Σκόπια: Αφελής γείτονας ή μόνιμος ταραξίας  

Σε ένταση με πολλές βαλκανικές πρωτεύουσες βρέθηκαν τις τελευταίες ημέρες τα Σκόπια, την ώρα που η Σύνοδος ανάμεσα σε χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και την ΕΕ διερευνούσε τρόπους για να τα φέρει πιο κοντά στο δρόμο για τις Βρυξέλλες. Σόφια και Βελιγράδι αντέδρασαν έντονα για διαφορετικές ενέργειες της κυβέρνησης των Σκοπίων, οι οποίες, ωστόσο, έδειξαν ότι οι βόρειοι γείτονες ηθελημένα ή όχι έχουν μία τάση να προκαλούν προβλήματα στην ευρύτερη περιοχή.

Με στόχο να εκφράσουν τη στήριξή τους στην ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, οι επικεφαλής των Ευρωπαϊκών θεσμών και οι 25 από τους 27 Ευρωπαίους ηγέτες “συναντήθηκαν”, στις 6 Μαΐου, μέσω τηλεδιάσκεψης με τους ηγέτες των κρατών της περιοχής. Η τηλεδιάσκεψη αυτή αντικατέστησε την αναβληθείσα, λόγω πανδημίας, συνάντηση που ήταν προγραμματισμένο να διεξαχθεί στο Ζάγκρεμπ.

Οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί και οι Ευρωπαίοι ηγέτες, εξέφρασαν όντως τη στήριξή τους σε αυτήν την προοπτική. Έδειξαν ωστόσο, ότι και οι ίδιοι διερευνούσαν, αν όντως οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων είναι προσανατολισμένες σε αυτήν την κατεύθυνση. Μπορεί ο “οικοδεσπότης” Κροάτης πρωθυπουργός Αντρέι Πλένκοβιτς να δήλωσε ότι «αυτές οι χώρες είναι περικυκλωμένες από την ΕΕ και δεν έχουν πουθενά αλλού να πάνε», οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν παράβλεψαν όμως ούτε την ρωσική και κινεζική διείσδυση στη Σερβία ούτε τους αλβανικούς “αλληθωρισμούς” προς τις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά το θέμα του Κοσόβου.

Ευτυχώς που υπάρχει και ο Μπορίσοφ 

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός, ότι στο τελικό Κείμενο Συμπερασμάτων οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν κάνουν καμία αναφορά στην απόφαση που οι ίδιοι είχαν πάρει, τον περασμένο Μάρτιο, σε ό,τι αφορά το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Η παράλειψη αυτή οφείλεται στην μάλλον επιφυλακτική στάση που κρατούν κάποια κράτη-μέλη της ΕΕ, τα οποία μάλλον δεν περιορίζονται πλέον στην Γαλλία και την Ολλανδία.

Εκπροσωπώντας την άμεσα ενδιαφερόμενη Ελλάδα ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποστήριξε την ευρωπαϊκή προοπτική αυτών των χωρών, ζητώντας από  την Αλβανία να επιδείξει πρόοδο στο θέμα του σεβασμού των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας και από την Βόρεια Μακεδονία να σεβαστεί την συμφωνία των Πρεσπών. Τη διαφορά, την έκανε πάντως ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Μπορίσοφ στις δηλώσεις του, λίγες ώρες μετά τη λήξη της τηλεδιάσκεψης.

Με αφορμή δηλώσεις Σκοπιανών αξιωματούχων ότι «η Βουλγαρία υπήρξε μια φασιστική χώρα, η οποία δεν έσωσε τους Εβραίους της Μακεδονίας, παρά μόνο τους Εβραίους της Βουλγαρίας» ο Μπορίσοφ έστειλε μήνυμα στα Σκόπια ότι, εάν δεν τηρήσουν τις συμφωνίες, θα ασκήσει βέτο στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός κατέστησε σαφές στη Βόρεια Μακεδονία, ότι είναι αυτή τη στιγμή συνομιλητής με την ΕΕ, επειδή υπέγραψε συμφωνίες με την Αθήνα και τη Σόφια, τις οποίες πρέπει να τηρήσει.

Αποδίδοντας τους επιθετικούς τόνους των Σκοπιανών στο γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και ότι σε τέτοιες περιόδους λέγεται και καμία …κουβέντα παραπάνω, τους κάλεσε να αυτοπεριοριστούν και είπε χαρακτηριστικά: «Τους αγαπάμε, τους σεβόμαστε, θα μπορούσα να τους δώσω μια αδελφική συμβουλή: Να μη θέσουν αδύνατες προϋποθέσεις απέναντί μας». Ξεκαθάρισε μάλιστα, ότι αν δεν τους αρέσει κάτι στη συμφωνία που υπέγραψαν με τη Βουλγαρία, τότε δεν υπάρχει «πρόσκληση» στις συζητήσεις με την ΕΕ.

Ντρίμπλα και στο Βελιγράδι

Ο Μπορίσοφ στάθηκε ιδιαίτερα στη φράση «Εβραίοι της Μακεδονίας» και διερωτήθηκε σε έντονο ύφος αν τα Σκόπια ζητούν από τους Βούλγαρους να πουν ότι είναι “Μακεδόνες”. Το ίδιο σκληρή ήταν και η απάντηση του υπουργού  Άμυνας της Βουλγαρίας, Κρασιμίρ Καρακατσάνοφ, ο οποίος κάλεσε τους Σκοπιανούς να «διαβάσουν καλά το μάθημα της ιστορίας, εφόσον σκοπεύουν να ενταχθούν στην ΕΕ».

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το βουλγαρικό κράτος έχει πολλούς αιώνες ιστορία πριν εμφανιστεί το “μόρφωμα”των Σκοπίων και ότι υπήρξε το πρώτο εκτός Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κράτος της Βαλκανικής. Έχοντας μάλιστα δει οι Βούλγαροι που οδήγησε η ελληνική ολιγωρία δεκαετιών σε τέτοια ζητήματα (στη Μεικτή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων αποδέχθηκαν, λέει, τα Σκόπια, ότι η Αρχαία Μακεδονία είναι μόνο ελληνική, αλλά τα σχολικά βιβλία τους δεν άλλαξαν ακόμη) δεν δείχνουν την παραμικρή διάθεση να αφήσουν εκκρεμότητες και αμφιβολίες πάνω στο τραπέζι.

Ένταση υπήρξε όμως και ανάμεσα στα Σκόπια και το Βελιγράδι με αφορμή την έκδοση από τα ταχυδρομεία της Βόρειας Μακεδονίας, ενός γραμματοσήμου με χάρτη της ναζιστικής περιόδου, το οποίο εμφανίζει την Κροατία να κατέχει εδάφη γειτονικών χωρών. Επρόκειτο για μια επετειακή έκδοση, ένδειξη ευγνωμοσύνης της Βόρειας Μακεδονίας προς το Ζάγκρεμπ για τη στήριξη της ευρωπαϊκής της πορείας.

Το γραμματόσημο τελικά αποσύρθηκε και οι Σκοπιανοί ζήτησαν συγγνώμη, υποστηρίζοντας ότι ήταν μία προειλημμένη απόφαση, η οποία δεν είχε, προφανώς, ελεγχθεί. Και τα σχολικά βιβλία όμως, στα οποία προαναφερθήκαμε δεν έχουν αλλάξει ακόμη, επειδή δεν συγκροτήθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο οι συντακτικές επιτροπές! Την ίδια ώρα, η Βόρεια Μακεδονία έχει ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και απολαμβάνει τη θέση του συνομιλητή στο τραπέζι με την ΕΕ.