ΠΓΔΜ: Η Δύση και οι αλβανικές ψήφοι τροφοδοτούν το ΝΑΙ

Τις ημέρες του δημοψηφίσματος για το σχέδιο Ανάν θυμίζει το κλίμα στην ΠΓΔΜ πριν ανοίξουν οι κάλπες για την έγκριση ή απόρριψη της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η διαφορά είναι πως τότε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν υπέρ του ΟΧΙ, ενώ ο πρωθυπουργός Ζάεφ έχει δώσει τα ρέστα του υπέρ του ΝΑΙ. Μαζί του και σύσσωμη η Δύση, σε βαθμό που ορισμένοι να αναρωτιούνται μήπως η άσκηση τόσο έντονων πιέσεων από μία ολόκληρη χορεία Δυτικών αξιωματούχων στους πολίτες του γειτονικού κράτους φέρει αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.

Έχει προηγηθεί η επιστολή Τραμπ προς τον Σλαβομακεδόνα ομόλογό του, στην οποία χρησιμοποίησε έξι φορές τον όρο “Μακεδονία”(!), προφανώς με σκοπό να ενισχύσει το προφίλ του Ζάεφ στους ψηφοφόρους της γειτονικής χώρας. Ακολούθησε η επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Άμυνας Μάτις και η παρέμβαση της αμερικανικής διπλωματίας κορυφώθηκε με την πρόσκληση του Ζάεφ στην Ουάσιγκτον για συνάντηση με τον αντιπρόεδρο Πενς.

Επιστρατεύθηκε ακόμα και ο πρώην πρόεδρος Μπους, ο οποίος απηύθυνε επιστολή στους πολίτες της ΠΓΔΜ για να τους προτρέψει να ψηφίσουν ΝΑΙ. Δεν παρέλειψε, βεβαίως, να δηλώσει υπερήφανος που επί των ημερών του οι ΗΠΑ αναγνώρισαν το γειτονικό κράτος σαν “Μακεδονία”. Στα Σκόπια πήγε και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Μάας για να προσθέσει, μετά την επίσκεψη της Μέρκελ, και τις προτροπές του Βερολίνου. Από τη χορεία δεν θα μπορούσε να λείψει και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Γκουτέρες.

Η εκτίμηση που κυριαρχεί στα Σκόπια είναι ότι το ΝΑΙ θα επικρατήσει άνετα. Σύμφωνα με την τελευταία διαθέσιμη δημοσκόπηση (της εταιρείας Market Vision για λογαριασμό του ιστότοπου mkd.mk), όμως, το αποτέλεσμα είναι αμφίρροπο. Όταν τίθεται το ερώτημα που έχει τεθεί στο δημοψήφισμα «είστε υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ αποδεχόμενοι τη Συμφωνία των Πρεσπών;» το 51,1% απαντά ΝΑΙ και το 48,9% ΟΧΙ. Όταν το ερώτημα τίθεται διαφορετικά «είστε υπέρ της συμφωνίας με την Ελλάδα για αλλαγή του ονόματος της “Δημοκρατίας της Μακεδονίας”;», τα ποσοστά αντιστρέφονται. Το ΝΑΙ πέφτει στο 47,4% και το ΟΧΙ ανεβαίνει στο 52,6%.

Όπως προκύπτει όχι μόνο από τις δημοσκοπήσεις, αλλά και από τις εμπειρικές πολιτικές εκτιμήσεις, το ΝΑΙ κερδίζει, επειδή  το αλβανικό στοιχείο σε ποσοστό 90-95% θα ψηφίσει ΝΑΙ. Αντιθέτως, θα ψηφίσει ΝΑΙ η μειονότητα του σλαβομακεδονικού στοιχείου. Η προηγούμενη δημοσκόπηση καταγράφει μόνο έναν στους τρεις.

Ζάεφ: Το ΝΑΙ είναι το κλειδί

Το επικοινωνιακό όπλο του Ζάεφ καθόλη την προεκλογική περίοδο είναι ότι η έγκριση της Συμφωνίας των Πρεσπών ταυτίζεται στο ερώτημα του δημοψηφίσματος με την ένταξη στο ΝΑΤΟ και προοπτικά στην ΕΕ. Με σύνθημα «ή τώρα ή ποτέ», καλλιεργεί ευθέως στους ομοεθνείς του τον φόβο πως εάν επικρατήσει το ΟΧΙ η χώρα τους θα απομονωθεί από τις δυτικές δομές. Ουσιαστικά αφήνεται να αιωρείται ο φόβος αναζωπύρωσης των εθνοτικών συγκρούσεων και της διάσπασης ή και διάλυσης του κράτους, λόγω του αλβανικού εθνικισμού.

Η προπαγάνδα αυτή του Ζάεφ βρίσκει απήχηση στο σλαβομακεδονικό στοιχείο, δεδομένου ότι είναι κοινός τόπος και στον χώρο του VMRO πως η μόνη εγγύηση για να παραμείνει ενωμένη η χώρα είναι η ένταξη στο ΝΑΤΟ και προοπτικά στην ΕΕ. Την ένταξη στις δυτικές δομές επικαλέσθηκε και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Μίτσκοφσκι για να δικαιολογήσει την προτροπή προς τους ψηφοφόρους του κόμματός του για κατά συνείδηση ψήφο, παρά τη θέση του κόμματός του για απόρριψη της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, όμως, η πραγματικότητα είναι ότι η γραμμή για κατά συνείδηση αποφασίσθηκε από την ηγεσία του VMRO, λόγω των ασφυκτικών πιέσεων που της άσκησε η Ουάσιγκτον, το ευρωιερατείο και η ίδια η Μέρκελ, όταν πριν από δύο εβδομάδες είχε επισκεφθεί τα Σκόπια και είχε συναντηθεί με τον Μίτσκοφσκι.

Το δεύτερο δεδομένο που προέκυψε από τις πιέσεις και τη συνάντηση με τη Γερμανίδα καγκελάριο είναι η δέσμευση της ηγεσία του VMRO ότι εάν η συμμετοχή υπερβεί το 50% και επικρατήσει το ΝΑΙ, η αξιωματική αντιπολίτευση θα σεβασθεί το αποτέλεσμα και δεν θα εμποδίσει στη Βουλή την ψήφιση της προβλεπόμενης συνταγματικής αναθεώρησης.