Τουρκικές κινήσεις στη σκακιέρα για αναβάθμιση του ψευδοκράτους

Όλες οι κινήσεις της τουρκικής πλευράς, διπλωματικά αλλά και διά της ισχύος επί του εδάφους επικεντρώνονται στην επίτευξη των στόχων της σε σχέση -σε αυτή τη φάση- με την αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος. Αναβάθμιση της αποσχιστικής οντότητας του ψευδοκράτους και εδραίωση νέων τετελεσμένων. Είναι σαφές πως η Άγκυρα και οι εγκάθετοι της στα κατεχόμενα κινούνται στο θέμα της χωριστής συμφωνίας με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, στη συμμετοχή του ψευδοκράτους σε διεθνείς οργανισμούς και παράλληλα στην ανάπτυξη “διμερών” σχέσεων με φιλικά προς την Τουρκία κράτη. 

Όλα αυτά συνδέονται και με άλλες δράσεις, όπως οι παράνομες γεωτρήσεις και οι αμφισβητήσεις, το γκριζάρισμα περιοχών, ενώ στην ατζέντα παραμένει και το θέμα του εποικισμού της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου και γενικότερα του εποικισμού. Είναι ενδεικτικό των προθέσεων αλλά και των επιδιώξεων της κατοχικής δύναμης, ο τρόπος που κινείται σε διάφορα επίπεδα δημιουργώντας μια έντονη από πλευράς της κινητικότητα και επιβάλλοντας στόχους. Και εξελίξεις φαίνεται να υπάρχουν σε όλα τα πεδία των δράσεων της.

Πρώτο, το Νομικό Τμήμα των Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη, έχει ξεκαθαρίσει προς την τουρκική πλευρά και ενημέρωσε και τη Λευκωσία ότι ο Διεθνής Οργανισμός μπορεί να συνάψει συμφωνίες μόνο με κράτη. Ως εκ τούτου κάθε κίνηση ικανοποίησης του τουρκικού αιτήματος για υπογραφή χωριστής συμφωνίας μεταξύ του κατοχικού καθεστώτος και της ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν μπορεί να ικανοποιηθεί. Σημειώνεται πως το κατοχικό καθεστώς έχει καταθέσει, τον περασμένο Σεπτέμβριο, προσχέδιο για Συμφωνία για το Καθεστώς Δυνάμεων (SOFA) σε σχέση με τη λειτουργία της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ στην Κύπρο.

Μετά από την γνωμάτευση αυτή του Νομικού Τμήματος, οι αξιωματούχοι του Διεθνούς Οργανισμού αναζητούν άλλες φόρμουλες, μοντέλα, για να βρεθεί λύση σε σχέση με την παράνομη και παράλογη αξίωση της κατοχικής δύναμης. Στα διάφορα, που συζητούνται και κατά πάσα πιθανότητα θα είναι και το επικρατέστερο σενάριο, είναι η έκδοση μιας μονομερούς δήλωσης  από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην οποία να περιγράφεται η λειτουργία της Δύναμης σε ολόκληρο το νησί, ελεύθερες περιοχές και κατεχόμενα. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι θα ξεπεραστούν τα προβλήματα. Τούτο, όμως, θα φανεί από την αντίδραση της τουρκικής πλευράς, η οποία προβάλλει το θέμα της χωριστής συμφωνίας στα πλαίσια των προσπαθειών της να καταστεί το κατοχικό καθεστώς “επίσημος” συνομιλητής διεθνών οργανισμών, στη συγκεκριμένη περίπτωση με τον ΟΗΕ.

Αλλαγή στον ρόλο της UNFICYP

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι σε πολυσέλιδο έγγραφο (Talking points on the extension of the mandate of UNFICYP by the Security Council -January 2019), η τουρκική πλευρά είχε ζητήσει την αλλαγή της αποστολής της και να μετατραπεί από στρατιωτική σε αστυνομική. Η στρατιωτική παρουσία της Δύναμης, αναφερόταν στο έγγραφο, δεν είναι πλέον απαραίτητη. Η απομάκρυνση  της στρατιωτικής ΟΥΝΦΙΚΠ «θα χρησιμεύσει επίσης ως καλό παράδειγμα ενός στρατιωτικού μέτρου εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), για το οποίο ο ΟΗΕ αποδίδει ύψιστη σημασία και προτεραιότητα. Αυτό θα ήταν επίσης σύμφωνο με τον προβλεπόμενο ρόλο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στο πλαίσιο του σχεδιασμού της μετεξέλιξής του μετά από μια διευθέτηση του Κυπριακού».

Δεύτερο, σε ό,τι αφορά την πολιτική αναβάθμιση της αποσχιστικής οντότητας, οι μεθοδεύσεις συνεχίζονται και από τουρκικής πλευράς ετοιμάζονται εκπλήξεις. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, που ανέλαβε με εντολές Ερντογάν να προωθήσει την πολιτική της αναγνώρισης, προσεγγίζει διάφορες χώρες στην Αφρική και την Ασία, ώστε να ξεκινήσουν συνεργασία με τα κατεχόμενα. Όπως έγινε και με την πρόσφατη επίσκεψη του αντιπροέδρου της Γκάμπια στα κατεχόμενα.

Η απόφαση στον Οργανισμό Τουρκογενών Κρατών(ΟΤΚ) για ένταξη της αποσχιστικής οντότητας με καθεστώς παρατηρητή, αποτελεί άκρως αρνητική εξέλιξη, παρά την προσπάθεια του υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος στην προσπάθεια του να καλύψει την αδράνεια του, επιχειρεί να υποβαθμίσει το γεγονός αυτό. Στην εγκύκλιο που απέστειλε προς το διπλωματικό προσωπικό, ημερομηνίας 3 Δεκεμβρίου 2022, ο κ. Γιαννάκης Κασουλίδης, αναφέρεται σε εκ των υστέρων επαφές που είχε με τους ομολόγους του τού Καζακστάν και του Ουζμπεκιστάν (κράτη-μέλη του ΟΤΚ) και καταλήγει στο συμπέρασμα πως η Τουρκία… απέτυχε. Υποστηρίζει τα εξής: «Η ίδια η Τουρκία, η οποία αποτελεί τη μόνη χώρα που αναγνωρίζει την ούτω καλούμενη ‘’τδβκ’’ αποφάσισε να υποβαθμίσει το ‘’κράτος’’ που η ίδια αναγνωρίζει σε μη αναγνωρισμένη οντότητα, έτσι ώστε να αξιοποιήσει επικοινωνιακά και πολιτικά την εξέλιξη αυτή…».

“Γκριζάρει” τη νεκρή ζώνη 

Είναι προφανές πως η προσέγγιση αυτή, είτε εντάσσεται στην προσπάθεια υποβάθμισης της απόφασης του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών, είτε διαπιστώνεται κενό σε ό,τι αφορά την ενημέρωση για τις τουρκικές επιδιώξεις. Η κατοχική δύναμη στοχεύει διαχρονικά στην αναβάθμιση της αποσχιστικής οντότητας σε μη αναγνωρισμένο κράτος, όπως η περίπτωση της Ταϊβάν που είναι μεν κράτος αλλά μη αναγνωρισμένο. Δεν επιδίωξε να εντάξει το ψευδοκράτος σαν κανονικό κράτος γιατί γνωρίζει δεδομένα και δυνατότητες. Το γεγονός ότι στον Οργανισμό αυτό έχει εντάξει την οντότητα με την ονομασία “Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου” δείχνει προς τα πού κατευθύνεται η τουρκική πλευρά. Συνεπώς, πρόκειται για ωραιοποίηση μιας εξέλιξης, που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα καθώς η τουρκική πλευρά έχει κάνει ένα βήμα μπροστά.

Η κατοχική Τουρκία επιχειρεί με ενέργειές της να αμφισβητεί τη νεκρή ζώνη. “Γκριζάρει” περιοχές εντός της ουδέτερης ζώνης και τις διεκδικεί. Πρόκειται για μια συστηματική μεθοδευμένη προσπάθεια από τον κατοχικό στρατό, ο οποίος με διάφορες ενέργειές του έχει προωθήσει τις θέσεις του στις περιοχές αυτές. Είναι προφανές ότι πρόκειται για ένα σχεδιασμό, που δεν είναι μεν τωρινός πλην όμως, την τελευταία περίοδο οι προσπάθειες εφαρμογής έχουν ενισχυθεί. Τούτο συνδέεται και με το γεγονός ότι η Ειρηνευτική Δύναμη είναι… προσεκτική έναντι των Τούρκων επειδή έχουν ανοικτές συζητήσεις για τη συνεργασία τους. Είναι πρόδηλο ότι η τουρκική αυτή επιδίωξη εκτός από την προέλαση συνδέεται και με το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Να καταστεί, δηλαδή, το κατοχικό καθεστώς “επίσημος” συνομιλητής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Τα επόμενα βήματα της κατοχικής Τουρκίας στην περίκλειστη κατεχόμενη περιοχή της Αμμοχώστου όπως και στην κυπριακή ΑΟΖ είναι ήδη έτοιμα. Το γεγονός ότι δεν υπήρξαν κινήσεις εντός Νοεμβρίου, ενόψει της επετείου ανακήρυξης του ψευδοκράτους, όπως αναμενόταν δεν σημαίνει πως δεν είναι στην ατζέντα της κατοχικής δύναμης να προωθηθούν οι σχεδιασμοί αυτοί. Οι πληροφορίες φέρουν την κατοχική Τουρκία να έχει επιλέξει να καθυστερήσει τις προγραμματισμένες κινήσεις ενόψει του γεγονότος ότι αναμένει από τους Αμερικανούς το θέμα της πώλησης των μαχητικών F-16. Αν και η Άγκυρα γνωρίζει τις δυσκολίες, κυρίως επειδή αντιδρά το κογκρέσο, αντιδρά ο Πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Υποθέσεων, Ρόμπερτ Μενέντεζ, θεωρεί πως υπάρχουν και πιθανότητες και δυνατότητες. Κυρίως σε ό,τι αφορά την κυβέρνηση των ΗΠΑ, που από την αρχή δεν ήταν αρνητική για την πώληση των μαχητικών.

To άνοιγμα της Αμμοχώστου

Στο θέμα της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου, είναι προφανές πως εργασίες γίνονται σιγά-σιγά, πλην όμως δεν έγιναν οι ανακοινώσεις, οι οποίες είχαν δρομολογηθεί. Όπως ο αποχαρακτηρισμός νέας περιοχής στον Άγιο Μέμνωνα. Όπως, πάντως, έχει ανακοινωθεί από τον “πρωθυπουργό” του κατοχικού καθεστώτος, Ουνάλ Ουστέλ, μετά τις “εκλογές” τοπικής αυτοδιοίκησης, που χρονικά τοποθετούνται στις 25 Δεκεμβρίου, θα προχωρήσουν στο άνοιγμα ολόκληρης της πόλης της Αμμοχώστου. Κατά πόσο αυτό ισχύει θα διαφανεί στη συνέχεια. Είναι, πάντως, σαφές πως οι πληροφορίες φέρουν την Τουρκία να προχωρά με τον εποικισμό της περιοχής και δεν πρόκειται είτε να “παγώσει” τους σχεδιασμούς αυτούς είτε να κάνει πίσω. Το ζητούμενο είναι πόσο γρήγορα θα κινηθεί.

Σε ό,τι αφορά τις γεωτρήσεις επί του παρόντος η Άγκυρα επιλέγει να αφήσει το γεωτρύπανο “Αμπτουλαμίτ Χαν” να δραστηριοποιείται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Είναι, όμως, σαφές πως σε κάποια φάση, ενδεχομένως και στις αρχές του χρόνου να σταλεί το γεωτρύπανο στην κυπριακή ΑΟΖ ή στη θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος.