Πόσο επηρεάζουν οι διεθνείς εξελίξεις την πορεία των ελληνοτουρκικών

2. Δεν συζητήθηκαν καθόλου τα σοβαρά πολιτικά θέματα για την πορεία των ελληνοτουρκικών, εκείνα που χωρίζουν τις δύο χώρες, όπως η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών, το casus belli, το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών και άλλα. Το θέμα των NAVTEX και ΝΟΤΑΜ που εκδίδει η Τουρκία το τελευταίο διάστημα στο Αιγαίο ετέθη από την ελληνική πλευρά, αλλά δεν έγινε γνωστό ποια ήταν η αντίδραση από την τουρκική. Και έγινε η πρώτη συζήτηση για την προετοιμασία της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Τουρκία τον Μάιο.

3. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων των δύο αντιπροσωπειών, πέραν των διαφόρων πτυχών των διμερών σχέσεων, συζητήθηκαν περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, καθότι οι διεθνείς εξελίξεις και το διεθνές γεωπολιτικό περιβάλλον, ασταθές και συγκρουσιακό, ρίχνουν βαριά τη σκιά τους σε περιφερειακά και διμερή διακρατικά ζητήματα, που τα επηρεάζουν και εν πολλοίς προσδιορίζουν την εξέλιξή τους.

Η πορεία των ελληνοτουρκικών στο διεθνές περιβάλλον

Επομένως, είναι σχεδόν υποχρεωτική η προβολική απεικόνιση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, στην μεγάλη εικόνα των δύο εν εξελίξει πολέμων στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή (και την Ερυθρά Θάλασσα), αλλά και την ασταθή ισορροπία ή και την εύφλεκτη σταθερότητα, σε Βαλκάνια, Κόσοβο, Καύκασο, Συρία, Ανατολική Μεσόγειο, Λωρίδα της Γάζας, Λίβανο και Υεμένη. Ειδικά μάλιστα όταν τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία συμμετέχουν (είτε έμμεσα, είτε άμεσα) σε πολιτικό, διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο, σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Όλα αυτά, ασφαλώς, επηρεάζουν και δη αποφασιστικά την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Η φρεγάτα ΥΔΡΑ που επισκέφτηκε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας συνοδευόμενος από τους αρχηγούς ΓΕΕΘΑ και ΓΕΝ, που είναι εν πλω στην Ερυθρά Θάλασσα, συμμετέχει στην ευρωπαϊκή ναυτική δύναμη Aspides, που παρέχει προστασία σε εμπορικά πλοία από τις πυραυλικές επιθέσεις των Χούθι. Επιχειρήσεις περιφερειακού χαρακτήρα, που εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο του πολεμικού μετώπου του Ισραήλ εναντίον των Παλαιστινίων. Απευθυνόμενος στο πλήρωμα της φρεγάτας ο κ. Δένδιας ανέφερε: «Γνωρίζω πάρα πολύ καλά, ότι η πατρίδα σας έχει στείλει σε ζώνη κινδύνου. Είσαστε εδώ, για να υπερασπίσετε τα δικά μας συμφέροντα, τα εθνικά μας συμφέροντα, αυτό το οποίο εξυπηρετεί την Ελληνική Δημοκρατία, την πατρίδα μας και την ελληνική κοινωνία».

Να διευκρινίσουμε ωστόσο ότι οι Χούθι δεν είναι πειρατές θαλάσσης, κατέχουν το μισό τμήμα της Υεμένης, έχουν οιονεί κρατική υπόσταση και χτυπούν εμπορικά πλοία, είτε ισραηλινών συμφερόντων, είτε κρατών που υποστηρίζουν στη πολιτική γενοκτονίας του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.

Οι Χούθι στηρίζονται πολιτικά, οικονομικά και ενισχύονται στρατιωτικά από το θεοκρατικό σιιτικό καθεστώς της Τεχεράνης, που είναι θανάσιμος εχθρός του Ισραήλ και ειδικά της κυβέρνησης Νετανιάχου. Βάσεις των Χούθι, που βρίσκονται στο έδαφος της Υεμένης, δέχονται πυραυλικές επιθέσεις, πολύνεκρες και καταστροφικές, από αμερικανικές και βρετανικές δυνάμεις, που βρίσκονται στην Ερυθρά Θάλασσα και εφορμούν, είτε από το αμερικανικό αεροπλανοφόρο και τα πολεμικά πλοία, είτε από τις βρετανικές βάσεις της Κύπρου.

Οι εξελίξεις στο ουκρανικό μέτωπο

Η ελληνική συμμετοχή στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και μάλιστα σε στρατιωτικό επίπεδο είναι σημαντική. Κατά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Ζελένσκι στην Οδησσό, έγινε γνωστό ότι ο Ουκρανός πρόεδρος επανάφερε το αίτημα του για συστήματα αεράμυνας, ρωσικής κατασκευής μικρής, μέσης και μεγάλης εμβέλειας αντιαεροπορικών συστημάτων (S-300, TOR-M1 και OSA-AK), που είναι εγκατεστημένα σε ελληνικά νησιά και τα οποία, κατά τον κ. Ζελένσκι, είναι ιδιαιτέρως χρήσιμα για την αεράμυνα της Ουκρανίας, που δέχεται σφοδρές επιθέσεις από την ρωσική αεροπορία και το ναυτικό.

Επανειλημμένα ο Μητσοτάκης έχει αρνηθεί να συζητήσει τα αιτήματα των Ουκρανών, αλλά και των Αμερικανών για παραχώρηση των ελληνικών S-300 (PMU-1) στην Ουκρανία. Όμως, το τελευταίο διάστημα, οι συζητήσεις των Αμερικανών είναι εντατικές και πιεστικές και η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να εξασφαλίσει μια πυροβολαρχία του αμερικανικού αντιαεροπορικού συστήματος Patriot, ώστε να αποδεσμευτεί από το εθνικό σύστημα αεράμυνας, το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-300, που τώρα βρίσκεται στην Κρήτη και να μεταφερθεί στη Ουκρανία.

Αντίστοιχα, οι παρεμβάσεις και οι πρωτοβουλίες της Τουρκίας και προσωπικά του Ταγίπ Ερντογάν στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και τη Συρία, είναι σημαντικές. Η Δύση και κυρίως οι ΗΠΑ, αλλά και η Ρωσία και το Ισραήλ και το Ιράν και το Κατάρ, αναγνωρίζουν τον ιδιαίτερο γεωστρατηγικό ρόλο της Τουρκίας.

Σε αυτό το δυστοπικό διεθνές περιβάλλον της μεταβλητής γεωμετρίας των ανισοτικών σχέσεων, η Τουρκία προωθεί τη δική της ατζέντα, που εμπνέεται από νεο-οθωμανικά οράματα και μετουσιώνεται σε εφαρμοσμένη πολιτική από τις πρόνοιες της “Γαλάζιας Πατρίδας”, που δημιουργεί προβλήματα εθνικής κυριαρχίας στα γειτονικά της κράτη, όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και Συρία. Η Τουρκία έχει αναθεωρητική ατζέντα, την προωθεί μέσω μιας πολυδιάστατης διπλωματίας, αλλά και της στρατιωτικής πυγμής.