Το ολίσθημα Νίμιτς και η στροφή Κοτζιά

του Σταύρου Λυγερού  –

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Νίμιτς δηλώνει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ότι το ζήτημα της ταυτότητας (όνομα εθνότητας και γλώσσας) είναι εκτός διαπραγμάτευσης. Και το στηρίζει ότι το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 αναφέρεται στο όνομα του κράτους. Αυτή τη φορά, όμως, δεν περιορίσθηκε σ’ αυτό. Πρόσθεσε και ότι στις συναντήσεις που είχε με την ελληνική πλευρά, δεν έχει ακούσει κάτι που θα σήμαινε άρνηση της ταυτότητας του λαού της ΠΓΔΜ.

Αφενός λόγω της μετατόπισης της ΝΔ στη θέση “ούτε Μακεδονία ούτε παράγωγα”, αφετέρου λόγω των ενδείξεων πως το συλλαλητήριο στην Αθήνα θα είναι γιγαντιαίων διαστάσεων, η κυβέρνηση Τσίπρα είναι στριμωγμένη πολιτικά. Η παρέμβαση του Νίμιτς ήλθε να την στριμώξει ακόμα περισσότερο, εμφανίζοντάς την να αποκλίνει πολύ περισσότερο από την κοινή γνώμη.

Η πρώτη αντίδραση της Αθήνας ήταν συγκριτικά ήπια. «Εμείς έχουμε διατυπώσει σαφώς την άποψή μας. Δεν ερμηνεύουμε τον κ. Νίμιτς, ούτε να μας ερμηνεύει». Στη συνέχεια, όμως, στο κυβερνητικό επιτελείο επικράτησαν δεύτερες σκέψεις. Η στάση του Αμερικανού μεσολαβητή ήταν μία ευκαιρία για τους Τσίπρα και Κοτζιά να πάρουν αποστάσεις από τη διαπραγματευτική διαδικασία, ώστε να περιορίσουν όσο γίνεται περισσότερο το πολιτικό κόστος.

Έτσι προέκυψε η δεύτερη ανακοίνωση το βράδυ της Παρασκευής, με την οποία δημοσιοποιήθηκαν τα όσα είπε ο Έλληνας υπουργός στη μακρά τηλεφωνική συνομιλία του με τον μεσολαβητή. «Του υπογράμμισα με σαφήνεια και αυστηρότητα ότι δεν είναι αρμόδιος να ομιλεί για το ποιά είναι η πολιτική των Αθηνών, αλλά ούτε και για να την περιγράφει και μάλιστα με τρόπο λανθασμένο… Με βάση την ενημέρωση που είχα για τις συζητήσεις που είχε o κ. Νίμιτς στα Σκόπια, διατύπωσα με τη μέγιστη σαφήνεια ότι οι διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να γίνουν παρά μόνον σε συνέχεια των συμφωνηθέντων στο Νταβός. Άλλωστε, κάθε καλοπροαίρετη διαπραγμάτευση γίνεται βάσει των συγκλίσεων που έχουν ήδη επιτευχθεί».

Η Αθήνα έριξε το γάντι

Είναι σαφές πως η Αθήνα έριξε το γάντι και το επόμενο βήμα είναι να περιθωριοποιήσει τον μεσολαβητή και να μεταφέρει τη διαπραγμάτευση στο επίπεδο των υπουργών Εξωτερικών. Εκτός αυτού, όμως, είναι σαφές και το μήνυμα που εστάλη στα Σκόπια: Η ελληνική πλευρά δεν θα αποδεχθεί τις κόκκινες γραμμές που –σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες– αποφασίσθηκαν στην προ ημερών σύσκεψη πολιτικών αρχηγών της FYROM.

Εκεί αποφασίσθηκε ότι είναι εκτός διαπραγμάτευσης η αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας και το ζήτημα της ταυτότητας (όνομα εθνότητας και γλώσσας). Αυτή τη θέση εξέφρασε ο Ντιμιτρόφ ενώπιον του Νίμιτς, δηλώνοντας «είμαστε Μακεδόνες και η γλώσσα μας είναι μακεδονική».

Αφενός υπό την πίεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του συλλαλητηρίου, αφετέρου λόγω της σκλήρυνσης των Σκοπίων, η κυβέρνηση Τσίπρα κάνει στροφή, ή τουλάχιστον προσαρμόζει την τακτική της. Ενώ μέχρι τώρα εμφανιζόταν ανοικτή, ευέλικτη και προσηλωμένη στην ανεύρεση λύσης, τώρα πλέον ουσιαστικά θέτει όρους για να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση. Και οι όροι είναι όσα κατ’ αρχάς συμφωνήθηκαν μεταξύ των δύο πρωθυπουργών στο Νταβός, για τα οποία έχουμε μερική εικόνα.

Η στροφή έχει φανεί από τη στροφή του ίδιου του Κοτζιά όσον αφορά το συλλαλητήριο. Όχι μόνο εγκατέλειψε την αρνητική στάση του και τις μάλλον υποτιμητικές αναφορές, αλλά και υιοθέτησε εμμέσως πλην σαφώς θετική στάση. Ίσως, επειδή φοβήθηκε ότι από το Μαξίμου θα του χρεώσουν πολιτικά την έμμεση πλην σαφή αντιπαράθεση με το αίσθημα της μεγάλης πλειονότητας των Ελλήνων. Την ίδια στροφή, έστω και με πιο διακριτικό τρόπο και το Μαξίμου.

Όσον αφορά την τύχη των διαπραγματεύσεων, αυτή θα εξαρτηθεί από τον τρόπο που θα αντιδράσουν αφενός οι Δυτικοί, αφετέρου τα Σκόπια. Εάν η κυβέρνηση Ζάεφ ακολουθήσει τη γραμμή Ντιμιτρόφ, πιθανότατα η διαπραγμάτευση θα εκφυλισθεί και θα καταλήξει σε αδιέξοδο. Εκτός κι αν οι Δυτικοί παρέμβουν αποφασιστικά, επαναφέροντας το νερό στο αυλάκι του Νταβός.