Σε “ναρκοπέδιο” θα βαδίσει η Ρόζμαρι Ντι Κάρλο

Σε “ναρκοπέδιο” θα… περπατήσει αναγκαστικά η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας του ΟΗΕ, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, η οποία θα έχει αυτή την εβδομάδα επαφές στη Λευκωσία, στο πλαίσιο περιοδείας της στην περιοχή. Γνωρίζοντας τις δυσκολίες και τα εμπόδια, ο Αντόνιο Γκουτέρες στέλνει τη συνεργάτιδα του στο νησί για αξιολογήσει εκ νέου τα δεδομένα στο Κυπριακό, με στόχο να κάνει τα επόμενα βήματα, τα οποία παραμένουν επί του παρόντος μετέωρα. Από τα αποτελέσματα των επαφών της και την έκθεση, την οποία θα υποβάλλει, θα εξαρτηθεί κατά πόσο θα συγκληθεί η άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη για το Κυπριακό.

Εάν, δηλαδή, υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να προχωρήσει στο επόμενο βήμα, αν και φαίνεται να υπάρχει καταρχήν συνεννόηση για τη σύγκληση της Διάσκεψης τον Μάρτιο. Ο Γενικός Γραμματέας έχει ενώπιον του μια σειρά από δεδομένα ενώ αναγνωρίζει πως η Τουρκία διατηρεί σκληρή θέση, επιμένοντας σε λύση δυο κρατών. Ο Διεθνής Οργανισμός γνωρίζει και το αναφέρει σε όλες τις επαφές αξιωματούχων του πως εάν δεν ανάψει το πράσινο φως η κατοχική δύναμη τίποτε δεν θα γίνει. Είναι ξεκάθαρο για τα Ηνωμένα Έθνη πως όλα θα εξαρτηθούν από τις συζητήσεις με την Άγκυρα καθώς είναι προφανές πως “λύσεις” -και το γνωρίζουν καλά- δεν μπορούν να δοθούν από τον κατοχικό ηγέτη και το κατοχικό καθεστώς.

Η Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, που θα βρίσκεται στην Κύπρο για μερικές ημέρες (9-11.2.2025), θα επιδιώξει το “ελάχιστον”, μια κοινή συνάντηση με Χριστοδουλίδη και Τατάρ και το μέγιστο, να προχωρήσει η ιστορία με τα οδοφράγματα. Το εγχείρημα ιδιαίτερα δύσκολο, αλλά φαίνεται πως στον Διεθνή Οργανισμό θέλουν να συντηρήσουν μιας μορφής κινητικότητα, η οποία ενδεχομένως να κρατήσει, έστω και σκαμπανεβάσματα, μέχρι και τις λεγόμενες εκλογές στα κατεχόμενα, που χρονικά τοποθετούνται στον Οκτώβριο. Στον ΟΗΕ, όπως και σε διεθνείς παίκτες, επικρατεί η ψευδαίσθηση πως εάν φύγει ο Τατάρ θα αλλάξουν τα δεδομένα, αγνοώντας προφανώς ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται στην Άγκυρα.

Η επίσκεψη Κάρλο και οι γεωπολιτικές εξελίξεις

Είναι σαφές πως τα δεδομένα, τα οποία επηρεάζουν το σκηνικό δεν έχουν να κάνουν μόνο με τα όσα διαδραματίζονται στην Κύπρο, αλλά και με τις εξελίξεις στην περιοχή. Κι αυτές φαίνεται να είναι και οι πιο καθοριστικές. Για παράδειγμα, η παρουσία της Τουρκίας στη Συρία, η εδραίωση, σε αυτή τη φάση, της παρουσίας και πρωτίστως του ρόλου της, έχουν αναβαθμίσει και τις αξιώσεις της. Επιβεβαιώνεται ένας μεγαλοϊδεατισμός του Ερντογάν, που δεν είναι τωρινός βέβαια και αναδεικνύεται μια νέα-οθωμανική λογική στη διαχείριση των διεθνών θεμάτων και την προώθηση των επεκτατικών σχεδιασμών της.

Αυτή η προσέγγιση θέτει σε μια άλλη βάση τις συνεννοήσεις της Άγκυρας με άλλες χώρες. Η Άγκυρα μεθοδευμένα έχει επαναφέρει τις εντάσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στη βελτίωση των οποίων επένδυσε και ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, που ήλπιζε το κλίμα αυτό να επηρέαζε και το Κυπριακό. Είναι σαφές πως είναι επιλογή της Άγκυρας η διατάραξη του “καλού κλίματος” με την Ελλάδα, συντηρώντας τη γνωστή τακτική της αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας. Παράλληλα, η κατοχική πλευρά αναμένει το πρώτο σινιάλο από την Ουάσινγκτον ενόψει και του γεγονότος ότι η πρώτη συνάντηση του νέου Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ ήταν με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό, Βενιαμίν Νετανιάχου.

Σε περίπτωση κατάρρευσης

Μπορεί τα Ηνωμένα Έθνη να επιχειρούν να διατηρήσουν μια κινητικότητα, πλην όμως δεν είναι σε θέση ή δεν θέλουν να πουν οτιδήποτε, για το τι θα πράξουν σε περίπτωση κατάρρευσης μιας νέας προσπάθειας. Τι θα γίνει στην περίπτωση κατά την οποία προχωρήσει ο Γενικός Γραμματέας και συγκαλέσει άτυπη Πενταμερή και η διαδικασία καταρρεύσει ενόψει των θέσεων, που θα επαναλάβει η κατοχική πλευρά για δυο κράτη;

Ο ΟΗΕ παρουσιάζεται να μην έχει ξεκάθαρο σχέδιο. Τουλάχιστον αυτό αφήνει να εννοηθεί. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να αναφερθεί με βεβαιότητα. Κυρίως επειδή υπάρχουν παρασκηνιακά κινήσεις, οι οποίες παραπέμπουν σε ανησυχητικά σενάρια. Κυρίως σε ό,τι αφορά την επόμενη ημέρα ενός νέο αδιεξόδου. Όλα αυτά αξιολογούνται από τη Λευκωσία υπό το φως και των κινήσεων που γίνονται από τουρκικής πλευράς. Το γνωστό αφήγημα για το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων την επομένη ενός νέου αδιεξόδου, είναι ψηλά στην ατζέντα της τουρκικής διπλωματίας.

Ξεκάθαρες εντολές προς Τατάρ

Οι εντολές της Άγκυρας προς τον Τατάρ είναι να μην προβαίνει σε οποιαδήποτε ενέργεια, που να διαφοροποιεί την… παγωμένη κατάσταση στο νησί. Στη βάση αυτών των οδηγιών ο Τατάρ απέφυγε να πραγματοποιήσει συνάντηση με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για τα οδοφράγματα. Για ένα θέμα, που ειρήσθω εν παρόδω υπήρχε συμφωνία στο δείπνο της Νέας Υόρκης, τον περασμένο Οκτώβριο και δέσμευση Τατάρ για να εξετάσει τις προτάσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη και να επανέλθει. Την ίδια ώρα, σε σχέση με το παζλ των βασικών παικτών, τα Ηνωμένα Έθνη διαπιστώνουν μια τάση του Λονδίνου να μην έχει συνεχή και έντονη εμπλοκή στις προσπάθειες. Ενδεχομένως αυτό να είναι ενόψει και του γεγονότος ότι δεν υπάρχουν επί της ουσίας εξελίξεις και πως θα επανέλθουν δριμύτεροι.

Σε ό,τι αφορά τους Αμερικανούς, στο τελευταίο ψήφισμα στήριξαν τις επιδιώξεις της Λευκωσίας (μαζί με Κίνα, Γαλλία), αλλά κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποια θα είναι στη συνέχεια η στάση της Ουάσινγκτον, κυρίως με τη νέα κυβέρνηση.