Ποιες είναι οι κινήσεις των τουρκικών ερευνητικών σκαφών

Από τον Οκτώβριο του 2020, στα πλαίσια της εξασφάλισης κλίματος ηρεμίας και αποφυγής προκλήσεων, η Τουρκία απέσυρε στις 4/10/2020 το γεωτρύπανο Yavuz από την παράνομη δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ, το οποίο ελλιμενίσθηκε έκτοτε στο λιμάνι του Tasucu όπου και παραμένει μέχρι σήμερα.

Ίσως όμως θα ήταν χρήσιμο να δούμε που βρίσκονται και ποια είναι η δραστηριότητα και των άλλων κύριων γεωτρητικών και γεωφυσικών σκαφών της Τουρκίας μέχρι σήμερα, τα οποία στο παρελθόν είχαν δημιουργήσει προβλήματα και να προσπαθήσουμε να εκτιμήσουμε πιθανόν μελλοντικές κινήσεις, εν όψει της συνδιάσκεψης του ΝΑΤΟ στις 14/6/21 και της αντίστοιχης της συνόδου της ΕΕ στο τέλος του μήνα.

Παράλληλα με το Yavuz τον Ιανουάριο του 2021, η Τουρκία απέσυρε και το ερευνητικό σκάφος Barbaros Hayreddin Pasa από την παράνομη δραστηριότητα του σε περιοχή που όριζε η NAVTEX 1378/20, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας ήταν εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Η έρευνα μέσα στην περιοχή αυτή φάνηκε να μην ολοκληρώθηκε, διότι δεν κάλυψε όλη την περιοχή που προσδιόριζε η πιο πάνω σχετική NAVTEX.

Έτσι το σκάφος αφού αποσύρθηκε και ελλιμενίσθηκε μέχρι τις 17/2/2021 στο λιμάνι του Tasucu, αναχώρησε από την περιοχή στις 18/2/2021 με προορισμό την Tuzla της Κωνσταντινούπολης, όπου έφθασε στις 21/2/2021. Εκεί παρέμεινε για επισκευές και συντήρηση σύμφωνα με τις επίσημες τουρκικές ανακοινώσεις.

Εντελώς απρόοπτα και χωρίς καμία ειδοποίηση, το σκάφος αναχώρησε από το λιμάνι της Tuzla, όπου παρέμεινε συνολικά περίπου δύο μήνες (21/2-15/4) και άρχισε να κινείται εκ νέου από τις 15/4 με κατεύθυνση Νότια προς την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Στις 18/4 το σκάφος έφθασε και αγκυροβόλησε στο λιμάνι του TASUCU.

Χωρίς να κάνει οποιοδήποτε ερευνητικό έργο, αφού παρέμεινε μέχρι τις 27/4, στις 28/4 ξεκίνησε πάλι πορεία βόρεια προς τον Εύξεινο Πόντο, όπου έφθασε στις 2/5 και αγκυροβόλησε στο λιμάνι του Filyos. Τότε σταμάτησε και η εκπομπή σήματος η οποία εμφανίσθηκε εκ νέου στις 8/5 για μια ημέρα, που έδειξε ορισμένες κινήσεις γύρω από το λιμάνι και μετά διεκόπη εκ νέου μέχρι τις 10/5.

Διαφορετική δραστηριότητα

Στις 11/5 εντοπίσθηκε να εκτελεί σεισμικό πρόγραμμα μέσα στην περιοχή που όριζε η σχετική εκδοθείσα NAVTEX 369/21 συνολικής έκτασης 8.130 τετρ. χλμ. για προβλεπόμενο χρονικό διάστημα μέχρι 26/10/2021. Έκτοτε καταγράφηκαν ορισμένα ερευνητικά προφίλ που εκτελεί το σκάφος, αλλά κατά την διάρκεια καταγραφής του σήματος, παρατηρούνται σημαντικά κενά που το σκάφος δεν εκπέμπει. Η χαρακτηριστική περιοχή της NAVTEX στον Εύξεινο Πόντο καθώς και χαρακτηριστικά των ερευνητικών προφίλ του προγράμματος φαίνονται στο σχήμα 1.

Το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis είχε μια διαφορετική δραστηριότητα Στις 22/12/2020 ανακοινώθηκε ότι θα συνεχίσει την έρευνα μέχρι τον Ιούνιο του 2021 σε μια περιοχή έκτασης περίπου 5.000 τετρ. χλμ. που όριζε η NAVTEX 1610/20 , νοτιοανατολικά της Αττάλειας (Σχήμα 2). Πράγματι αφού έμεινε στην Αττάλεια από τις 30/11/2020 μέχρι τις 22/12/2020 άρχισε το νέο ερευνητικό πρόγραμμα. Μέχρι τις 25/12 έκανε διάφορα δοκιμαστικά προφίλ και στις 26/12 άρχισε την διαγραφή ερευνητικών προφίλ, σε μια διεύθυνση παράλληλα προς την δυτική πλευρά της περιοχής που όριζε η NAVTEX, με κατεύθυνση νοτιοανατολική-βορειοδυτική.

Από τις 14/1 /2021 το σκάφος συνέχισε μέσα στην ίδια περιοχή που συνοδευόταν από αρκετές ενδιάμεσες προσεγγίσεις σε λιμάνια της περιοχής, κάτι που δεν συνηθιζόταν σε παλαιότερες έρευνες. Μέχρι σήμερα συνεχίζει να εκτελεί με συνέπεια το σχετικό πρόγραμμα το οποίο σύμφωνα με την σχετική NAVTEX αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 21/6/2021 ( Σχήμα 2).

Η μέχρι σήμερα κινητικότητα του σκάφους, που για πρώτη φορά παρουσιάζει τόσες προσεγγίσεις σε λιμάνια κατά την διάρκεια εκτέλεσης ενός γεωφυσικού προγράμματος φαίνεται στον πιο κάτω πίνακα 1:

Κινήσεις στον Εύξεινο Πόντο

Με την NAVTEX 334/21, η Τουρκία όρισε μια περιοχή στον Εύξεινο Πόντο όπου ανακοίνωσε ότι θα εκτελέσει ευρύ γεωτρητικό πρόγραμμα 10 γεωτρήσεων, στα πλαίσια εκμετάλλευσης του ανακαλυφθέντος όπως εξαγγέλθηκε) μεγάλου κοιτάσματος αερίου (405 δις. κυβ. μέτρα) με την ονομασία Sakarya Oil Field (Σχήμα 3). Ως γνωστόν, το γεωτρητικό σκάφος Fatih, μετά από μια περίοδο ακινησίας, ξεκίνησε στις 29/5/2020 την κίνησή του προς τον Εύξεινο Πόντο και στις 1/6/2020 έφθασε στο λιμάνι της Τραπεζούντας όπου παρέμεινε μέχρι τις 16/7/2020. Στις 17/7/2020 ξεκίνησε την πρώτη του γεώτρηση στην θέση Tuna-1 που είχε διάρκεια μέχρι τις 18/10.

Η γεώτρηση Tuna-1 είναι αυτή μέσω της οποίας εντοπίσθηκε το εξαγγελθέν μεγάλο κοίτασμα φυσικού αερίου των συνολικά 405 δις. κυβ. μέτρων. Εν συνεχεία, αφού ελλιμενίσθηκε μέχρι τις 5/11/20 στο λιμάνι του Sazkou, στις 6/11 ξεκίνησε στην ίδια περιοχή τη δεύτερη γεώτρηση στην θέση Turkali-1. Αυτή αποτελεί την πρώτη επιβεβαιωτική γεώτρηση (appraisal) που με άλλες αντίστοιχου προσανατολισμού που θα επακολουθήσουν, θα περιχαρακώσουν το κοίτασμα, για τον ακριβέστερο υπολογισμό των χαρακτηριστικών του, πριν την διαδικασία εκμετάλλευσης.

Στις 19/12 σταμάτησε να εκπέμπει το σήμα προσδιορισμού της θέσης του μέχρι τις 4/5/2021. Kατά την διάρκεια του Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2021, το Fatih έκανε την δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση με την ονομασία  Turkali-2. Στις 4/5 εμφανίσθηκε στην θέση της νέας γεώτρησης Amasra-1 (Σχήμα 4) που βρίσκεται βορειοανατολικά των προηγούμενων και σε μια απόσταση περίπου 21 ναυτικών μιλίων. Η γεώτρηση αυτή συνεχίστηκε μέχρι τις 21/8/2020. Ήδη στις 5/6/2021 ο Ερντογάν εξήγγειλε ότι η γεώτρηση αυτή ανακάλυψε νέο κοίτασμα αερίου 135 δις. κυβ. μέτρων.

Εν συνεχεία το γεωτρύπανο μετακινήθηκε εκ νέου νοτιοδυτικά στην θέση της νέας γεώτρησης Τurkali-3, η οποία ξεκίνησε και προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί στις 19/7/21 σύμφωνα με την σχετική NAVTEX. Στον Εύξεινο Πόντο, ξεκίνησε το γεωτρητικό του έργο και το πρόσφατα αγορασθέν γεωτρύπανο Kanuni. Αναμένεται θα βοηθήσει το Fatih σε εργασίες completion και testing σε όλες τις γεωτρήσεις (προβλέπονται 10) στην περιοχή. Δηλαδή σε βοηθητικές γεωτρητικές εργασίες ελέγχου και ετοιμασίας των πηγαδιών για παραγωγή. Σήμερα βρίσκεται κοντά στην θέση Turkali-2. Στα σχήματα 4 και 5 φαίνονται οι θέσεις των 5 γεωτρήσεων που έγιναν ή και γίνονται σήμερα.

Οι θέσεις των σκαφών

Από τον Νοέμβριο του 2020 που υποτίθεται ότι η Τουρκία σταμάτησε τις προκλήσεις παρατηρούνται τα εξής:

• Τα γεωτρύπανα  Fatih και Kanuni βρίσκονται στον Εύξεινο Πόντο και εκτελούν εκτεταμένο γεωτρητικό πρόγραμμα στην περιοχή του κοιτάσματος Sakarya Gas Field , που όπως εξαγγέλθηκε από τον Ερντογάν περιέχει 405 δις. κυβ. μέτρα αερίου. Το Fatih έχει κάνει μέχρι σήμερα 4 γεωτρήσεις και το Kanuni  ξεκίνησε ήδη στην γεώτρηση Turkali-2 εργασίες ελέγχων και ετοιμασίας (testing and completion).
• Το Βarbaros Ηayreddin Pasa μετά από έκτακτη διακοπή προγράμματος στην ΑΟΖ της Κύπρου, ανεξήγητη κίνηση προς Κων/πολη και εκ νέου κατάληξη στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς να εκτελέσει κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα, επέστρεψε εκ νέου στον Εύξεινο Πόντο, όπου άρχισε την εκτέλεση νέου γεωφυσικού προγράμματος σε ευρείας έκτασης περιοχή 8.130 τετρ. χλμ. δυτικά του πρόσφατα ανακαλυφθέντος κοιτάσματος Sakarya Gas Field.
• Το Oruc Reis εκτελεί από τον Δεκέμβριο του 2020 εκτεταμένο γεωφυσικό πρόγραμμα στην περιοχή της Αττάλειας, που αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 21/6/20121.
• Το γεωτρύπανο  Yavuz βρίσκεται αδρανοποιημένο από τις 4/10/2020 στο λιμάνι του Tasucu.

Στο επόμενο άρθρο θα φανεί η δραστηριότητα και των άλλων γεωφυσικών σκαφών της Τουρκίας, ώστε να σχηματιστεί μια ολοκληρωμένη εικόνα για το σύνολο της μέχρι σήμερα ερευνητικής της δραστηριότητας σε Εύξεινο Πόντο, Αιγαίο και ΝΑ Μεσογείου.

Συμπεράσματα

1. Στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου παραμένουν ενεργοποιημένα τα σκάφη Yavuz, Oruc Reis με τα βοηθητικά αυτών τα οποία αναμένουν τις εξελίξεις του Ιουνίου 2021 για να προσδιορίσουν τη νέα τους δραστηριότητα.
2. Στην περιοχή του Ευξείνου Πόντου βρίσκονται τα  Fatih, Kanuni και το γεωφυσικό σκάφος Βarbaros Ηayreddin Pasa. Τα γεωτρύπανα φαίνεται ότι εκτελούν γεωτρήσεις περιχαράκωσης του πρόσφατα ανακαλυφθέντος κοιτάσματος.
3. Εκτιμάται, ότι τίποτα δεν φαίνεται να έχει αλλάξει ως προς τον στρατηγικό προσανατολισμό της Τουρκίας και την αναθεωρητική της πολιτική. Η φαινομενική έλλειψη κινητικότητας στις περιοχές της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ, φαίνεται ότι είναι τακτικός ελιγμός, που αναμένει τις εξελίξεις από την σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 14/6 και την Σύνοδο της ΕΕ στο τέλος του μήνα όπου και θα γίνει και συνάντηση  Ερντογάν με Μπάιντεν
4. Εάν τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά για την Τουρκία, είναι πιθανόν να ξεκινήσει ένας νέος κύκλος προκλήσεων (με τις απειλές για νέες γεωτρήσεις του Υavuz στην ΝΑ Μεσόγειο), ίσως σοβαρότερος από το παρελθόν και για αυτό χρειάζεται επαγρύπνηση και εθνικός σχεδιασμός.