές τις περιοχές στις πετρελαϊκές εταιρείες που θα λάβουν μέρος στον διαγωνισμό. Συγχρόνως ενσωματώνουν τη στρατηγική του κράτους που τα εκπονεί.
Η υπέρβαση των ορίων της περιοχής που οριοθετήθηκε η ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου (Σχήμα 1), δεν είναι αθώα, έστω και εάν μεταγενέστερα διορθώθηκε (Σχήμα 3). Αποκάλυψε προθέσεις και σκοπιμότητες, ιδιαίτερα όταν τμήμα του βόρειου άκρου του οικοπέδου αυτού (EG-MED-W18) μετά τον 28o μεσημβρινό ακολουθούσε την προταθείσα από την Τουρκία γραμμή οριοθέτησης με την Αίγυπτο, που έθιγε την εν δυνάμει ελληνική ΑΟΖ (Σχήμα 5).
Τρίτον, στον διορθωμένο χάρτη (Σχήμα 3), παρατηρούμε ότι η μόνη αλλαγή που έγινε σε σχέση με τον παλαιό χάρτη (Σχήμα 1) ήταν γι’ αυτό το θαλασσοτεμάχιο. Το μέγεθος του νέου EG-MED-W18 (Σχήμα 6-με κόκκινη διαγράμμιση), αναφέρθηκε ότι ήταν μικρότερο του αρχικού, αλλά μπορεί να μην προεκτείνεται ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, όμως επεκτείνεται νοτιότερα και είναι μεγαλύτερο από το αρχικό κατά 712 τετρ. χλμ. (4431-3719) όπως προκύπτει από τα αντίστοιχα εμβαδά του ίδιου θαλασσοτεμαχίου στους δύο χάρτες (Σχήματα 1,3).
Μια σοβαρή υπέρβαση
Τέταρτον, δεν έγινε ανάλογη διόρθωση και στο οικόπεδο EG-MED-W11, που υπερβαίνει και αυτό (όπως φαίνεται στο σχήμα 6) τον 26ο μεσημβρινό προς τα δυτικά, εκ της οποίας υπέρβασης ένα μέρος (μικρό κόκκινο τρίγωνο) βρίσκεται εντός της ελληνικής ΑΟΖ. Η υπέρβαση αυτή, που δεν διορθώθηκε, εκτιμάται ότι είναι πιο σοβαρή από αυτήν του θαλασσοτεμαχίου EG-MED-W18. Κι αυτό διότι η υπέρβαση θίγει την μονομερώς ορισθείσα ΑΟΖ από την Ελλάδα (με προβλεπόμενη από την σύμβαση του Montego Bay 82 διαδικασία) βάσει του Ν.4001/11, που μας επέτρεψε να ορίσουμε θαλασσοτεμάχια νότια της Κρήτης και να τα προκηρύξουμε.
Με προσεκτικότερη παρατήρηση φαίνεται ότι αυτό το τρίγωνο βρίσκεται στην ουσία μέσα στο θαλασσοτεμάχιο 20 της Ελλάδας. Αν λοιπόν στο μέλλον, σε αυτή την προκήρυξη των αιγυπτιακών οικοπέδων, πλειοδοτήσει για το EG-MED-W11 μια εταιρεία τουρκικών συμφερόντων (πιστεύω ότι θα δώσει καλύτερη τιμή για να το αποκτήσει), θα μπορεί να κάνει δυνητικά γεώτρηση μέσα σε αυτό το τρίγωνο, δηλαδή στο οικόπεδο 20 της ελληνικής ΑΟΖ.
Πέμπτον, με την προκήρυξη φαίνεται ότι η Αίγυπτος βιάζεται να κατοχυρώσει τα δικαιώματά της στην περιοχή, που περιέχει τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ και το οποίο με την θέλησή μας (λόγω ευρύτερων γεωπολιτικών εκτιμήσεων) παραδώσαμε. Κάτω από αυτό βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της λεκάνης του Ηροδότου που θεωρείται ότι έχει σοβαρά κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
Έκτον, αν δεν προβλεφθεί στις μελλοντικές συμβάσεις με πετρελαϊκές εταιρίες για έρευνα σε αυτά τα θαλασσοτεμάχια), τα σημεία Α και Ε (ακραία σημεία της ορισθείσης μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου) (Σχήμα 2), χάνουν την δυνατότητα να μετακινηθούν, στην καλύτερη περίπτωση η διαδικασία δυσκολεύεται πολύ. Αυτό προβλέπεται από την σύμβαση μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου (αρθρ.1 παράγραφος δ), ώστε να βοηθήσουν μελλοντικές διευθετήσεις, στην προσπάθεια ολικής οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας-Αιγύπτου ένθεν και ένθεν του 26ου και 28ου μεσημβρινού και πιθανόν να δημιουργούν τετελεσμένα.
Χωρίς καμία εξήγηση
Έβδομον, μια παρατήρηση που δεν έγινε αρχικά αντιληπτή είναι ότι η περιοχή μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου που έγινε, δεν είναι μεταξύ του 26ου και του 28ου μεσημβρινού αλλά μεταξύ του 26ου και του 27° 59´ 02” μεσημβρινού, χωρίς να υπάρχει εξήγηση αλλά και δικαιολογία γι’ αυτό μέχρι σήμερα. Έτσι και με τη νέα διόρθωση του θαλασσοτεμαχίου EG-MED-W18, πάλι υπάρχει μια ελάχιστη υπέρβαση του ορίου της συμφωνίας, δηλαδή από τον 27° 59´ 02” μέχρι τον 28° 00´ 00” μεσημβρινό. Το μήκος της διαφοράς των 58’’ σε γεωγραφικό πλάτος 33 μοιρών, προσδιορίζει (στον παράλληλο κύκλο), ένα γραμμικό μήκος 1500 μέτρων περίπου (58’’*31μ.* (cos33)= 58*31*0.83867056794).
Με συνολικό μήκος της ανατολικής πλευράς ΑΑ’’ (διεύθυνση Βορράς-Νότος) του νέου θαλασσοτεμαχίου EG-MED-W18 περίπου 116 χλμ., προκύπτει μια έκταση 174 τετρ. χλμ. περίπου (1,5 χλμ.*116 χλμ.) (Σχήμα 7 μπλέ ζώνη) που βρίσκεται έξω από την περιοχή οριοθέτησης ΑΟΖ που κάναμε με την Αίγυπτο.
Αν λοιπόν αυτό το θαλασσοτεμάχιο, δοθεί σε πετρελαϊκή εταιρεία θα έχει δικαίωμα να κάνει γεώτρηση στην εν δυνάμει ελληνική ΑΟΖ, ανατολικά του 27° 59´ 02” ( Σχήμα 2-περιοχή με γαλάζιες τελείες) αφού τμήμα της μπλέ ζώνης των 174 τετρ. χλμ. (Σχήμα 7- τμήμα ΑΑ’ εμβαδού περίπου 84 τετρ. χλμ.) βρίσκεται μέσα σε αυτήν. Βέβαια η εν δυνάμει ελληνική ΑΟΖ βάσει της οριοθέτησης που προβλέπεται από την σύμβαση του Montego Bay 82 και με βάση την μέση γραμμή είναι ανατολικά ολόκληρου του 28ου μεσημβρινού (Σχήμα 8), αλλά εστιάζουμε στην περιοχή που άμεσα θίγεται από την παραπάνω οριοθέτηση.
Φαίνεται λοιπόν ότι οι απαιτούμενες διορθώσεις που έγιναν δεν είναι ολοκληρωμένες, δεν μελετήθηκαν επισταμένα και δεν αξιολογήθηκαν όσο έπρεπε στις λεπτομέρειες, αποτελώντας κερκόπορτες για την μελλοντική προσβολή της ελληνικής ΑΟΖ. Αν δεν κλείσουν τώρα θα είναι αδύνατον να κλείσουν αργότερα, εκτιμώντας το πως η Τουρκία εκμεταλλεύεται και δημιουργεί τετελεσμένα που δεν λύνονται, σε κάθε δικό μας λάθος η αβλεψία.
Έστω και καθυστερημένα και μετά από τα λάθη και αβλεψίες που έγιναν, πρέπει να κλείσουν άμεσα όλες οι κερκόπορτες, σε συνεργασία με τον φίλο λαό της Αιγύπτου, ώστε να αποσοβηθεί στο μέλλον οιαδήποτε αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας, τα οποία μόνον εμείς φαίνεται ότι διακινδυνεύουμε.
