“Φουτουριστικό υπερ-όραμα” αντί πολιτικής σερβίρει η Νέα Δεξιά
20/05/2024Μοιάζει να έχουμε ξεπεράσει εκείνο που υποστήριζε ο Αμερικανός ψυχολόγος, εισηγητής της θεωρίας των γνωρισμάτων και ένας από τους θεμελιωτές της ψυχολογίας της προσωπικότητας Γκόρντον Όλπορτ ότι «οι αριστεροί φαίνονται να είναι κοινωνικά προσανατολισμένοι, ενώ οι δεξιοί πολιτικά». Στη γενικότερη πολιτική σύγχυση δημιουργούνται παρεξηγήσεις και παρερμηνείες. Οι όροι δεξιά και αριστερά όλο και περισσότερο γειτνιάζουν που σχεδόν θα λέγαμε ταυτίζονται και μπροστά σε αυτή τη νέα τους εξέλιξη ψάχνουν να βρουν ένα κέντρο για να κάνουν τη διαφορά της αντίθεσης. Δηλαδή ένα κάποιο «μέσον» σημείο (ένα continuum ή ένα spectrum) με το οποίο θα βοηθηθούν ώστε να αποκλίνουν προς αντίθετες κατευθύνσεις και να μη ταυτιστούν. Επί ματαίω γιατί προσανατολισμός με κριτήρια αξιών (dominant value orientation) δεν υπάρχει.
Η δεξιά έχει κατανοήσει ότι απαιτείται, όπως θα έλεγε ο Ζώρζ Μπιρντώ, μια «δυνάμει τάξις» δηλαδή μια στροφή που θα φέρει τα πάνω κάτω. Φαίνεται ότι στον ορίζοντα βρέθηκε το φουτουριστικό υπερ-όραμα. Έτσι κάποιοι προσπαθούν να οργανώσουν μια πολιτική δεξιά που να εκμεταλλεύεται το υπερ-όραμα του φουτουρισμού. Αν η πολιτική έχει διολισθήσει στο θέαμα τότε πρέπει το συντομότερο να προσφύγει στο υπερ-όραμα του φουτουρισμού, έμοιαζε να έλεγε ο Τραμπ από την πρώτη του θητεία. Και αυτό γιατί η πολιτική εικόνα μέσα από την καθημερινή κατανάλωση της, χλομιάζει ακολουθώντας τη γραμματική της ζωής που σε πρώτο χρόνο υμνολογείται και σε δεύτερο χρόνο την περιφρονείται. Απεναντίας το φουτουριστικό υπερ-όραμα δεν εξηγείται, δεν κατανοείται, δεν ολοκληρώνεται, παραμένει πάντα μια ανοικτή πρόκληση.
Έτσι ο Τραμπ ήθελε να κάνει τα πάντα προκειμένου η εικόνα του να διατηρηθεί στο χρόνο. Υποψιασμένος ότι οι ιδεολογίες είναι επιδεκτικές στο να παίρνουν μια σημασία διαφορετική από την αρχική τους. Αυτό έγραφε ο Γάλλος πολιτικός κοινωνιολόγος Ραιημόν Άρον, αλλά ο Τράμπ το κατανοεί μέσα από μη θεωρητικό πρίσμα στον ορίζοντα του υπερ-θεάματος της πολιτικής, όπου αποκτούν σημασία ως εικόνα και μόνο.
Να γιατί δεν τα βρήκε και με τον Στηβ Μπάνον ο οποίος επηρεασμένος από τον Αμερικανό φιλόσοφο Ερικ Χόφερ ήθελε η αμερικανική δεξιά να καταστεί μαζικό κίνημα. Ο Τράμπ έβλεπε ότι η σαρκαστική πολιτική τον 21αιώνα δεν έχει άλλα περιθώρια από το να καταστεί παρωδία. Έτσι και αλλιώς ο Οιδίποδας μεταμορφώθηκε σε Άμλετ και ο πολίτης που δολοφόνησε τον αφέντη έχει μετανοήσει γιατί μέσω του πένθους του, ταυτίστηκε με τον αφέντη. Προσφάτως ο Τράμπ εκμεταλλευόμενος την έκλειψη ηλίου, ανέβασε ένα βίντεο χρησιμοποιώντας το κεφάλι του σε ρόλο σελήνης. Συνοδεύοντας την ανάρτησή της έκλειψη ηλίου, με την συμφωνία του Ρίχαρντ Στράους «Τάδε Έφη Ζαρατούστρα» εμπνευσμένη από την ομώνυμο βιβλίο του Νίτσε και η οποία έγινε γνωστή από την ταινία του Στάνλεϊ Κούμπρικ «Οδύσσεια 2001».
Παραμύθι χωρίς τέλος…
Στην ίδια πορεία του φουτουριστικού υπερ-οράματος κινείται για καιρό και η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι με το ετήσιο φεστιβάλ Arteju. Το όνομα του φεστιβάλ Arteju, έδωσε η ίδια η Τζόρτζια Μελόνι από τους κύριους χαρακτήρες της ταινίας φαντασίας «Ιστορία Δίχως Τέλος» του 1984, που βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μίχαελ Έντε. Η ιδέα για τη δημιουργία του Atreju ήρθε μετά τη συμμετοχή της Τζόρτζια Μελόνι στο Hobbit Camp τη δεκαετία του 1990. Τότε αποτέλεσε μια εκδήλωση που φάνταζε ως ένα άλλο Woodstock και διοργανώθηκε από το μετα-φασιστικό κόμμα Movimento Sociale Italiano για νέους ανθρώπους ώστε να γιορτάσουν τα βιβλία του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν.
Το στόρι του γερμανικού μυθιστορήματος φαντασίας του 1979 «Ιστορία Δίχως Τέλος» του Μίχαελ Έντε, εκφράζει τη βούληση του πολεμιστή να ιππεύσει το δράκο υποδηλώνοντας έτσι τον αγώνα, την τόλμη τη νίκη. Δηλαδή το πολιτικό όραμα ενός επερχόμενου ήρωα που υπερασπίζεται μια παράδοση η οποία δεν παραμένει σκέτη νοσταλγία που καταλήγει σε μελαγχολία, αλλά που εκφράζει τη νίκη σ’ ένα εχθρό ο οποίος είναι υπεύθυνος μεγάλων καταστροφών. Στο φεστιβάλ Arteju του 2023 παραβρέθηκαν οι Έλον Μασκ, (η προσωποποίηση της γεωλογίας του φουτουριστικού υπερ-οράματος) ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρίσι Σουνάκ, ο Ισπανός ηγέτης του ακροδεξιού κόμματος Vox, Σαντιάγο Αμπασκάλ, ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα και οι Ιταλοί πολιτικοί Ματέο Ρέντσι, Κάρλο Καλέντα, Άντζελο Μπονέλι, Μικέλε Εμιλιάνο.
Τι είναι όμως ο πολιτικός υπερ- οραματικός φουτουρισμός; Μια λυτρωτική αφαίρεση; Οι επινοημένες σημασίες της νέας εξουσίας; Η έξοδος από το σοκάκι της απελπισίας στη λεωφόρο του κρεματορίου; Ή μια μάταιη και εν κενώ αναμονή για μια νέα πολιτική που έχει διάθεση πρόκλησης αλλά όχι ουσίας.
Ο υπερ-οραματικός φουτουρισμός που προσφέρει παγκοσμιοποιημένες προφητείες για το μέλλον από τον Έλον Μάσκ έως την Τζόρτζια Μελόνι (δηλαδή από την τεχνολογία έως την πολιτική) παίρνει τη μορφή μιας καλτ ταυτότητας και μιας μπαρόκ αυτοπραγματοποίησης με καθαρά πλαστικά σημεία. Όλα, τεχνολογία, τεχνητή νοημοσύνη, πολιτική, νέα ανθρωπολογία, στην προοπτική του φουτουριστικού υπερ-οράματος καταλήγουν στην επανάληψη της αγωνίας, στον ίλιγγο των αισθήσεων και στην ανατροφοδότηση της χρονικοποιημένης απώλειας.
Οι νεοεμφανιζόμενες όμως επίνοιες πολιτικών και βαθύπλουτων εφευρετών μηχανικής ανάπτυξης, εξαντλούνται στο πολύβουο κενό της εποχής μας. Ίσως γιατί στην εποχή μας το τέλος βρίσκεται στην αρχή (όπως έλεγε ο Μπέκετ) και η αναμονή είναι ο μεγάλος ανθρωπολογικός ύπνος.