Πρώτος στόχος της Άγκυρας είναι η απεσταλμένη του ΟΗΕ να κηρύξει αδιέξοδο στο Κυπριακό

Η προσπάθεια της Άγκυρας είναι να σπρώξει την πρωτοβουλία του Διεθνούς Οργανισμού στα βράχια, να αναδειχθούν οι μεγάλες εκατέρωθεν διαφορές και να οδηγήσουν την αξιωματούχο του Διεθνούς Οργανισμού να κηρύξει αδιέξοδο. Να κηρύξει το τέλος της αποστολής της. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ενώπιον των διαχειριστών του Κυπριακού στην τουρκική πλευρά, το υπουργείο Εξωτερικών έχει επεξεργασθεί δυο τουλάχιστον σενάρια, με όλα τα ενδεχόμενα να περιλαμβάνονται σε αυτά.

Το πρώτο κατά προτεραιότητα σενάριο είναι να οδηγήσει την απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, να καταλήξει στο συμπέρασμα πως δεν μπορεί να συνεχίσει την προσπάθεια της. Να διαμορφωθεί ένα σκηνικό, όπου η αξιωματούχος του ΟΗΕ να καταγράψει τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των εμπλεκόμενων, το γεγονός ότι αυτές είναι αγεφύρωτες και να αποφανθεί πως δεν μπορεί να γίνει οτιδήποτε για να ξεκινήσει η διαδικασία των διαπραγματεύσεων.

Είναι σαφές πως σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η κ. Ολκίν θα ολοκληρώσει “άδοξα” την αποστολή της, θα κηρύξει αδιέξοδο και το θέμα θα παραπεμφθεί αρχικά ενώπιον του Γενικού Γραμματέα, Αντόνιο Γκουτέρες και στη συνέχεια στο Συμβούλιο Ασφαλείας για το τι μέλλει γενέσθαι στο Κυπριακό. Τούτο, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι το πρώτο και καλύτερο σενάριο για την κατοχική πλευρά, η οποία εκτιμά πως αυτό το σενάριο θα την… απελευθερώσει ώστε να προωθήσει απερίσπαστα τους σχεδιασμούς της στο νησί, χωρίς να σημειώνεται η όποια κινητικότητα στο Κυπριακό.

Το δεύτερο σενάριο και οι σχεδιασμοί της Άγκυρας

Το δεύτερο σενάριο, που έχει τύχει επεξεργασίας στο τουρκικό υπουργικό Εξωτερικών αφορά το ενδεχόμενο, οι εξελίξεις να οδηγήσουν τα γεγονότα στην έναρξη μιας νέας διαδικασίας διαπραγματεύσεων. Ξένες διπλωματικές πηγές υποστηρίζουν πως δεν αποκλείεται η Άγκυρα να μην μπορεί να κάνει διαφορετικά παρά να εισέλθει σε μια νέα διαδικασία. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η Άγκυρα θα επισημάνει ως μείζονος σημασίας ζήτημα γι’ αυτήν, το να διασφαλισθεί το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων την επόμενη ημέρα μιας νέας αποτυχίας, ενός νέου αδιεξόδου στο Κυπριακό. Η τουρκική πλευρά θέλει εν πολλοίς να εξασφαλίσει κίνητρο για να αποτύχει το εγχείρημα.

Η Άγκυρα διαμηνύει, πάντως, επιμένοντας με έντονο τρόπο ότι σε περίπτωση αποτυχίας δεν μπορεί η τουρκοκυπριακή πλευρά να μην έχει “προοπτική και μέλλον” και πως “δεν πρέπει να πληρώνει το τίμημα λόγω της ελληνοκυπριακής αδιαλλαξίας”! Την ίδια ώρα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Άγκυρα έχει διαμορφώσει σχεδιασμό για τις δράσεις της στην περίπτωση αποτυχίας. Αν και γνωρίζει τις δυσκολίες, πιέζει φιλικές χώρες να αναβαθμίσουν τις σχέσεις τους με το ψευδοκράτος. Στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών θεωρούν πως ένα νέο αδιέξοδο θα διευκολύνει την προσπάθεια για αναβάθμιση του ψευδοκράτους με στόχο την αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας.

Το θέμα της κυριαρχίας

Το κρίσιμο θέμα για την κατοχική πλευρά είναι το θέμα της κυριαρχίας. Η Άγκυρα έχει ξεκαθαρίσει πως δεν πρόκειται να κάνει πίσω στο ζήτημα αυτό και ότι θα επιμένει μέχρι τέλους. Μάλιστα, επιμένει στην εκ προοιμίου αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας και του ίσου διεθνούς καθεστώτος και σε αυτό δίνουν έμφαση, χαρακτηρίζοντας το “κόκκινη γραμμή”.

Είναι δε ξεκάθαρο πως η κατοχική πλευρά επιχειρεί να επιβάλλει τέτοια τετελεσμένα ώστε οι δυο αυτές αξιώσεις της να επιβληθούν ντε φάκτο. Κι αυτό φαίνεται από διάφορες κινήσεις και ενέργειες αναβάθμισης της αποσχιστικής οντότητας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το κατοχικό καθεστώς προβάλει συνεχώς την χωριστή οντότητα και τους “θεσμούς” του ψευδοκράτους. Άλλωστε, αυτό που προτάσσει η τουρκική πλευρά δεν είναι η επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό, δηλαδή λύση, αλλά συνεργασία των “δυο κρατών”.

Γνωστές φόρμουλες

Η απεσταλμένη του ΟΗΕ Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ δεν έχει ακόμη ανοίξει τα χαρτιά της, παρόλο που κάποιες ενδείξεις δόθηκαν με τα ερωτήματα που θέτει. Την ίδια ώρα, υπάρχουν κύκλοι που παρεμβαίνουν στο Κυπριακό, όπως είναι το Φόρεϊν Όφις, με διάφορες ιδέες. Το Λονδίνο ξεκινά από τη θέση ότι πρέπει να δοθούν κίνητρα από τη Λευκωσία στην τουρκική πλευρά.

Και στα κίνητρα, όπως φαίνεται και από τις διάφορες ιδέες που διακινούνται στο παρασκήνιο, είναι και το θέμα της κυριαρχίας. Οι Βρετανοί είχαν σερβίρει τον όρο “κυρίαρχες κοινότητες”. Το γεγονός ότι τα Ηνωμένα Έθνη έθεσαν μια νέα προσέγγιση “bottom-up” (από “τη βάση προς τα πάνω”) τούτο προφανώς και διευκολύνει τις μεθοδεύσεις αυτές. Επί της ουσίας διευκολύνει την τουρκική πλευρά, παρόλο που δεν αποδέχεται την αναφορά σε “κοινότητες” αλλά σε “λαούς”.

Υπάρχει επ΄αυτού και παλαιότερα επιστολή του κατοχικού ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, με αφορμή της “εισαγωγής” του “bottom-up”. Στην επιστολή ο Τατάρ σημείωνε πως «όταν είπαμε ‘εμείς δεν είμαστε κοινότητα, είμαστε λαός’, η ιστορία έφτασε μέχρι και το σημείο των ‘κυρίαρχων λαών’…». Είναι, λοιπόν, σαφές πως η τουρκική πλευρά με “χορηγό” τη βρετανική πλευρά επιδιώκει να διασφαλίσει τις αξιώσεις της για την κυριαρχία, με αλλαγή “ονόματος”.

Κόκκινη γραμμή για Λευκωσία

Είναι ξεκάθαρο πως η Λευκωσία έχει διαμηνύσει προς κάθε κατεύθυνση πως αποτελεί “κόκκινη γραμμή” το θέμα της κυριαρχίας. Δεν αποδέχεται να συζητήσει οτιδήποτε άλλο εκτός από τη διασφάλιση της μιας κυριαρχίας, διεθνής προσωπικότητας του κράτους. Η Λευκωσία απορρίπτει κάθε προσπάθεια προώθησης ενός μοντέλου που αναφέρεται σε δύο κυρίαρχες κοινότητες, οι οποίες θα δημιουργήσουν το νέο κράτος. Όπως ακριβώς περιγράφεται δηλαδή στις βρετανικές ιδέες.

Η κυπριακή κυβέρνηση αναμένει την απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα στην Κύπρο και προσβλέπει στις επαφές που θα έχει μαζί της, ξεκινώντας από αύριο, εκτιμώντας πως σε αυτό το ταξίδι θα δώσει ενδείξεις για το πώς θα διαχειριστεί στη συνέχεια την αποστολή της.

Οι εντολές της Άγκυρας προς Τατάρ

Οι εντολές της Άγκυρας προς τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, σε αυτή τη φάση του Κυπριακού είναι ξεκάθαρες. Να μην κάνει βήμα προς τα πίσω, επιμένοντας στην εκ προοιμίου αποδοχή των δυο βασικών αξιώσεων της τουρκικής πλευράς: Της κυριαρχικής ισότητας και του ίσου διεθνούς καθεστώτος.

Η κατοχική πλευρά έχει υποδείξει στον Τατάρ πως τα “όρια” του στις συζητήσεις δεν μπορούν να ξεφύγουν από αυτή τη γραμμή και ότι θα πρέπει να επιμένει στη συζήτηση τρόπων ανάπτυξης των σχέσεων και της συνεργασίας των “δυο οντοτήτων”, των “δυο κρατών”. Στο πρώτο ραντεβού με την κ. Ολγκίν, ο Τατάρ παρουσιάσθηκε με αυτές τις θέσεις και επιχείρησε να είναι αυστηρός με την ορολογία που μερικές φορές χρησιμοποίησε η απεσταλμένη του Γ.Γ. και τούτο το έδειξε αντιδρώντας.

H συνάντηση Χάνεϊ και Ολγκίν

Η Κολομβιανή απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, κατά τις επαφές της στο Λονδίνο την περασμένη εβδομάδα, περιέλαβε στο πρόγραμμα των συναντήσεων της και έναν γνωστό από τα παλιά. Τον πάλαι ποτέ εμπνευστή της “εποικοδομητικής ασάφειας”, της “παρθενογένεσης” και των πολλών “ευφάνταστων” ιδεών στο Κυπριακό, τον Λόρδο Χάνεϊ. Τον άνθρωπο, που θεωρείται από πολλούς ως ο αρχιτέκτονας του Σχεδίου Ανάν.

Η απόφασή της να συναντήσει τον Ντέιβιντ Χάνεϊ προφανώς έχει να κάνει με την προσπάθεια της να ακούσει για την “ιστορία” του Κυπριακού. Ή και να εμπλουτίσει τις γνώσεις της! Υπενθυμίζεται συναφώς ότι η κ. Ολγκίν κατά τις επαφές της έχει υποβάλλει σε Ελληνοκύπριους συνομιλητές της το ερώτημα γιατί έχει απορριφθεί το σχέδιο Ανάν στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004 και γιατί “έφυγε”(!) η ελληνοκυπριακή πλευρά από τη Διάσκεψη του Κραν Μοντανά, το καλοκαίρι του 2017.

Δυο ερωτήματα, που καθορίζουν εν πολλοίς και ένα τρόπο σκέψης και αντιμετώπισης των γεγονότων. Ο Λόρδος Χάνεϊ, αν και έχει αποσυρθεί από το Κυπριακό και την ενεργό διπλωματία εδώ και χρόνια, επαναλαμβάνει τα γνωστά, τα οποία εκ του αποτελέσματος έχουν αποτύχει. Θέσεις, οι οποίες, όπως είναι γνωστό, προκαλούσαν συνεχώς -όταν ήταν μάχιμος διπλωμάτης/ απεσταλμένος- τις έντονες αντιδράσεις της ελληνικής πλευράς.

Οι σημαντικές επαφές της απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα έγιναν βέβαια στο Φόρεϊν Όφις. Σε ένα υπουργείο στο οποίο θεωρούν πως διαθέτουν την “πατέντα” για λύση του Κυπριακού και αρέσκονται να δρουν στο παρασκήνιο. Τις πλείστες φορές βέβαια, οι προσπάθειες τους δεν συνοδεύονται από επιτυχίες. Δεν έχουν άλλωστε την έξωθεν καλή μαρτυρία.