Πρόσω ολοταχώς για τη μεγάλη Τουρκία

Στην νέα του τηλεοπτική συνέντευξη ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σχολιάζοντας το μνημόνιο οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Λιβύη, ανέφερε πως με αυτό τερματίζει την Συνθήκη των Σεβρών. Μερίδα των ελληνικών ΜΜΕ, απέδωσε την δήλωση στην «μεγαλομανία» και στις «κρίσεις μεγαλείου» του Τούρκου προέδρου. Όμως στην πραγματικότητα τα κίνητρα πίσω από την δήλωση του Ερντογάν είναι άλλα.

Καταρχήν, το λογικό θα ήταν να αναφερθεί, για παράδειγμα, σε τερματισμό της Συνθήκης της Λωζάνης. Την έχει αμφισβητήσει πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν, ακόμα και ενώπιον του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. Είναι κοινό μυστικό πως επιδιώκει την μερική αναθεώρηση της, όπως έχει δείξει η περίφημη δήλωση του «η Τουρκία ή θα κερδίσει, ή θα χάσει εδάφη».

Όμως ο Ερντογάν αναφέρθηκε στην Συνθήκη των Σεβρών, η οποία είχε υπογραφεί μεταξύ των νικητριών δυνάμεων του Α Παγκοσμίου Πολέμου και του ηττημένου Οθωμανού σουλτάνου. Η τότε Συνθήκη προέβλεπε τον πλήρη διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν αυτή που έδωσε το έναυσμα στον Μουσταφά Κεμάλ να ξεκινήσει τον λεγόμενο “πόλεμο της ανεξαρτησίας”, ο οποίος κατέληξε στην Μικρασιατική Καταστροφή.

Η νίκη των κεμαλικών οδήγησε στην κατάργηση της Συνθήκης των Σεβρών. Ακολούθησε η Συνθήκη της Λωζάνης, που σήμανε την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ο Κεμάλ ονομάστηκε Ατατούρκ, δηλαδή “ο πατέρας των Τούρκων”. Αυτή είναι η επίσημη ιστορία που διδάσκονται οι Τούρκοι, από το 1923, μέχρι και σήμερα. Μοιάζει παράδοξο, αλλά ο Ερντογάν εμφανίζεται ως αναθεωρητής της ίδιας της τουρκικής ιστορίας.

Νέος Κεμάλ ο Ερντογάν

Ο Τούρκος πρόεδρος αποκάλυψε την μεγάλη του φιλοδοξία. Διακαής του πόθος είναι να καταφέρει να υποσκελίσει τον Κεμάλ Ατατούρκ το 2023, δηλαδή στα 100 χρόνια από την γέννηση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Στην πραγματικότητα η δήλωση του Ερντογάν αποτελεί μία ευθεία προσβολή στην παρακαταθήκη του ιδρυτή του νεότερου τουρκικού κράτους. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ερντογάν, με την στάση του, απαξιώνει τον Κεμάλ.

Πολλάκις έχει αναφερθεί στην μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ψέγοντας ουσιαστικά τον Ατατούρκ που την είχε μετατρέψει σε μουσείο. Σπάζοντας ένα πρωτόκολλο δεκαετιών, δεν απαίτησε από τον πρώην πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα να καταθέσει στεφάνι στο μαυσωλείο του Κεμάλ, κατά την επίσκεψη του τελευταίου στην γείτονα. «Πως το επιτρέψαμε», είχε αναρωτηθεί τότε η επικεφαλής του αντιπολιτευόμενου Καλού Κόμματος Μεράλ Ακσενέρ.

Εάν η εποχή Ατατούρκ συνδέθηκε με την εθνική συγκρότηση του τουρκικού κράτους, ο Ερντογάν θέλει η θητεία του να αποτελέσει το ορόσημο σε μία νέα εποχή για την Τουρκία. Την εποχή της παγκοσμιοποίησης, οραματίζεται να μετατρέψει την Τουρκία σε μία ισχυρή και υπολογίσιμη περιφερειακή δύναμη και, γιατί όχι, παγκόσμια. Έτσι εξηγούνται να συνεχιζόμενα “παράπονα” του, ότι καμία μουσουλμανική χώρα δεν κατέχει μόνιμη έδρα στον ΟΗΕ, όπως και η φιλοδοξία του στην απόκτηση πυρηνικών όπλων.

Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό που ο Ερντογάν παρομοιάζει τον ενεργειακό αποκλεισμό της Τουρκίας από την Μεσόγειο, με την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Θεωρεί πως σήμερα η Δύση επιθυμεί «τον διαμελισμό» της Τουρκίας, κατ΄αναλογία με το 1920, μέσω των Κούρδων και των Ελληνοκυπρίων. Γίνονται μέχρι και παραλληλισμοί της ρωσοτουρκικής συμμαχίας, με την συμμαχία Λένιν-Ατατούρκ.

Η “κόκκινη γραμμή” της Αθήνας

Δημοσιεύματα του γερμανικού τύπου μιλούν, καθαρά για σχέδιο του Ερντογάν να επανιδρύσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία! Υιοθετούν μία πάγια θέση πολλών αραβικών κρατών, όπως της Αιγύπτου, τα οποία εχθρεύονται ανοιχτά τις ενέργειες του Ερντογάν στην Λιβύη.

Πρόσφατα ο Έλληνας πρωθυπουργός προχώρησε στην δήλωση πως «δεν φοβάται θερμό επεισόδιο με την Τουρκία». Θεωρούμε την δήλωση του άστοχη. Ευτυχώς, λίγο μετά ο Έλληνας υπουργός Άμυνας ανασκεύασε μερικώς τον πολιτικό του προϊστάμενο. Διότι υπάρχει διάχυτη αίσθηση πως ο Ερντογάν ενδέχεται να μπει στον πειρασμό να παραβιάσει την “κόκκινη γραμμή” της Ελλάδας.

Δηλαδή να πραγματοποιήσει γεωτρήσεις εντός της ΑΟΖ του Καστελορίζου ή της Κρήτης, όπως απειλεί καθαρά ο Τούρκος πρόεδρος. Σε αυτήν την περίπτωση η Αθήνα, σε όλους τους τόνους, διαμηνύει πως δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την στρατιωτική απάντηση. Στην πραγματικότητα, η δυνατότητα αποτροπής είναι ένας παράγοντας που εμποδίζει τον Τούρκο πρόεδρο από μία τέτοια παράτολμη κίνηση.

Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να θυμάται πως υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο ο Ερντογάν να μπει σε αυτόν πειρασμό, εάν μεταβληθούν πλήρως υπέρ της Τουρκίας οι στρατιωτικοί συσχετισμοί. Φυσικά αυτό δεν θα γίνει αύριο ή μεθαύριο, αλλά μακροπρόθεσμα. Όταν ο Ερντογάν δηλώνει, πλέον απροκάλυπτα, πως διενεργεί έναν νέο “πόλεμο ανεξαρτησίας”,  ένα πολεμικό σενάριο πρέπει να βρίσκεται στο τραπέζι, κάθε ελληνικής κυβέρνησης.