Τί ακριβώς είναι το “κοινό έδαφος” που αναζητά ο Γκουτέρες για πρόοδο στο Κυπριακό;

Το δείπνο είναι μόνο η αρχή, θα κριθεί στη συνέχεια κατά πόσο θα προχωρήσει. Πολύ πιθανόν, ακόμη και Διάσκεψη να πραγματοποιηθεί αργότερα αυτό τον χρόνο, η προσπάθεια αυτή να μην έχει συνέχεια. Ως γνωστό ακόμη για να το θέμα των οδοφραγμάτων, που έχει εγείρει ο κατοχικός ηγέτης, ο τελευταίος είπε το αυτονόητο ενώπιον του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και του Προέδρου Χριστοδουλίδη, ότι δεν αποφασίζει αυτός, αλλά ο κατοχικός στρατός. Είπε προφανώς το αυτονόητο, αλλά αυτό πολλές φορές δεν συνειδητοποιείται από κάποιους.

Για αυτό και επενδύουν στις “καλές προθέσεις” του εκάστοτε κατοχικού ηγέτη, που δεν μπορεί να κάνει μεγάλα βήματα στο Κυπριακό. Αλλά μικρά και συγκεκριμένα, που δεν αγγίζουν την ουσία και πρωτίστως τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας. Επενδύουν στα ελληνοτουρκικά, την ώρα κατά την οποία η Άγκυρα έχει σκληρύνει τη στάση της, αν και στις 8 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδος και Τουρκίας, Γεραπετρίτη και Φιντάν, στην Αθήνα.

Μια παράμετρος – η πιο σημαντική – αφορά τη μεθοδολογία στη βάση της οποίας θα διεξαχθούν οι συζητήσεις σε περίπτωση επανέναρξης συνομιλιών. Είναι σαφές πως στο ζήτημα της βάσης των διαπραγματεύσεων υπάρχει χάσμα απόψεων. Και το χάσμα αυτό προφανώς και δεν γεφυρώνεται διά της μέσης οδού.

Σημειώνεται ότι το μόνο γραπτό κείμενο, που υπάρχει σε σχέση με το δείπνο της Νέας Υόρκης είναι εκείνο των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο στη διπλωματική γλώσσα θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί “ισορροπημένο” και σκοπίμως ασαφές. Η δικαιολογία, που θα μπορούσε να προταχθεί είναι πως εκδόθηκε ένα ανακοινωθέν, το οποίο δεν θα προκαλούσε αντιδράσεις και πρωτίστως δεν θα ενοχλούσε την κατοχική πλευρά.

To “κοινό έδαφος” στο Κυπριακό

Όπως είναι άλλωστε γνωστό, η κατοχική δύναμη, όπως και οι εγκάθετοι αυτής στα κατεχόμενα, είναι πολύ “ευαίσθητοι”. Αυτή η προσέγγιση είναι διαχρονική και μια πρακτική, που έκπαλαι υιοθετείται από τα Ηνωμένα Έθνη και από διεθνείς παίκτες και την ευνοεί την Τουρκία και μόνο. Εκδόθηκε, λοιπόν, ένα ανακοινωθέν και στο πλαίσιο αυτό, ο Γενικός Γραμματέας αναφέρθηκε στην έλλειψη “κοινού εδάφους”, που είναι η διαπίστωση της τέως, πλέον, Προσωπικής του Απεσταλμένης, Μαρίας Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ. Και ενόψει τούτου τι αναφέρει ο Γενικός Γραμματέας; Ότι πρέπει να βρεθεί “κοινό έδαφος”.

Το κοινό έδαφος υπάρχει και είναι οι αποφάσεις και τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Από τη στιγμή κατά την οποία ο Γενικός Γραμματέας θεωρεί πως δεν υφίσταται και καλεί σε γεφύρωση απόψεων, αυτό σημαίνει πως τους καλεί να το αναζητήσουν μέσα από τις εκατέρωθεν θέσεις. Δηλαδή, από την μια τα ψηφίσματα, στα οποία ειρήσθω εν παρόδω δεν αναφέρθηκε και στην άλλη η τουρκική θέση για κυριαρχική ισότητα.

Συνεπώς, δεν πρέπει να θεωρείται αυθαίρετο να υποστηρίξει κανείς ότι μπαίνει στο τραπέζι των συζητήσεων και η αξίωση της κατοχικής πλευράς για κυριαρχική ισότητα. Η θέση αυτή κατατέθηκε εγγράφως στην Πενταμερή Διάσκεψη της Γενεύης, τον Απρίλιο του 2021 και ο τότε Πρόεδρος δεν επέστρεψε ως απαράδεκτο το έγγραφο ζητώντας να πράξει το ίδιο και ο Γενικός Γραμματέας. Έκτοτε θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι το θέμα αυτό ήταν “ατύπως” στο τραπέζι.

Έχοντας όλα αυτά υπόψη προφανώς, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κινήθηκε προληπτικά και απέστειλε προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, επιστολή με την οποία καθόριζε τις κόκκινες γραμμές. Θέλοντας ενδεχομένως να προλάβει, όχι το ανακοινωθέν, που δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, αλλά την μεθοδολογία και τις προσεγγίσεις, στη βάση των οποίων θα προχωρήσει –
εάν προχωρήσει – η προσπάθεια.