Τι αλλάζει με την διπλωματία των σεισμών

Στο προηγούμενο άρθρο αναφέραμε πως η Τουρκία χρειάζεται ένα “διάλειμμα” στην επιθετική εξωστρέφειά της, για να επουλώσει τις “πληγές της” που προκάλεσε ο καταστροφικός σεισμός. Αν και παραμένει αβέβαιο το πότε θα προκηρυχθούν οι εκλογές, είναι, σχεδόν βέβαιο, ότι και η ενωμένη τουρκική αντιπολίτευση των έξι κομμάτων (με την επιστροφή της Ακσενέρ) υπό τον Κιλιντσντάρογλου του CHP ως κοινού υποψηφίου, δεν πρόκειται να αποστεί από τις κύριες στοχεύσεις του διδύμου Ερντογάν-Μπαχτσελί στα ζητήματα στρατηγικού προσανατολισμού της Τουρκίας.

Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι η διεκδίκηση νησιών από την Ελλάδα ξεκίνησε από την ρητορική του ηγέτη του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού (πρώην κεμαλικού) Κόμματος και το 1996 από την Τανσού Τσιλέρ στο επεισόδιο των Ιμίων! Επίσης, η εκλογική συμπεριφορά των πληγέντων από τους σεισμούς και συνολικά από την πλειοψηφία των ψηφοφόρων, με αφορμή την καθυστερημένη και ανεπαρκή κρατική κινητοποίηση, αλλά και την προηγηθείσα επί δεκαετίες προχειρότητα των κατασκευών οικοδομών σε περιοχές της Τουρκίας και η εκτόνωση του θυμού τους, θα καθορίσει την συνέχιση ή μη, της σημερινής επεκτατικής-αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας.

Άλλωστε, η προσήλωση στον άκρως αναθεωρητικό “εθνικό όρκο” των Τούρκων φέρεται να συγκινεί μεγάλα τμήματα της τουρκικής κοινωνίας, κάτι που προώθησε και εκμεταλλεύθηκε ο Ερντογάν, με έναν ετεροχρονισμένο ρεβανσισμό! Πάντως, η δυτική διπλωματία και κυρίως οι ΗΠΑ προφανώς θέλουν να εκμεταλλευθούν την αλλαγή προτεραιοτήτων της Τουρκίας και να προωθήσουν λύσεις μέσω της διπλωματίας στις διεκδικήσεις της απέναντι στην Ελλάδα, την Κύπρο και συνολικά στη σχέση της με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Ιδίως το προηγούμενο της “διπλωματίας των σεισμών” του 1999, πιθανότατα θα εφαρμοσθεί εκ νέου στα ελληνοτουρκικά, τουλάχιστον!

Όμως, επειδή το αποτέλεσμα, τότε, ήταν τελικά απογοητευτικό, παρά την απόδοση το 2004-2005 του καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Τουρκία, στη συνέχεια “πάγωσε”, με τις τουρκικές απαιτήσεις για ειδική μεταχείριση (α λα καρτ) και την δυσφορία της ΕΕ. Το ίδιο συνέβη και στις λεγόμενες “διερευνητικές επαφές” Ελλάδας-Τουρκίας, από το 2002 ως το 2016, που κατέρρευσαν αφήνοντας αγεφύρωτες τις διαφορές, μετά από 60 γύρους!

Η επανάληψη τους επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη, προσέκρουσε στα “βράχια” της ερντογανικής μεγαλομανίας και αυθαιρεσίας, με τις έμπρακτες προκλήσεις της “Γαλάζιας Πατρίδας”, του τουρκολιβυκού μνημονίου οριοθέτησης, της διεκδίκησης πολλών ελληνικών νησιών με πρόσχημα την εύλογη αμυντική οχύρωσή τους απέναντι στην τουρκική απειλή και των παρανόμων έρευνών (και προετοιμασίας γεωτρήσεων) σε οριοθετημένα θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Εξάλλου, και οι παραβιάσεις-παραβάσεις και υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών στον Ελληνικό Εναέριο Χώρο και στα νησιά του Αιγαίου έφθασαν το 2022 στις 11.000!

Τι αλλάζει στα ελληνοτουρκικά

Μπορεί η άμεση γενναιόδωρη ελληνική ανθρωπιστική παρέμβαση και η θετική αντανάκλασή της ευγνωμοσύνης της τουρκικής κοινής γνώμης να έχουν δημιουργήσει ένα νέο περιβάλλον, με τον υφυπουργό Εξωτερικών Φραγκογιάννη να συμφωνεί στην επανέναρξη της θετικής ατζέντας, κατά την συνάντηση που είχε με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο περιθώριο της Διάσκεψης του ΟΗΕ στο Κατάρ, όμως πρέπει να σημειώσουμε τα εξής:

• Σε ένα αυταρχικό καθεστώς, όπως της Τουρκίας, με σφυρηλατημένα εθνικιστικά χαρακτηριστικά και σχεδόν πλήρως ελεγχόμενα ΜΜΕ, το όποιο θετικό κλίμα μπορεί να ανατραπεί σε ελάχιστο χρόνο μέσω κρατικής προπαγάνδας και “στημένων” γεγονότων. Ήδη βλέπουμε επιθετικά δημοσιεύματα για τις αναφορές του Νίκου Δένδια σε “Κωνσταντινούπολη” και “Οικουμενικό Πατριαρχείο”.
• Τα αντιπολιτευόμενα σήμερα κόμματα της Τουρκίας έχουν ομοφωνία στην ανθελληνική και επεκτατική ατζέντα του κυβερνώντος συνασπισμού υπό τον Ερντογάν.

Εξαίρεση το κουρδικό HDP που βρίσκεται σε δίωξη με φυλακισμένα τα σημαντικά στελέχη και τον πρόεδρο του Demirtas και κάποιες αριστερές ομάδες, ή οργανώσεις νέων και γυναικών, που δεν έχουν μεγάλη πρόσβαση στο λαό και δεν θα τολμήσουν να υπερασπισθούν τις ελληνικές θέσεις, απέναντι στην κυρίαρχη εθνικιστική υστερία!

• Ο τουρκικός λαός δεν έχει αντικειμενική ενημέρωση για το πραγματικό περιεχόμενο του Δικαίου της Θάλασσας, ώστε να αντιληφθεί ορθά τα ελληνικά δίκαια, ούτε για τα άλλα ελληνικά επιχειρήματα. Το ίδιο ισχύει και για την κατοχή της βόρειας Κύπρου!

Η έλλειψη λειτουργούσας Δημοκρατίας στην Τουρκία, το αντιδυτικό ρεύμα που έντονα καλλιεργήθηκε την τελευταία 20ετία (ιδίως), από τον Ερντογάν και η πλήρης ισλαμοποίηση της κοινωνίας και της πολιτικής, έχουν αφήσει ελάχιστα περιθώρια έκφρασης διαφορετικής γνώμης από την κυρίαρχη, και η όποια ιδεολογική πολυχρωμία κινείται μόνο στο περιθώριο της κοινωνίας!

Η επαναληπτική εκλογή του Ερντογάν από το 2003 μέχρι πρόσφατα, αποδεικνύει την λαϊκή απήχησή του, παρά το ότι, τα λίγα τελευταία χρόνια, η νομισματική κατάρρευση της τουρκικής λίρας, η φτωχοποίηση μεγάλου μέρους της κοινωνίας και ο σκληρός κυβερνητικός αυταρχισμός, η μεγαλομανία και η προϊούσα διεθνής απομόνωση (ιδίως από την Δύση), έχουν σαφώς περιορίσει την λαϊκή στήριξή του. Γι’ αυτό άλλωστε οι επικείμενες εκλογές είναι κρίσιμες…

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι, σε περίπτωση νίκης της ενωμένης αντιπολίτευσης στην Τουρκία, θα αλλάξουν οι (διεθνώς) παράνομες διεκδικήσεις προς την Ελλάδα ή η κατοχή της βόρειας Κύπρου και η πρόθεση νομιμοποίησης των “τετελεσμένων” της εισβολής…! Οι θέσεις που δημοσιοποίησε, παρά την ηπιότερη γλώσσα, ελάχιστα διαφέρουν επί της ουσίας από την αναθεωρητική-επεκτατική agenda Ερντογάν-Μπαχτσελί! Άλλωστε, γι’ αυτό εγγυάται και το παλιό τουρκικό “βαθύ κράτος”, τώρα ισλαμο-εθνικιστικό!

Ο παράγοντας του χρόνου

Με δεδομένη την επιθυμία των ΗΠΑ για αξιοποίηση του “παραθύρου ευκαιρίας” για έναρξη νέου ελληνοτουρκικού διαλόγου για τα διμερή θέματα (που όλα βέβαια, πλην της οριοθέτησης ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας, αποτελούν παράνομες και επεκτατικές διεκδικήσεις της Τουρκίας), θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής:

Πως η Τουρκία, προσωρινά, όσο διαρκεί η τεράστια επιχείρηση απομάκρυνσης των ερειπίων και η οικονομική ανάκαμψή της από την αποκατάσταση των ζημιών, προφανώς δεν έχει την ικανότητα και άρα και την πρόθεση να ξεκινήσει θερμά επεισόδια ή πολεμικές επιχειρήσεις κατά της Ελλάδος ή της Κύπρου.

Παρά ταύτα, λόγω του μεγάλου όγκου του στρατιωτικού μηχανισμού της (ικανού να διεξάγει 2,5 πολέμους, όπου δηλώνει η ίδια) μπορεί να συνεχίσει την πίεση και τις προκλήσεις προς την Ελλάδα και ακόμη να προχωρήσει σε προσάρτηση των κατεχομένων της Κύπρου, αλλά βέβαια όλα αυτά θα είναι παρακινδυνευμένα και θα προκαλέσουν αντίμετρα από την Ελλάδα, οικονομικές κυρώσεις και πολιτική απομόνωση από την Δύση. Συνεπώς, το πιθανότερο είναι να θελήσει έναν νέο διάλογο.

Όμως, το περίγραμμα αυτού του διαλόγου αντανακλά μυστικές συνομιλίες που έγιναν πρόσφατα μεταξύ Άννας-Μαρίας Μπούρα και Ιμπραήμ Καλίν, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, που αν αληθεύουν, αφορούν έξι προτάσεις της Τουρκίας για αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, στο πλαίσιο της “διπλωματίας των σεισμών”. Ουσιαστικά, η Τουρκία επιχειρεί να επιτύχει τους γνωστούς στόχους της μέσω διαπραγμάτευσης και ίσως όχι με προκλήσεις και πίεση επί του πεδίου. Όταν βέβαια παρέλθει η σημερινή δυσκολία της λόγω σεισμών, θα έχει την δυνατότητα να επανέλθει, επιχειρώντας τετελεσμένα και παράνομες ενέργειες!

Η μέχρι τώρα πολυετής εμπειρία της Ελλάδος από “διαλόγους” και “διερευνητικές” επαφές με την γείτονα, πάντα με τις “ευλογίες” του ΝΑΤΟ, Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ, μας επιτρέπει να προβλέψουμε την εξέλιξη ενός νέου “διαλόγου”: Η μεν χώρα μας θα συνεχίσει να μην ασκεί τα νόμιμα δικαιώματά της στις Θαλάσσιες Ζώνες, που της παρέχει το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ θα διαπραγματεύεται μόνον ελληνικά δικαιώματα και όχι νόμιμα τουρκικά, που εμείς δεν αμφισβητούμε! Και ο διάλογος “κωφών” θα συνεχίζεται επί χρόνια (όπως ήδη έγινε, τουλάχιστον το 1976-1981 και 2002-2016), στερώντας μονομερώς από τη χώρα μας κάθε πρωτοβουλία για θέσπιση και απόλαυση απόλυτα νόμιμων δικαιωμάτων της!

Αντίθετα, η Τουρκία θα συνεχίζει για 50 και περισσότερα χρόνια να κατέχει την βόρεια Κύπρο, να διατηρεί και να εκμεταλλεύεται το τουρκολιβυκό παράνομο μνημόνιο οριοθέτησης, να παραβιάζει και να ιδιοποιείται κυπριακές και ελληνικές θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ) να εξοπλίζει την 4η Στρατιά του Αιγαίου απέναντι στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (που θα πρέπει να… αφοπλισθούν) και να εργαλειοποιεί μετανάστες στα σύνορα του Έβρου και το Αιγαίο. Και βέβαια να συνεχίζει τις παραβιάσεις στον εναέριο χώρο της Ελλάδας, καθώς και στην αντίστοιχη ζώνη Έρευνας και Διάσωσης. Κορωνίδα δε, το διαβόητο casus belli, αν επεκτείνουμε την χωρική μας θάλασσα πέραν των έξι ναυτικών μιλίων!

Τι έχει αποδεχθεί η Ελλάδα

Η Ελλάδα ήδη αποδέχθηκε (κατά πληροφορίες) την επανάληψη του διαλόγου με την Τουρκία με δύο όρους-κόκκινες γραμμές: Να μην τεθούν για συζήτηση θέματα κυριαρχίας (π.χ. νησιά), ούτε άμυνας και ασφάλειας της χώρας (αμυντική θωράκιση των νησιών). Οι όροι αυτοί είναι ορθοί, αλλά δεν αρκούν… Για να έχει νόημα και θετική προοπτική οιοσδήποτε διάλογος, η Τουρκία πρέπει:

• Να ακυρώσει ρητά την παράνομη απειλή πολέμου (casus belli) για το ζήτημα επέκτασης του εύρους της χωρικής θάλασσας στο Αιγαίο.
• Να ακυρώσει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
• Να αποδεχθεί την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (π.χ. άρθρο 121 για τα νησιά) και την δικαστική διευθέτηση των θαλασσίων οριοθετήσεων, ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας, που είναι αναπόφευκτη, λόγω των γνωστών αυθαίρετων θέσεων της Τουρκίας.
• Να αποσύρει άμεσα τα στρατεύματα κατοχής από την βόρεια Κύπρο και να συζητήσει καλόπιστα την γνήσια διζωνική-δικοινοτική λύση που υποστηρίζει ο ΟΗΕ, οι ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κυπριακή Δημοκρατία, με στόχο μία δημοκρατική Ομοσπονδιακή (και όχι Συνομοσπονδιακή) λύση, συμβατή με το ευρωπαϊκό κεκτημένο της Κύπρου.

Σε αντίθετη περίπτωση, ο “διάλογος” θα επιτρέπει στην Τουρκία να διατηρήσει τα παράνομα κεκτημένα της (όπως γίνεται επί 50 χρόνια τώρα), ενώ θα οδηγήσει μοιραία σε υποχωρήσεις μόνο της ελληνική πλευράς! Όπως γίνεται από το 1977 μέχρι πρόσφατα και στο Κυπριακό! Και βέβαια, η Ελλάδα θα παραμένει η τελευταία, παγκοσμίως, παράκτια χώρα με μόνο έξι ναυτικά μίλια χωρική θάλασσα, χωρίς συνολική ανακήρυξη ΑΟΖ και χωρίς να εκμεταλλεύεται την υφαλοκρηπίδα της (βυθό-υπέδαφος) στο μεγαλύτερο μέρος της ακτογραμμής της (15.500 χιλιόμετρα) επειδή η Τουρκία αρνείται να την οριοθετήσει με την χώρα μας (και την Κύπρο) με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας, που είναι καθολικά αποδεκτό από σχεδόν 170 κράτη, τον ΟΗΕ και την ΕΕ!

Η στάση των συμμάχων

Τέλος, ο μόνος λόγος που θα επέβαλε για τα εθνικά μας συμφέροντα κάποιον διάλογο με την γείτονα, θα ήταν για να αποφύγουμε την (άδικη βέβαια) κριτική συμμάχων μας ότι δεν συζητάμε! Όταν βέβαια για πάνω από 20 χρόνια συζητούσαμε χωρίς αποτέλεσμα! Εκτός αν το αποτέλεσμα που προσδοκούν οι “φίλοι” μας είναι να υποχωρήσουμε εμείς, λίγο ή πολύ, στις αβάσιμες και παράνομες τουρκικές απαιτήσεις!

Γιατί άραγε δεν πιέζουν την Τουρκία να αποδεχθεί ως βάση το Δίκαιο της Θάλασσας, να αποσύρει το casus belli, να τερματίσει την κατοχή του 37% της Κύπρου και να ακυρώσει το (ανυπόστατο διεθνώς) τουρκολιβυκό μνημόνιο, παύοντας και τις παράνομες δραστηριότητες των (οπλισμένων συνήθως) αεροσκαφών της πάνω από το Αιγαίο; Που, βέβαια, ήδη επαναλήφθηκαν μετά από σύντομο διάλειμμα λόγω των σεισμών!

Και να προσθέσω έναν δεύτερο λόγο: Να αρχίσουμε εκ νέου διαπραγματεύσεις ή “διερευνητικές επαφές” με την Τουρκία, χωρίς να προσδοκούμε βέβαια αποτέλεσμα, απλά και μόνο περιμένοντας να ολοκληρωθούν οι παραλαβές και η ενσωμάτωση στις Ένοπλες Δυνάμεις μας των σύγχρονων οπλικών συστημάτων που παραγγείλαμε και που θα παραλαμβάνονται σταδιακά μέχρι το 2028-2030 (τα F-35)! Και μέχρι τότε να αποφύγουμε την σύγκρουση, που μπορεί όμως ανά πάσα στιγμή να προκαλέσει η Τουρκία, όταν την βολεύει, κατηγορώντας μάλιστα εμάς για την αποτυχία του διαλόγου!