Η “μοναξιά” του Σαλβίνι και η “αλλαγή πλεύσης” της Αθήνας στο μεταναστευτικό

Σχέδιο για το άλυτο μεταναστευτικό παρουσιάζει στις Βρυξέλλες η Ιταλία, η Γερμανία ψάχνει πρόθυμους για νέες διμερείς συμφωνίες, Ρώμη και Παρίσι συγκρούονται για τις οργανώσεις εθελοντών και ο Σαλβίνι αισθάνεται  …μοναξιά. Την ίδια ώρα στην Αθήνα ολοκληρώθηκε η πρώτη θεσμική συνάντηση του πρωθυπουργού και των αρμόδιων υπουργών με τον Επίτροπο Μεταναστευτικής Πολιτικής.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει δώσει βεβαίως το στίγμα της με την μεταφορά των αρμοδιοτήτων για την μεταναστευτική πολιτική στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί μια πρόθεση για περισσότερη φύλαξη των συνόρων και αστυνόμευση των αιτούντων ασύλου και έρχεται σε αντίθεση με την πολιτική περί “ηλιοθεραπείας στην Ομόνοια” που είχε υιοθετήσει η προηγούμενη κυβέρνηση.

Αλλαγή πλεύσης στην Αθήνα;

Ωστόσο, το αν θα υπάρξει ουσιαστική αλλαγή πολιτικής στο μεταναστευτικό ήταν κάτι που αναμενόταν να φανεί στην σημερινή σύσκεψη στο Μαξίμου. Μια σύσκεψη στην οποία μετέχουν, εκτός από τον πρωθυπουργό και τον Επίτροπο Μετανάστευσης, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο αναπληρωτή υπουργός, αρμόδιος για τη Μεταναστευτική Πολιτική, Γιώργος  Κουμουτσάκος και ο υπουργός Ναυτιλίας Ιωάννης Πλακιωτάκης.

Σημείο καμπής της όποιας αλλαγής θα είναι βεβαίως η στάση που θα τηρήσει η νέα ελληνική κυβέρνηση στις Βρυξέλλες, αλλά και έναντι των απαιτήσεων ισχυρών κρατών της Ευρώπης και κυρίως της Γερμανίας και της Γαλλίας. Οι δηλώσεις που έκανε, ωστόσο, μετά την συνάντηση ο Επίτροπος Μεταναστευτικής Πολιτικής Αβραμόπουλος δεν προϊδεάζουν για κάποια ουσιαστική διαφορά πολιτικής.

Στην σύσκεψη πάντως ιεραρχήθηκαν οι προτεραιότητες της κυβέρνησης, εντός βεβαίως του πλαισίου που θέτει η Κομισιόν, και ο πρωθυπουργός ζήτησε από τους συναρμόδιους υπουργούς να  επικεντρώσουν τις ενέργειές τους στην άμεση βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για πρόσφυγες και μετανάστες, αλλά και στην ενίσχυση της φύλαξης των κοινών ελληνικών και ευρωπαϊκών συνόρων, ιδίως των θαλασσίων.

Ο Μητσοτάκης ζήτησε επίσης την αναμόρφωση, μέχρι το τέλος του 2019, του θεσμικού πλαισίου χορήγησης ασύλου, την πιστή εφαρμογή της κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας για τη διαχείριση του μεταναστευτικού, την ολοκλήρωση των εργασιών για το κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης στη Σάμο και την ενσωμάτωση κοινοτικών Οδηγιών για την πολιτική ασφάλειας.

Ιταλική αντεπίθεση

Την ίδια ώρα, ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Μοαβέρο παρουσιάζει σήμερα στους ομολόγους του στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων τις προτάσεις της Ρώμης για μια κοινή ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική. Η Ιταλία είναι άλλωστε η χώρα που διεθνοποίησε το μεταναστευτικό πρόβλημα και το κατέστησε ευρωπαϊκό, από την στιγμή που βγήκε στο πολιτικό προσκήνιο ο Σαλβίνι και απαγόρευσε στα πλοία των ΜΚΟ να δένουν στα ιταλικά λιμάνια.

Η απόφαση αυτή έχει φέρει τον Σαλβίνι και την ιταλική κυβέρνηση αρκετές φορές αντιμέτωπους με τις Βρυξέλλες, αλλά και με το Παρίσι και το Βερολίνο. Ανάγκασε ωστόσο τους Ευρωπαίους να προχωρήσουν στην λήψη κάποιων μέτρων για την φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων και τους φέρνει αντιμέτωπους με μια έκτακτη διαχείριση κρίσης, κάθε φορά που πλοίο ΜΚΟ επιχειρεί να προσεγγίσει την Ιταλία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, τον τελευταίο χρόνο, οι χώρες της Ευρώπης αναγκάζονται να είναι σε μεταξύ τους διαβουλεύσεις για το ποιες και πόσους από τους διασωθέντες μετανάστες θα φιλοξενήσει η κάθε μία.

Η εικόνα αυτή εκθέτει την Ευρώπη και ο Μοαβέρο θα επιχειρήσει να δώσει συνέχεια στην πολιτική του Σαλβίνι. Έτσι, αναμένεται να ζητήσει από τους ομολόγους του την δημιουργία ενός μηχανισμού που θα αντικαταστήσει την έκτακτη διαχείριση σε ό,τι αφορά τον διαμοιρασμό των διασωθέντων προσφύγων. Το ζήτημα βεβαίως είναι πόσες από τις ευρωπαϊκές χώρες θα δεχθούν να μοιραστούν το βάρος της φιλοξενίας των αιτούντων ασύλου.

Ο Μοαβέρο, ο οποίος τάσσεται υπέρ της επανάληψης των ευρωπαϊκών ναυτικών επιχειρήσεων στη Μεσόγειο με την προϋπόθεση ότι δεν θα μεταφέρονται όλοι οι διασωθέντες στην Ιταλία, επαναφέρει και την λύση της ασφαλούς μη ευρωπαϊκής τρίτης  χώρας. Υποστηρίζει δηλαδή ότι οι μετανάστες από εμπόλεμες περιοχές θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση «σε ένα ευρωπαϊκό γραφείο στην ειρηνική χώρα που είναι πιο κοντά σε αυτούς».

Σύμφωνα με την ιταλική πρόταση, όσοι δικαιούνται ασύλου θα μεταφέρονται στη συνέχεια αεροπορικώς στην Ευρώπης και θα μοιράζονται στα κράτη μέλη, αλλά με «αντικειμενικά και ξεκάθαρα κριτήρια». Η απροθυμία της Ιταλίας και της Μάλτας να συνεχίσουν να δέχονται  μετανάστες που διασώζουν στη Μεσόγειο πλοία των ΜΚΟ προκάλεσε νέες εντάσεις στην ΕΕ τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά επανέφερε στο προσκήνιο και το μείζον θέμα της έλλειψης κοινής μεταναστευτικής πολιτικής.

Οι “πρόθυμοι” του Βερολίνου

Ο Σαλβίνι δέχεται πιέσεις να ανοίξει τα λιμάνια στα πλοία των ΜΚΟ, δύο από τα οποία αγνόησαν τις απαγορεύσεις του και έφτασαν στην Λαμπεντούζα, παρά τα υψηλά πρόστιμα που προβλέπει το νέο νομοθετικό διάταγμά του. Παραλλήλως, βρίσκεται αντιμέτωπος με δικαστικές διώξεις, ακόμη και για την πρόσφατη περίπτωση της πλοιάρχου του πλοίου της γερμανικής ΜΚΟ Sea-Watch, Καρόλα Ρακέτε, η οποία συνελήφθη, αλλά στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερη και θα παρουσιαστεί ενώπιον ιταλικού δικαστηρίου στις 18 Ιουλίου.

Η περίπτωση αυτή προκάλεσε όμως και νέα ένταση μεταξύ Ρώμης και Παρισιού, καθώς η γαλλική πρωτεύουσα προχώρησε σε μία δωρεά ύψους 100.000 ευρώ προς την ΜΚΟ και τίμησε την πλοίαρχο του Sea Watch 3. Η Γαλλία πάντως, σύμφωνα με τον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών δεν απάντησε σε καμία από τις εκκλήσεις για βοήθεια που απηύθυνε η Ρακέτε.

Την ίδια ώρα, η Γερμανία, η οποία έχει υποστεί αρκετές κυβερνητικές κρίσεις εξαιτίας της μεταναστευτικής πολιτικής της Μέρκελ, εξακολουθεί να αναζητά “πρόθυμους” για την επαναπροώθηση μεταναστών που έφτασαν στην επικράτειά της. Πρόκειται για την πολιτική των διμερών συμφωνιών στην οποία κατέληξε η καγκελάριος για να αποφύγει την “κρίση Ζεεχόφερ” που απειλούσε ακόμη και τον θώκο της.

Τότε, έναν χρόνο πριν, Τσίπρας και Σάντσεθ υπέγραψαν συμφωνίες με την Μέρκελ, οι οποίες ωστόσο δεν λειτούργησαν. Σήμερα, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μαας επαναφέρει το θέμα της «συμμαχίας των προθύμων» αλλά για την κατανομή μεταναστών που διασώζονται στην Μεσόγειο. Ήδη όμως ο πρώην καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς έχει απορρίψει την πρωτοβουλία, ενώ η ομάδα του Βίζεγκραντ δεν θέλει να ακούσει καν.