Είχε προειδοποιήσει ο Mearsheimer για το δημοψήφισμα

Νομίζανε στη Δύση και την Αθήνα ότι με το δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ θα ξεμπέρδευαν. Αυτό ακριβώς είχαν πιστέψει και το 1991, ότι είχαν ξεμπερδέψει. Στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν οι Ευρωπαίοι -τότε ΕΟΚ- τη γιουγκοσλαβική κρίση είχαν φέρει τη συμφωνία στο Μπριόνι. Έκτοτε τα πάντα πήραν το δρόμο της κλιμάκωσης και όχι της λύσης. Δίχως να λάβουν υπόψιν τη βαλκανικη ιδιαιτερότητα και τη διαχρονική φυλετική, θρησκευτική και πολιτισμική διαμάχη στην περιοχή, κατάφεραν να διαλύσουν τη Γιουγκοσλαβία. Προκάλεσαν τον χειρότερο πόλεμο που γνώρισε η Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η δυτική λογική συμπυκνώθηκε στα λόγια του Ιταλού υπουργού Εξωτερικών Gianni de Michelis που δεν τον “ένοιαζαν οι λέξεις αλλά οι υπογραφές”. Μετά από 27 χρόνια συμβαίνει κάτι παρόμοιο. Μετά τις υπογραφές της Συμφωνίας των Πρεσπών επιστρατεύθηκε ένα δυτικό εργαλείο για τη λαϊκή νομιμοποίηση της: το δημοψήφισμα. Ωστόσο, στην προ-δημοψηφισματική περίοδο ασκήθηκαν ασφυκτικές για να χειραγωγηθεί το αποτέλεσμα.

Οι ισχυρότεροι ηγέτες της φιλελεύθερης Δύσης απαιτούν λύση του ονοματολογικού (που δεν είναι μόνο τέτοιο) μεταξύ Ελλάδος και ΠΓΔΜ, ώστε να ανοίξει ο δρόμος της ένταξης της μικρής χώρας στους δυτικούς οργανισμούς, ΝΑΤΟ και ΕΕ. Τζορτζ Μπους, Εμμανουέλ Μακρόν, Άνγκελα Μέρκελ, Ντόναλντ Τραμπ και Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, όλοι συμφωνούν απόλυτα με τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον υπουργό του των Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά να προχωρήσουν οι διαδικασίες και να κλείσει η υπόθεση. Είναι ό,τι περίπου συνέβη το 1991-95. Άραγε είναι αυτή η σωστή συνταγή για τα Βαλκάνια;

Όσο η Δύση άσκησε και ασκεί ακόμα περισσότερο τις εκβιαστικές πιέσεις για να την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, στις ΗΠΑ δημοσιεύτηκε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, το “The Great Delusion: Liberal Dreams and International Realities” από τον John Mearsheimer, κορυφαίο καθηγητή πολιτικών επιστημών και διεθνών σχέσεων (πανεπιστήμιο του Σικάγο).

Ο Mearsheimer, λοιπόν, υποστήριξε σε πρόσφατη συνέντευξή του, με αφορμή το βιβλίο του, ότι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ είναι καταδικασμένη να αποτύχει λόγω της φιλελεύθερης παρεμβατικότητάς της. Εγώ, λοιπόν, θα προσέθετα ότι κάτι παρόμοιο κάνει και η Ευρώπη.

Για τον Αμερικανό καθηγητή, η «φιλελεύθερη ηγεμονία» (liberal hegemony) των ΗΠΑ έχει τρεις αποστολές να φέρει εις πέρας: «Πρώτον, τη διάδοση της φιλελεύθερης δημοκρατίας σε όλο τον κόσμο, δεύτερον να ‘γατζωθούν’ άλλα κράτη από τον καπιταλισμό, υιοθετώντας μια ανοιχτή οικονομία και τρίτον να εντάξουν και άλλες χώρες σε διεθνείς οργανισμούς, στη δημιουργία των οποίων όμως οι ΗΠΑ έπαιξαν ζωτικό ρόλο». Τέτοιοι οργανισμοί είναι πρωτίστως το ΝΑΤΟ αλλά και η ΕΕ.

Γιατί τα αγνοούν;

Η συλλογιστική του Mearsheimer μπορεί να μεταφερθεί κάλλιστα και στα Βαλκάνια: Σε όλη αυτή την ισοπεδωτική διαδικασία, δεν τίθεται υπόψιν ότι τα Βαλκάνια, όπως συνέβη στο παρελθόν, δεν αντέχουν σε λύσεις που αδιαφορούν για τα εγχώρια χαρακτηριστικά. Θα υπάρξει αντίδραση. Παρόμοια πολιτική ακολουθεί και η ΕΕ. Αρκεί να υιοθετηθεί η ανοιχτή αγορά και όλα γίνονται και όλα συμφωνούνται ώστε να επαναπροσδιοριστεί ο κόσμος κατ’ εικόνα των χωρών της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Ο εθνικισμός -που είναι η πιο ισχυρή ιδεολογία στον πλανήτη κατά τον Mearsheimer- και ο πατριωτισμός έχουν τρομερή δύναμη. Γιατί τα αγνοούν; Δεν είναι ανάγκη να είσαι εθνικιστής για να λάβεις υπόψιν τον παράγοντα αυτόν στη λήψη μιας σημαντικής απόφασης. Όταν η κομματική ελίτ του ΣΥΡΙΖΑ και οι υποστηρικτές της λένε «να, το λένε και ξένοι και 133 κράτη την αναγνωρίζουν ως Μακεδονία» μάλλον συμφωνούν με την φιλελεύθερη ατζέντα τρίτων, αδιαφορώντας τόσο για τη λαϊκή βάση όσο και για τα δυνατά θεσμικά χαρτιά που διαθέτει η Ελλάδα έναντι της ΠΓΔΜ (κρατάει το κλειδί για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ).

Στην Ελλάδα δεν θα ξεχαστεί ποτέ η βλαπτική παρέμβαση των Δυτικών ούτε η επιζήμια στάση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η ώθηση προς μια λύση με υποσημειώσεις και παρενθέσεις, που προώθησαν δυστυχώς οι Τσίπρας-Κοτζιάς, προσθέτει ένα δομικό πρόβλημα στην υποτιθέμενη λύση για τις μελλοντικές σχέσεις των δύο κρατών. Ούτε τον Τζέημς Μπέϊκερ, τον Gianni de Michelis και την γερμανική καγκελαρία τους ένοιαζαν το 1991 οι εγχώριες «λεπτομέρειες». Τα Βαλκάνια το πλήρωσαν ακριβά. Όπως αποδεικνύεται δεν αρκεί να πέσουν οι υπογραφές…