Πέθανε ο αγωνιστής κατά του απαρτχάιντ Ντέσμοντ Τούτου

Ο Νοτιοαφρικάνος αγγλικανός αρχιεπίσκοπος Ντέσμοντ Τούτου νομπελίστας Ειρήνης και ήρωας του αγώνα κατά του απαρτχάιντ, πέθανε σήμερα σε ηλικία 90 ετών, ανακοίνωσε ο πρόεδρος της χώρας, ο Σίριλ Ραμαφόσα. Ο πρόεδρος εξέφρασε εξ ονόματος όλων των Νοτιοαφρικανών, τη βαθιά του θλίψη.

Ο Ντέσμοντ Τούτου γεννήθηκε στο Κλέρκσντορπ του Τρανσβάαλ της Νότιας Αφρικής, μια πόλη με χρυσωρυχεία δυτικά του Γιοχάνεσμπουργκ. Οι γονείς του ανήκαν στις φυλές Ξόσα και Τσουάνα. Αν και αρχικό του όνειρο ήταν η ιατρική, τελικά έγινε δάσκαλος, όπως και ο πατέρας του. Το 1957 παραιτήθηκε από τη θέση του εξαιτίας ενός καινούργιου νόμου που περιόριζε τους μαύρους στην δεύτερης κατηγορίας εκπαίδευση (εκπαίδευση Μπαντού) σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες.

Ξεκινά σπουδές θεολογίας και το 1961 χειροτονήθηκε αγγλικανός ιερέας. Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 εγκαθίσταται μαζί με τη σύζυγό του και τα τέσσερα παιδιά του στο Λονδίνο. Διορίσθηκε πρωθιερέας του Γιοχάνεσμπουργκ κατά την περίοδο 1975-1976 και ήταν ο πρώτος μαύρος σε αυτή τη θέση.

Το 1978 έγινε γενικός γραμματέας του Νοτιοαφρικανικού Συμβουλίου Εκκλησιών και από αυτή τη θέση μέχρι το 1985 διακρίθηκε σε εμβληματική εθνική και παγκόσμια φιγούρα για τα δικαιώματα των Μαύρων της Νότιας Αφρικής. Αν και ήταν ήδη αναγνωρίσιμη και σεβαστή εκκλησιαστική φυσιογνωμία πριν την εξέγερση του 1976 στις επαρχίες των μαύρων, τους μήνες λίγο πριν την εξέγερση του Σοβέτο άρχισε να γίνεται γνωστός και στους λευκούς Νοτιοαφρικανούς.

Ο Τούτου διακήρυσσε μια “μαχητική αλλά όχι βίαιη πολιτική”, οραματιζόταν μια δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία χωρίς φυλετικές διακρίσεις και ζητούσε να επιβληθούν οικονομικές κυρώσεις στην ρατσιστική κυβέρνηση της Πραιτώρια από τις χώρες που διατηρούν εμπορικές σχέσεις μαζί της. Η νοτιοαφρικανική κυβέρνηση για πολλά χρόνια αρνείτο να του χορηγήσει και διαβατήριο, παρεμποδίζοντας την επικοινωνία του με τη διεθνή κοινότητα.

Το 1984, ο Ντέσμοντ Τούτου βραβεύθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης, για τη συνεισφορά του στην αντιμετώπιση του απαρτχάιντ. Ο Τούτου δέχτηκε με χαρά τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις που ανήγγειλε ο πρόεδρος Φρεντερίκ Ντε Κλερκ μετά την εκλογή του το 1989. Οι ρυθμίσεις αυτές περιλάμβαναν την άρση της απαγόρευσης λειτουργίας του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου και την απελευθέρωση του Νέλσον Μαντέλα από τη φυλακή. Πολλοί τον κατηγόρησαν ότι συνεργαζόταν “υπερβολικά” με τους λευκούς. Επισης τον κατηγόρησαν ότι “χαρίστηκε” στην Γουίνι Μαντέλα που βρέθηκε αντιμέτωπη με κατηγορίες για διαφθορά. Τα τελευταία χρόνια προσβλήθηκε από καρκίνο του προστάτη και αποσύρθηκε από την ενεργό δράση.

Τον Οκτώβριο του 2008 ταξίδεψε στην Κύπρο, όπου ενθάρρυνε και την ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή πλευρά, Δημήτρη Χριστόφια και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ αντίστοιχα, να στηρίξουν τις συνομιλίες διαπραγμάτευσης για την επανένωση του νησιού. Έχει λάβει και το Βραβείο του Ιδρύματος Ωνάση. Όσον αφορά στη στάση του σε διεθνή θέματα, κατηγόρησε το Ισραήλ ότι ασκεί πρακτικές απαρτχάιντ εναντίον των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας. Κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι έσφαλαν όταν στήριξαν έναν “ανήθικο πόλεμο” στο Ιράκ.