Το δόγμα της Αθήνας για Τουρκία: “Προς θεού μην ερεθίσουμε το θηρίο”!

Είναι εξόφθαλμο ότι η τουρκική επιθετικότητα έχει ανεβεί κλίμακα. Το γεγονός αυτό αλλάζει τους παραδοσιακούς όρους της ελληνοτουρκικής διένεξης μετά το 1974. Κατ’ επέκταση αλλάζει ποιοτικά την έννοια της τουρκικής απειλής για την ελληνική εθνική ασφάλεια, αλλά η Αθήνα δεν έχει φροντίσει να προσαρμοσθεί στα νέα δεδομένα. Στην κυπριακή ΑΟΖ, η Άγκυρα άρχισε με παράνομες σεισμικές έρευνες. Στη συνέχεια πραγματοποίησε παράνομη γεώτρηση σε θαλάσσια περιοχή που δεν είχε παραχωρηθεί προς εκμετάλλευση και τέλος πραγματοποιεί γεωτρήσεις και σε θαλάσσια οικόπεδα παραχωρημένα σε δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες.

Η κλιμάκωση κατέστη δυνατή, ακριβώς επειδή όλο αυτό το διάστημα κανείς δεν ήγειρε εμπόδια. Προφανώς κάποιες διπλωματικές αντιδράσεις και ορισμένες ανώδυνες κυρώσεις της ΕΕ δεν ήταν ικανές να αναχαιτίσουν τον Ερντογάν. Είναι αληθές ότι η Άγκυρα έχει με τις αυθαιρεσίες της προκαλέσει –περισσότερη ή λιγότερη– δυσαρέσκεια και στη Δύση και στα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου.

Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πολλά, αφού οι θιγόμενοι (Έλληνες) και οι δυσφορούντες (Ισραηλινοί, Αιγύπτιοι, αλλά και Αμερικανοί και Ευρωπαίοι, κυρίως Γάλλοι) δεν είναι διατεθειμένοι να χρησιμοποιήσουν ανάλογα μέσα για να σταματήσουν την τουρκική επεκτατική αυθαιρεσία. Όσο, λοιπόν, οι υπόλοιποι παίκτες θα είναι καθηλωμένοι στο διπλωματικό επίπεδο, ο Ερντογάν, χρησιμοποιώντας το στρατιωτικό εργαλείο, κερδίζει πόντους, δημιουργώντας τετελεσμένα. Η αλυσίδα μετράει ήδη αρκετούς κρίκους.

Η αποφασιστικότητά του Τούρκου προέδρου να μιλάει με πράξεις, χρησιμοποιώντας και το στρατιωτικό εργαλείο, και όχι μόνο με λόγια, είναι αυτό που του δίνει τακτικό πλεονέκτημα έναντι όλων. Στη βόρεια Συρία έχει εδραιώσει τρεις ζώνες κατοχής. Στη Λιβύη κατάφερε με την αποστολή όπλων και τζιχαντιστών να σταθεροποιήσει την υπό κατάρρευση κυβέρνηση της Τρίπολης. Για τα τετελεσμένα στην κυπριακή ΑΟΖ έκανα ήδη αναφορά.

Στον κάλαθο των αχρήστων

Όπως ήδη κάλαθο σημείωσα, η τουρκική επιθετικότητα στο ελλαδοτουρκικό μέτωπο έχει ανεβεί πίστα. Δεν συμβαίνουν μόνο αυτά που η Αθήνα εδώ και χρόνια αποδέχεται, αντιδρώντας μόνο με διαβήματα, τα οποία η Άγκυρα πετάει στον κάλαθο των αχρήστων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι συστηματικές παραβιάσεις του εθνικού εναερίου χώρου. Τους τελευταίους μήνες έχει λάβει χώρα μία ποιοτική κλιμάκωση. Τα γεγονότα στον Έβρο ήταν μία υβριδική τουρκική επίθεση εναντίον της Ελλάδας.

Το γεγονός ότι ο Ερντογάν χρησιμοποίησε σαν όπλα μετανάστες δεν αλλάζει την ουσία. Οι εν λόγω μετανάστες, άλλωστε, δεν προσπαθούσαν να τρυπώσουν στην ελληνική επικράτεια, χωρίς να τους εντοπίσουν. Άνοιξαν ένα ιδιότυπο πόλεμο, επιτιθέμενοι με πέτρες, αλλά και με δακρυγόνα εναντίον των Ελλήνων συνοριοφυλάκων, υποστηριζόμενοι ανοικτά και ενεργά από την τουρκική στρατοχωροφυλακή, η οποία σε πολλές περιπτώσεις ενεπλάκη η ίδια σ’ αυτές τις επιθέσεις. Το γεγονός ότι η κατάσταση έχει υπερβεί το όριο φάνηκε πολύ καθαρά όταν Τούρκοι στρατοχωροφύλακες πυροβόλησαν εν ψυχρώ εναντίον Ελλήνων συνοριοφυλάκων και Γερμανών της FRONTEX.

Η αποτυχία της υβριδικής επίθεσης στον Έβρο δεν πτόησε το καθεστώς Ερντογάν. Ο υπουργός Εσωτερικών Σοϊλού δήλωσε ξεκάθαρα πως η επίθεση θα επαναληφθεί, ενώ είχαμε αλλεπάλληλες απόπειρες να πλημμυρίσουν με μετανάστες τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Σε μία τουλάχιστον περίπτωση, είναι ξεκάθαρο ότι οι Τούρκοι έστειλαν συνειδητά πλοιάριο με μολυσμένους από τον κορονοϊό μετανάστες. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για ιδιότυπη πράξη βιολογικού πολέμου.

Το δόγμα της Αθήνας στα ελληνοτουρκικά

Μπορεί η επίσημη ελληνική ρητορική να κάνει λόγο για αποτρεπτική στρατηγική, αλλά στην πραγματικότητα το δόγμα της Αθήνας –εδώ και πολλά χρόνια– είναι αυτό που δεν ομολογεί, αλλά εφαρμόζει με θρησκευτική ευλάβεια: “Δεν κάνουμε τίποτα που μπορεί να προκαλέσει τουρκική αντίδραση, ούτε καν τα αυτονόητα“. Για να το πούμε απλά και καθαρά “προς Θεού μην ερεθίσουμε το θηρίο”!

Μονοδιάστατη άμυνα, λοιπόν, χωρίς μάλιστα να είναι σαφές και μέχρι που μπορεί να φθάσει η άμυνα, εάν ο Ερντογάν κλιμακώσει τις επεκτατικές επιθέσεις του. Το προαναφερθέν δόγμα εξηγεί γιατί η Αθήνα δεν επεκτείνει τα χωρικά ύδατα στα 12 μίλια, ούτε καν στις περιοχές που είναι μακριά από την Τουρκία, γιατί δεν ανακηρύσσει ΑΟΖ, γιατί δεν καταθέτει συντεταγμένες, γιατί ούτε καν δεν κλείνει τους κόλπους με ευθείες γραμμές βάσης.

Το δόγμα αυτό εξέφρασε –με άλλα λόγια– ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών σε συνέντευξή του (Real FM 6-5-2020), δηλώνοντας ότι η Ελλάδα δεν θα ακολουθήσει την Τουρκία στην κλιμάκωση. «Δεν πρόκειται να πάμε σε στρατιωτικοποίηση της κρίσης με την Τουρκία. Είναι η παγίδα, την οποία η Τουρκία στήνει για την Ελλάδα: να περάσουμε από το στάδιο του δικαίου στο στάδιο των ενεργειών αυτής τη μορφής. Η στρατιωτικοποίηση των διαφορών με την Τουρκία δεν θα οδηγήσει σε επίλυση, θα οδηγήσει σε επιδείνωση».

Μονοδιάστατη αμυντική στρατηγική

Προφανώς, η Ελλάδα δεν πρέπει να στρατιωτικοποιήσει τα ελληνοτουρκικά προβλήματα. Τί θα πράξει, όμως, εάν η Τουρκία πάρει αυτόν τον δρόμο; Συγκεκριμένα, τί θα πράξει εάν τουρκικό ερευνητικό σκάφος πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, συνοδευόμενο από φρεγάτες; Τί θα πράξει ευρύτερα εάν η Τουρκία εμπράκτως παραβιάσει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα;

Ο Δένδιας επαναλαμβάνει ότι «η Ελλάδα διατηρεί όλα τα δικαιώματα προάσπισης του εθνικού της χώρου». Αυτή η δήλωση, ωστόσο, είναι όχι μόνο γενική, αλλά και μισή αλήθεια. Το τελευταίο διάστημα έχουν πληθύνει οι υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών πάνω από ελληνικά νησιά, που βεβαίως δεν γίνονται από λάθος. Τα διαβήματα (εάν γίνονται ακόμα και δεν έχουμε βαρεθεί να τα κάνουμε πια!) και οι αναχαιτίσεις δεν εμποδίζουν τους Τούρκους να συνεχίζουν τις συστηματικές προκλήσεις τους, χωρίς να πληρώνουν το παραμικρό κόστος.

Η μονοδιάστατη αμυντική στρατηγική της Αθήνας κατευνάζει ή παροξύνει την τουρκική επιθετικότητα; Την απάντηση δίνουν τα γεγονότα, αλλά και ο ίδιος ο Δένδιας, ομολογώντας ότι η Άγκυρα συνεχώς κλιμακώνει. Τα μικρά τουρκικά τετελεσμένα ενισχύουν την εκτίμηση της τουρκικής πλευράς πως όσο πιέζει τόσο θα κερδίζει πόντους στον ιδιότυπο αυτό “πόλεμο θέσεων”, στριμώχνοντας ολοένα και περισσότερο την Ελλάδα.

Η κατάσταση αυτή όχι μόνο εξασφαλίζει στον Ερντογάν την πρωτοβουλία των κινήσεων, αλλά και του τροφοδοτεί την αλαζονεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να συμπεριφέρεται σαν χείμαρρος, που δεν είναι σίγουρο πως ξέρει πότε να σταματήσει. Είναι ακριβώς αυτό που έχει αλλάξει ποιοτικά τον χαρακτήρα της τουρκικής απειλής και ως εκ τούτου θέτει επί τάπητος το κρίσιμο ερώτημα, εάν ο Ερντογάν το πάει για σύγκρουση, ακόμα και στις συνθήκες πανδημίας. Αυτό θα επιχειρήσω να απαντήσω στο επόμενο άρθρο μου.