Ένας δυσάρεστος αντίλογος στον άλλοτε καθηγητή μου κ. Ηρακλείδη

Διαβάζοντας τη συνέντευξη του καθηγητή Αλέξη Ηρακλείδη στο ThePressProject θυμήθηκα κάποιους, πριν πολλά χρόνια, που με προειδοποιούσαν, λίγο πριν δώσω συνέντευξη για να εισαχθώ σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα στη Σχολή Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πάντειο: «Μην αναφέρεις στην επιτροπή ότι έχεις διαβάσει βιβλία του Ηρακλείδη». Κοντολογίς, τον αντιπαθούσαν.

Το είχα θεωρήσει απαράδεκτο και γελοίο, όπως και τώρα άλλωστε. Υπήρξα φοιτητής του Ηρακλείδη –και καλός μάλιστα– και ήταν φυσικό να διάβαζα βιβλία του. Ο ακαδημαϊκός πόλεμος, στον οποίο έχει συμμετάσχει και ο εν λόγω καθηγητής, όμως, δεν μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για τα πραγματολογικά λάθη και τις διανοητικές αντιφάσεις-ακροβασίες που σφραγίζουν την πρόσφατη συνέντευξή του.

Οι δημοσιογράφοι του ThePressProject, κάνανε περισσότερο μια συζήτηση μαζί του, παρά μια συνέντευξη με επαγγελματικούς όρους. Δηλαδή, ήταν μια χαλαρή κουβέντα που εκ των προτέρων και κατά τη διάρκειά της κυριαρχεί η ταύτιση του δημοσιογράφου με τον συνεντευξιαζόμενο. Ο κ. Ηρακλείδης μίλησε πολύ ανοιχτά. Πιστεύει ότι η Ελλάδα έχει άδικο και η Τουρκία δίκιο. Επέλεξα λοιπόν να σχολιάσω ενδεικτικά εννέα θέσεις του.

1. «Η Τουρκία δεν είναι επιθετική. Και κακώς εμείς ξοδεύουμε και παίρνουμε τόσα οπλικά συστήματα, τα οποία έχουν ρίξει έξω και την ελληνική οικονομία. Η Τουρκία δεν είναι επιθετική. Επαναλαμβάνω, δεν είναι».

Δεν θα πάμε στο γενοκτονικό παρελθόν της Τουρκίας. Θα μείνουμε στην εποχή μας, αναφέροντας

• την επί 46 χρόνια κατοχή της βόρειας Κύπρου
• τις συστηματικές πτήσεις τουρκικών μαχητικών όχι μόνο εντός του ελληνικού εναερίου χώρου αλλά και πάνω από ελληνικά νησιά
• τον χαρακτηρισμό ελληνικών νησιών (και κατοικημένων) σαν “τουρκικά νησιά υπό ελληνική κατοχή”, σε πλήρη αντίθεση με τη συνθήκη της Λωζάννης
• τον παντελώς αυθαίρετο ισχυρισμό ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ
• τις πειρατικές έρευνες και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ
• την εισβολή και κατοχή περιοχών σε Συρία και Ιράκ
• τη στρατιωτική επέμβαση (υπέρ της αναγνωρισμένης κυβέρνησης και εναντίον του αναγνωρισμένου Κοινοβουλίου) στον εμφύλιο στη Λιβύη και την αποδεδειγμένη στενή συνεργασία με ISIS-Τζιχαντιστές

Τί είναι άραγε όλα αυτά, αν δεν είναι πράξεις ενός επιθετικού-επεκτατικού κράτους; Χρειάζεται πολύ μεγάλη δόση ιδεοληψίας για να χαρακτηρίσει κάποιος την Τουρκία “περιστέρι”.

2. «Δεν ήταν πριν όμως έτσι η Τουρκία. Και φταίει και η Ελλάδα για το πώς έχει γίνει η Τουρκία, έτσι; Γιατί πάντοτε η Ελλάδα της έβαζε πόρτα, να μη μπει στην ΕΕ. Αν είχε μπει η Τουρκία στην EE επί Οζάλ, δε θα είχαμε κανένα πρόβλημα τώρα».

Το όχι στην Τουρκία  τo 1987 δεν το είπε μόνο η Ελλάδα, ήταν επίσημη απάντηση(γνωμοδότηση) της Κομισιόν. Και ναι να έλεγε η Ελλάδα, πολλοί Ευρωπαίοι ήδη από τη δεκαετία του 1970 δεν ήθελαν την Τουρκία στην ΕΕ ούτε ως “ζωγραφιστό” μέλος. Γιατί η Τουρκία συνέχισε να είναι επιθετική στην Ελλάδα και μετά το 1999, όταν η Αθήνα υποστήριξε την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας; Η Τουρκία επί Οζάλ, πέραν του ότι είχε μια οικονομία που θα έφερνε επικίνδυνη δυσπεψία στην οικονομία της αγοράς της ΕΟΚ, έκανε “αποθεραπεία” από τη δικτατορία του Εβρέν (1980). Συνεπώς, από πολιτικής πλευράς, ήταν αδύνατον η ΕΕ να δεχτεί μια χώρα με τεράστια προβλήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατίας. Το Ευρωκοινοβούλιο δεν θα τη δεχόταν. Δεν φταίει η Ελλάδα που η Τουρκία έχει εκλογικό όριο 10% για να εκπροσωπηθεί ένα κόμμα στο Κοινοβούλιο, που φυλακίζονται αντιφρονούντες συνάδελφοι του Ηρακλείδη κ.λπ. κ.λπ.

3. «Μετά το ’19-’22 καλά… Εκεί πέρα κάποτε είχα πει ότι ντρέπομαι να λέω ότι είμαι Έλληνας […]. Δηλαδή το ’19-’22 οι Έλληνες κάνανε φρικτά πράγματα. Βιασμούς, κάψιμο χωριών… φρικτά πράγματα και βέβαια οι Τούρκοι αντέδρασαν με τον δικό τους τρόπο».

Το 1919-1922 οι Έλληνες πράγματι κάνανε βιαιοπραγίες, πόλεμος γαρ. Αλλά, ο καθηγητής ουσιαστικά ψεύδεται μέσω αυτής της αλήθειας. Η τουρκική βία δεν ήταν αντίδραση. Οι “επιστημονικές” γενοκτονίες Αρμενίων και Ελλήνων είχαν προηγηθεί χρονικά και ήταν μέρος του επίσημου σχεδίου φυλετικής ομογενοποίησης του πληθυσμού της Μικράς Ασίας. Τουλάχιστον οι Έλληνες είχαν έναν Στεργιάδη και έναν Πλαστήρα να τραβάνε τα “λουριά”. Οι Τούρκοι; Αυτά όμως τα αποσιωπά ο κ. Ηρακλείδης για να στηρίξει το αντι-αφήγημά του.

4. «To Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) [δηλαδή Γκρίζοι Λύκοι] είναι ακραίο εθνικιστικό κόμμα, [αλλά] βέβαια δεν είναι σαν τη Χρυσή Αυγή, είναι ένα σχετικά σοβαρό κόμμα, δεν είναι αυτή η χυδαιότητα ας πούμε, και αυτό το ναζιστικό κόμμα».

Ο ηγέτης του MHP Μπαχτσελί, που δεν είναι “χυδαίος”, δικαιολόγησε το 2015 την επίθεση οπαδών του σε Κορεάτες τουρίστες με το επιχείρημα ότι ήταν “σχιστομάτηδες” και έτσι τους μπέρδεψαν με Κινέζους. Ο Τούρκος συγγραφέας Nasuh Uslu έχει χαρακτηρίσει τους Γκρίζους Λύκους (Νεολαία του MHP) μια καλά πειθαρχημένη παραστρατιωτική οργάνωση. Ο Αμερικανός ακαδημαϊκός Joshua Hendrick έκανε άνετα τη σύγκριση Γκρίζων Λύκων και της ναζιστικής Schutzstaffel. Αυτό λοιπόν το “σχετικά σοβαρό κόμμα” –κατά τον κ. Ηρακλείδη– έχει σκοτώσει και βασανίσει χιλιάδες. Εξάλλου, το εν λόγω κόμμα είναι αποδεκτό και σήμερα συγκυβερνά, ενώ η Χρυσή Αυγή ήταν στο πολιτικό περιθώριο ακόμα κι όταν εκπροσωπείτο στη Βουλή. Το να συγκρίνεις Χρυσή Αυγή και MHP είναι σαν να συγκρίνεις την οχιά που ζει στην Ελλάδα και εκείνη που ζει στη Γαλλία, και οι δύο είναι δηλητηριώδεις.

5. «Το απίθανο Ισραήλ που είναι η χειρότερη συμμαχία που έχει κάνει η Ελλάδα ποτέ. Θα το ‘λεγα ένα κράτος παρία. Το Ισραήλ. Το σημερινό του Νετανιάχου. Ο οποίος είναι και λαμόγιο μεταξύ άλλων».

Ο κ. Ηρακλείδης τα βάζει με το Ισραήλ, υιοθετώντας πεζοδρομιακούς χαρακτηρισμούς για τον πρωθυπουργό του. Η πολιτική του Ισραήλ έναντι των Παλαιστινίων είναι για μένα καταδικαστέα. Αυτό δεν σημαίνει ότι στο Ισραήλ δεν λειτουργεί η δημοκρατία, συγκριτικά με την Τουρκία. Πέφτει, μάλιστα, σε επιστημονική αντίφαση. Ενώ διδάσκει για το πως βλέπουμε αλλοτριωμένα τον ΑΛΛΟ και του αποδίδουμε αρνητική ταυτότητα (Τουρκία), ο ίδιος κάνει ακριβώς το ίδιο για το Ισραήλ. Το χαρακτηρίζει με ευκολία παρία! Για τον κ. Ηρακλείδη το Ισραήλ είναι παρίας, ενώ η Τουρκία όχι! Έτσι γίνεται ένα ξέπλυμα στον έναν που κυνηγάει Κούρδους, και δαιμονοποιείται ο άλλος που κυνηγάει Παλαιστινίους. Και βέβαια, το σημαντικότερο όλων, δεν υπάρχει συμμαχία Ισραήλ-Ελλάδας. Εκτός και αν ο διεθνολόγος δεν μπορεί να διακρίνει τη συμμαχία από τη συνεργασία.

6. «Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δεν έχουν τόσο καλή εικόνα για την Ελλάδα, για το πώς χειρίζεται τα θέματα, ή μέχρι πρότινος πώς τα χειριζόταν, όταν λέει ότι η μόνη διαφορά είναι η υφαλοκρηπίδα, γι’ αυτό κατά βάθος δεν μας υποστηρίζουν και τόσο πολύ».

Οι Ευρωπαίοι υποστηρίζουν ή όχι την Ελλάδα με βάση τα συμφέροντά τους κι αυτό είναι στοιχειώδες για να το παρακάμπτει ένας καθηγητής διεθνών σχέσεων. Όταν ο Βύρων Θεοδωρόπουλος εξηγούσε κάποτε στον Λουξεμβούργιο ομόλογό του την ελληνοτουρκική διένεξη, ο Λουξεμβούργιος του απάντησε: «Η ανάλυσή σας ήταν τέλεια». Άλλα, λοιπόν, ήταν τα κριτήρια των Ευρωπαίων. Η Ελλάδα φταίει που η Τουρκία από τη δεκαετία του 1970 δημιουργεί με τις διεκδικήσεις της διμερή προβλήματα;

7. «…Μα δεν έχει υποχωρήσει καθόλου η ελληνική πλευρά. Θα μπορούσε δηλαδή, εφόσον είναι πιο ισχυρή η Τουρκία, να έχει υποχωρήσει όλα αυτά τα χρόνια. Δεν υποχώρησε ποτέ η Ελλάδα. Ίσα ίσα εμμένει»

Ο κ. Ηρακλείδης αποκαλύπτεται. Μας λέει ωμά ότι η Ελλάδα έπρεπε να έχει υποχωρήσει, δηλαδή να έχει παραχωρήσει κυριαρχικά της δικαιώματα, επειδή η Τουρκία είναι πιο ισχυρή! Με άλλα λόγια, κατηγορεί την Ελλάδα επειδή δεν υπέκυψε στη λογική της ζούγκλας! Άσε που στην πραγματικότητα η Αθήνα έχει κάνει σε πολλά σημεία υποχωρήσεις.

8. «Αν τους παίρναμε με το καλό τους Τούρκους, θα τους είχαμε στο τσεπάκι μας»

Τι μας λέει ο κ. Ηρακλείδης με αυτή τη φράση; Ουσιαστικά να γίνουμε δορυφόροι της Τουρκίας, να τους καλοπιάνουμε, δηλαδή να τους δίνουμε και κάτι κάθε φορά, για να έχουμε το “θηρίο” χορτάτο και ήρεμο! Πόσες ελληνικές κυβερνήσεις δεν έκαναν φιλικά ανοίγματα στην Άγκυρα (πχ Σημίτη); Τί κατάφεραν; Μόνο να της ανοίξουν την επεκτατική όρεξη.

9. Το 2007 […] μου είχε πει ένας Τούρκος πρέσβης στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών: «κοιτάχτε, το casus belli είναι απλώς έκφραση. Σημαίνει ότι τα χαλάμε. Αλλά δε σημαίνει ότι θέλουμε να κάνουμε πόλεμο. Και ο Ερντογάν μας έχει πει ότι θα ‘θελε η Βουλή, που είναι η μεγάλη εθνοσυνέλευση, όπως το λένε οι Τούρκοι, να την αποσύρει αλλά δεν ξέρει αν έχει τα κουκιά. Αν έχει τους ψήφους».

Ο καθηγητής σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο! Επικαλείται μια ανεπίσημη συζήτηση με έναν Τούρκο πρέσβη και κάνει σημαία την κουβέντα! Όσο δε για τον Ερντογάν, ο κ. Ηρακλείδης πιάνεται παντελώς αδιάβαστος, εκτός κι αν συνειδητά διαστρέφει την πραγματικότητα. Για πολλά χρόνια το κόμμα του Ερντογάν είχε άνετη πλειοψηφία στη Βουλή κι αν ήθελε θα είχε άρει το casus belli. Όχι μόνο δεν το έκανε, αλλά και το υπογραμμίζει σε κάθε ευκαιρία. Δεν είναι δυνατόν ο καθηγητής να υποβαθμίζει τόσο αφελώς την επίσημη απειλή πολέμου από ένα κράτος.

Κάποιος πρέπει να εξηγήσει στον καθηγητή ότι το πρόβλημα στην ελληνοτουρκική διένεξη δεν ήταν ποτέ εάν ο ελληνικός εναέριος χώρος θα είναι έξι ή δέκα μίλια, αν και από το 1931 μέχρι το 1974 η Άγκυρα δεν είχε ποτέ διαμαρτυρηθεί για την αναντιστοιχία χωρικών υδάτων και εναερίου χώρου. Η Τουρκία είναι επεκτατική-αναθεωρητική χώρα. Ο Ερντογάν έχει επανειλημμένα ζητήσει την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης.

Αντίθετα, η Ελλάδα είναι χώρα status quo. Αν ήταν επιθετική, όπως πιστεύει ο κ. Ηρακλείδης, τότε πως γίνεται να βάζει τόσο νερό στο κρασί της στις συμφωνίες με Ιταλία και Αίγυπτο για την οριοθέτηση ΑΟΖ; Τί άραγε είναι το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, που αγνοεί Ρόδο, Κάρπαθο, Κάσο και Κρήτη και το οποίο έχει καταδικαστεί από τους πάντες στη διεθνή σκηνή;

Πολλοί θεωρούν ότι ο Ηρακλείδης είναι στη γραμμή Ροζάκη-Ντόκου. Δεν ισχύει αυτό. Ο κ. Ηρακλείδης πάει πολύ πιο πέρα και από τον ομοϊδεάτη του κ. Ιωακειμίδη. Πως είναι δυνατόν το ελληνικό κράτος να εμπιστευθεί την επίλυση συγκρούσεων με την Τουρκία σε ανθρώπους που ηδονίζονται να παίρνουν τη θέση του αντιπάλου, εάν όχι εχθρού; Αυτό δεν είναι επιστήμη dear professor, είναι ιδεοληπτικός φανατισμός που σε τυφλώνει και μάλιστα σε βαθμό που κάνει εμένα τον άλλοτε φοιτητή σου να αναρωτιέμαι από που πηγάζει…