Το ξεπερασμένο κουβεντολόι στο Κυπριακό

Για την κατοχική πλευρά, στην Κύπρο υπάρχουν ήδη “δυο κράτη”. Κι όλα αυτά τα χρόνια χρησιμοποίησε τις διακοινοτικές συνομιλίες για να πετύχει το στόχο της. Την αναγνώριση των αποτελεσμάτων της συνεχιζόμενης κατοχής. Γεμίζοντας τον κουμπαρά της με ελληνικές υποχωρήσεις από το 1974 και εντεύθεν, η Άγκυρα έχει βαθμηδόν προωθήσει τις επιδιώξεις χρησιμοποιώντας τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία (ΔΔΟ) και τις ατέρμονες διαδικασίες διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό. Σε αυτή τη φάση, προετοιμάζοντας διπλωματικά το έδαφος, δηλώνει πως δέχεται να αρχίσει διαπραγματεύσεις μόνο εάν αυτές θα στηρίζονται στη θέση της για δυο ισότιμες κρατικές οντότητες στην Κύπρο.

Δηλαδή, από τη μια η “Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου” και από την άλλη η “Ελληνοκυπριακή Διοίκηση Νότιας Κύπρου”, σύμφωνα με την τουρκική περιγραφή. Αυτό εννοεί με το ίσο διεθνές καθεστώς, που αξιώνει. Καταφέρνοντας όλα αυτά τα χρόνια να λειτουργήσει η αποσχιστική οντότητα με χαρακτηριστικά μη αναγνωρισμένου κράτους, προβαίνει πλέον σε ενέργειες νομιμοποίησής της. Είναι όλα αυτά που τίθενται και προωθούνται διαχρονικά και εντάθηκαν απροκάλυπτα μετά το 2017 και την κατάρρευση της Διάσκεψης στο Κραν Μοντανά.

Οι Τούρκοι πάντα έβλεπαν τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία ως ομπρέλα για δυο αυτόνομες κρατικές οντότητες. Τώρα προτάσσουν πως έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος του μοντέλου αυτού. Κι αυτό μετά από ένα ατελείωτο κουβεντολόι που εξυπηρετούσε τη διαιώνιση του κατοχικού στάτους κβο, το οποίο εδραιώνεται μέσα από νέα τετελεσμένα. Είναι προφανές πως η κατοχική πλευρά δεν βιάζεται για συμφωνία. Μπορεί κάποια στιγμή εάν διαπιστώσει ότι “έφθασε η ώρα” να κάνει τον ελιγμό, να επανέλθει, εάν βέβαια αυτό το μοντέλο που θα συζητηθεί προσαρμόζεται περισσότερο στη συνομοσπονδία. Άλλωστε, όπως υποστηρίζουν στο Φόρεϊν Όφις, στη ΔΔΟ μπορούν να χωρέσουν όλα. Την έχουν τόσο πολύ… ξεχειλώσει που δεν θα υπάρξει πρόβλημα για νέους… εμβολιασμούς.

Η Τουρκία προφανώς και προτιμά μια συνομοσπονδία στην Κύπρο από τη στιγμή κατά την οποίαν ο στρατηγικός έλεγχος ολόκληρου του νησιού θα είναι πιο πλήρης. Στην περίπτωση αυτή θα ενωθούν κυρίαρχα και ανεξάρτητα κράτη για να εξυπηρετούν κοινούς στόχους και παραμένοντας προφανώς εντός της ΕΕ. Εάν αυτό δεν προκύψει, τότε τα δυο χωριστά κράτη θα επανέλθουν ενδεχομένως και στο σενάριο της προσάρτησης.

Κυπριακό: Ενώνοντας δυνάμεις

Και στο διά ταύτα: Καταρχήν, η Κύπρος μπορεί, και πρέπει, να επιτύχει γρήγορη και δραστική βελτίωση και αύξηση της ισχύος της, ιδιαιτέρως της διπλωματικής ισχύος. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από συνδυασμό δράσεων, συνεργασιών και συμμαχιών. Τούτο γίνεται με τις συνεργασίες στην περιοχή αλλά και μέσα από την ΕΕ, όπως και με την αναβαθμισμένη συνεργασία με τις ΗΠΑ. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει και αμυντική αναβάθμιση, ώστε να ενισχυθεί η διαπραγματευτική δυνατότητα της Λευκωσίας.

Είναι σαφές πως μέσα από τις γεωπολιτικές στρατηγικές, τη διαχείριση των εξελίξεων, την αξιοποίηση των διάφορων εμπλεκόμενων συμφερόντων, υπάρχει και μια άλλη σημαντική παράμετρος. Ο τερματισμός της κατοχής περνά μέσα από τη συνεργασία όλων των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Πώς; Ενώνοντας δυνάμεις. Όχι μέσα από επαναπροσεγγιστικές φιέστες διαιώνισης του διαχωρισμού. Η αποκατάσταση της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας περνά μέσα από τους θεσμούς του κράτους, οι οποίοι μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να είναι ενωτικοί και όχι διαχωριστικοί.

Αυτό μπορεί να γίνει εάν η φιλοσοφία που διέπει ένα μοντέλο διακυβέρνησης δεν είναι ο εθνικός διαχωρισμός. Δηλαδή, ρατσιστικό και εθνικιστικό. Το 2024 και μετά από όσα έχουν διαδραματισθεί στην Κύπρο, η λογική του διαχωρισμού μάλλον θα διαιωνίσει τις εντάσεις και τις περιπέτειες. Αυτό θέλει προφανώς η Τουρκία, όπως και η Βρετανία. Εμείς γιατί;