Εμπρησμοί στα ελληνικά νησιά δια χειρός βαθέος κράτους – Ομολογίες Τούρκων

Ο τρόπος που εκδηλώθηκε η καταστροφική πυρκαγιά στη Μόρια, αφού είχε προηγηθεί πυρκαγιά στη δυτική Λέσβο, όπου έσπευσε η κύρια δύναμη της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας του νησιού, οδηγεί τους εμπειρογνώμονες στην εκτίμηση ότι πρόκειται όχι απλώς για εμπρησμό, αλλά για οργανωμένο σχέδιο.

Αν και είναι νωρίς για οριστικά συμπεράσματα, οι ενδείξεις είναι πολλές και ισχυρές για να τις παρακάμψουμε, σε μία περίοδο, μάλιστα, που η ελληνοτουρκική κρίση έχει παροξυνθεί. Δεν είναι παράλογο να υποπτευθούμε τουρκικό δάκτυλο. Το παρελθόν μας διδάσκει ότι το τουρκικό βαθύ κράτος έχει επιδοθεί σε εμπρησμούς στα ελληνικά νησιά. Ιδού, λοιπόν, κάποιες ιστορίες που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν.

Στην μετακεμαλική Τουρκία, πριν ανέλθει στον “θρόνο” ο Ερντογάν, ο Χαλούκ Κιρτσί, Γκρίζος Λύκος και στέλεχος παρακρατικής οργάνωσης, που κάποια στιγμή αντιμετώπισε κατηγορίες για ποινικά αδικήματα, είχε δηλώσει σε τουρκικό τηλεοπτικό σταθμό για να υπενθυμίσει τις υπηρεσίες του προς το τουρκικό κράτος: «Εμείς κάψαμε και τα ελληνικά δάση». Ουδείς τόλμησε να τον διαψεύσει.

Πράγματι, εκείνα τα χρόνια είχε λάβει χώρα ένας μεγάλος αριθμός εμπρησμών, ειδικά στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Ο Χαλούκ Κιρτσί είχε καταδικασθεί σε θάνατο το 1988 για δολοφονίες, αλλά αυτό δεν τον είχε εμποδίσει τα επόμενα χρόνια να είναι συνεργάτης και κουμπάρος του αρχηγού της Αστυνομίας και μετέπειτα υπουργού Δικαιοσύνης και υπουργού Εσωτερικών Μεχμέτ Αγάρ.

Κι άλλος Γκρίζος Λύκος

Λίγο αργότερα, είχαμε και πρόσθετη ομολογία. Μετά τη σύλληψή του, ο επίσης διαβόητος Γκρίζος Λύκος και μεγαλέμπορος ναρκωτικών Αλατίν Τσακιτζί είχε αποκαλύψει το εξής: ως αντάλλαγμα για τις διευκολύνσεις που του έκαναν οι τουρκικές υπηρεσίες στη μεταφορά ναρκωτικών, αυτός και οι συνεργάτες του είχαν κάψει δάση στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.

Ο Αλατίν Τσακιντζί και οι φίλοι του είχαν καταδικασθεί το 1980 για 41 δολοφονίες αριστερών, αλλά έμειναν στη φυλακή μόνο ενάμιση χρόνο! Μετά την αποφυλάκισή τους έγιναν μαφιόζοι και ως τέτοιοι συνεργάσθηκαν με το βαθύ κράτος. Στο πλαίσιο των αποστολών τους δολοφονούσαν στελέχη της αρμενικής ένοπλης οργάνωσης ASALA εκτός Τουρκίας.

Οι ελληνικές αρχές ασφαλείας είχαν από τότε σχετικές πληροφορίες για τους εμπρησμούς, αλλά η κυβέρνηση Σημίτη, μετά την κρίση στα Ίμια, φοβόταν να εγείρει τέτοιο θέμα. Διέθετε, άλλωστε, αποχρώσες ενδείξεις και όχι ατράνταχτες αποδείξεις. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο 2011, τις μαρτυρίες των Χαλούκ Κιρτσί και Αλατίν Τσακιντζί είχε επιβεβαιώσει με δημόσιες δηλώσεις του ο πρώην πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ.

Ο Γιλμάζ είχε κάνει εκείνη τη δήλωση όχι σε μια κρίση ειλικρίνειας, αλλά επειδή τον Μάρτιο 2011 το στέλεχος των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών Αϊχάν Τσαρκίν, που είχε οργανώσει πλήθος δολοφονιών, εμφανίσθηκε δημοσίως μετανιωμένο για τη δράση του και αποκάλυψε στη Δικαιοσύνη τα σημεία όπου είχαν εκτελεστεί και ταφεί Κούρδοι και αριστεροί Τούρκοι. Κατέθεσε, μάλιστα, ότι όλα αυτά τα γνώριζαν οι πρωθυπουργοί εκείνης της περιόδου Τανσού Τσιλέρ και Γιλμάζ.

Ο ρόλος του Γιλμάζ

Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής που ερεύνησε το σκάνδαλο Σουσουρλούκ στην Τουρκία αποκάλυψε ότι από τη μυστική έκθεση για το ίδιο ζήτημα, που με εντολή του τότε πρωθυπουργού Γιλμάζ είχε συντάξει ο σύμβουλός του Κουτλού Σαβάς (Ιανουάριος 1998), είχαν αφαιρεθεί μερικές σελίδες. Είναι μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο που ο Γιλμάζ αποκάλυψε ότι σ’ εκείνες τις σελίδες καταγράφονταν στοιχεία για μυστικές επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων ήταν και οι εμπρησμοί δασών στα ελληνικά νησιά κι όχι μόνο.

Αναμφίβολα, ρόλο είχε παίξει και η χρόνια πολιτική βεντέτα που ο Γιλμάζ είχε από εκείνα τα χρόνια με την Τσιλέρ για την ηγεμονία στον δεξιό χώρο. Υπενθυμίζουμε ότι ο Γιλμάζ ήταν ο διάδοχος του Οζάλ στην ηγεσία του Κόμματος της Μητέρας Πατρίδας και η Τσιλέρ η διάδοχος του Ντεμιρέλ στην ηγεσία του Κόμματος του Ορθού Δρόμου. Και τα δύο αυτά κόμματα βγήκαν εκτός Βουλής το 2002, όταν κέρδισε τις εκλογές το κόμμα του Ερντογάν.

Ρόλο είχε παίξει ακόμα και το γεγονός ότι η μετέπειτα νεοοθωμανική κυβέρνηση είχε για τους δικούς της λόγους ανοικτό μέτωπο με το κεμαλικό βαθύ κράτος. Η μεταξύ τους εμφύλια σύγκρουση είχε διαμορφώσει ένα κλίμα, το οποίο ευνοούσε τέτοιου είδους αποκαλύψεις. Με τη δήλωσή του, όμως, ο Γιλμάζ υπερέβη τα όρια και εξέθεσε την Τουρκία.

Οι δολοφονίες του Θεόφιλου Γεωργιάδη και του Χραντ Ντινκ

Μία από τις επιχειρήσεις των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών ήταν και η δολοφονία του Ελληνοκύπριου Θεόφιλου Γεωργιάδη, που ήταν πρόεδρος του Συνδέσμου Αλληλεγγύης Κουρδιστάν (Μάρτιος 1994). Τη δολοφονία είχαν διαπράξει, έναντι ανταλλαγμάτων, Ελληνοκύπριοι έμποροι ναρκωτικών που συνεργάζονταν με το τουρκικό παρακράτος σ’ αυτό το εμπόριο. Ο ένας εξ αυτών, ο Κύπρος Αριστοδήμου, βρέθηκε αργότερα δολοφονημένος (Ιούνιος 1994).

Διακεκριμένα στελέχη του “βαθέος κράτους” στην κατεχόμενη Κύπρο εκτέλεσαν και τους Ελληνοκύπριους Τάσο Ισσάκ και Σολωμό Σολωμού, όταν προσπάθησαν να κατεβάσουν την τουρκική σημαία στην πράσινη γραμμή. Το ίδιο κύκλωμα είχε δολοφονήσει κι αρκετούς Τουρκοκύπριους που ήταν αντίθετοι στο καθεστώς Ντενκτάς. Ένας εξ αυτών ήταν ο δημοσιογράφος Κουτλού Ανταλί.

Η δολοφονία του Αρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ τον Ιανουάριο 2007 ήταν ο τελευταίος γνωστός κρίκος της ίδιας μακράς αλυσίδας. Ακόμα και για την τουρκική κοινή γνώμη, που έχει εμποτισθεί με ακραίες δόσεις εθνικισμού, η δολοφονία ενός δημοσιογράφου από έναν 17χρονο εθνικιστή ονόματι Ογούν Σαμάστ ήταν σοκ. Ένα σοκ που στην κηδεία ώθησε δεκάδες χιλιάδες Τούρκους να φωνάξουν στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης «είμαστε όλοι Αρμένιοι». Ένα σοκ που επέτρεψε να φανεί η άλλη όψη της τουρκικής κοινωνίας. Μια όψη σαφώς μειονοτική και μάλλον ασαφής, αλλά υπαρκτή.

Όπως αποδείχθηκε από βίντεο και φωτογραφίες, όμως, η άλλη όψη της τουρκικής κοινωνίας βρίσκεται στους κρατικούς μηχανισμούς. Στο αστυνομικό τμήμα όπου κρατήθηκε ο δολοφόνος οι αστυνομικοί τού είχαν επιφυλάξει υποδοχή ήρωα. Είχε δημοσιευθεί φωτογραφία με τον 17χρονο να ποζάρει δίπλα τους, κρατώντας την τουρκική σημαία με φόντο το απόφθεγμα του Κεμάλ: «Η πατρώα γη είναι ιερή. Δεν εγκαταλείπεται στην τύχη της».

Ας σημειωθεί ότι ο νομάρχης Κωνσταντινούπολης Μουαμέρ Γκιουλέρ, για τον οποίο υπάρχουν υποψίες ότι φέρει ηθική ευθύνη για τη δολοφονία, διορίσθηκε στις αρχές του 2013 από τον Ερντογάν υπουργός Εσωτερικών. Λίγο πριν από τη δολοφονία ο αντινομάρχης είχε καλέσει τον Αρμένιο δημοσιογράφο Ντινκ στη νομαρχία και παρουσία δύο πρακτόρων της ΜΙΤ τον είχε εμμέσως πλην σαφώς απειλήσει ότι με όσα έγραφε μπορεί να όπλιζε το χέρι κάποιου ακραίου.

Το ερντογανικό βαθύ κράτος

Κρίκοι της ίδιας αλυσίδας ήταν η δίωξη του νομπελίστα συγγραφέα Ορχάν Παμούκ, επειδή μίλησε για την Αρμενική Γενοκτονία, οι επιθέσεις εναντίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η δήμευση μειονοτικών περιουσιών κλπ. Όλα τα ανωτέρω περιστατικά είναι ακραία, αλλά όχι μεμονωμένα. Προήλθαν από την ίδια μήτρα που γέννησε αντιδημοκρατικούς νόμους, δικαστικές διώξεις, αιματηρές προβοκάτσιες και στυγνές δολοφονίες.

Αυτή η μήτρα δεν ήταν άλλη από την κρατική ιδεολογία του μετακεμαλικού καθεστώτος, η οποία ενσωματώθηκε μεταλλαγμένη –ίσως περισσότερο ακραία και επιθετική– στο καθεστώς Ερντογάν. Δεν είναι μόνο ότι έχει σταθερό σύμμαχο τους Γκρίζους Λύκους του Μπαχτσελί, αλλά και έχει αποδεδειγμένα ανασυγκροτήσει το παραδοσιακό μετακεμαλικό βαθύ κράτος σε ερντογανική βάση.

Όπως το μετακεμαλικό καθεστώς, έτσι και το ερντογανικό ρέπει αταβιστικά προς την επίδειξη δύναμης και μάλιστα, όπως αποδεικνύουν καθημερινά τα γεγονότα, σε πολύ ανώτερο επίπεδο. Έτσι ανανεώνει τη φαντασιακή εικόνα του απειλούμενου αλλά παντοδύναμου κράτους. Το κράτος-οχυρό ήταν η απάντηση του μετακεμαλικού καθεστώτος στο σύνδρομο της περικύκλωσης και στη φοβία του εδαφικού ακρωτηριασμού. Η νεοοθωμανική υπερεπέκταση εκτός συνόρων είναι η απάντηση του ερντογανικού καθεστώτος στο ίδιο σύνδρομο. Υπενθυμίζουμε τη φράση του Τούρκου προέδρου: «Η Τουρκία ή θα χάσει ή θα κερδίσει εδάφη. Εγώ θα αγωνιστώ για να συμβεί το δεύτερο».