Η Αθήνα να βγάλει από το συρτάρι το πόρισμα Nicolson

Μετά την κρίση της Κούβας η RAND παύει εμφανώς να ασχολείται ενεργά με την αμερικανική στρατηγική, έχοντας αναδυθεί με τον χειρότερο τρόπο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Στρέφει πλέον το βάρος της στις κοινωνικές έρευνες, χωρίς όμως να εγκαταλείψει την θεωρία παιγνίων, γεγονός που πιστοποιείται από τους κατά καιρούς επίδοξους (και αποτυχημένους αντιγραφείς του παιγνιδιού).

Πάντως αν και το παιγνίδι παραμένει επί δεκαετίες στην αφάνεια, λόγω των τρομερών επιπλοκών και των σχεδόν ανεπανόρθωτων αρνητικών συνεπειών που έχει την δυνατότητα να προκαλέσει, επαναλαμβάνεται από την ελληνική κυβέρνηση κατά την διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2015. Τότε ορισμένοι κυβερνητικοί κύκλοι, υπερεκτιμούν το οπλοστάσιο του Grexit, θεωρώντας πως το ενδεχόμενο ενός τρομακτικών διαστάσεων οικονομικού πλήγματος στην Ευρωζώνη, θα υποχρεώσει τους Ευρωπαίους σε αλλαγή πλεύσης, παραβλέποντας το γεγονός ότι οι τράπεζες της ΕΕ έχουν έγκαιρα φροντίσει να απαλλαγούν από τα ελληνικά ομόλογα.

Δυστυχώς οι εκτιμήσεις αποδεικνύονται τραγικά λανθασμένες και τουλάχιστον αφελείς, με αποτέλεσμα η περίοδος της επιτήρησης και της εποπτείας που επιβάλλουν οι δανειστές της χώρας να παραταθεί, υποχρεώνοντας την κυβέρνηση να προσφύγει κατά κύριο λόγο σε νέα φοροεισπρακτικά μέτρα, εξοντώνοντας την πραγματική οικονομία.

Απόδειξη των λανθασμένων εκτιμήσεων (αν και εκ των υστέρων) αποτελεί το βρεταννικό δημοψήφισμα, όπου παρά τις αρχικές πομπώδεις δηλώσεις, οι παλινωδίες των Βρεταννών και η αδυναμία διατύπωσης συγκεκριμένων και συμπαγών προτάσεων στοιχειοθετούν πως μόνον και μόνον το μέγεθος των εμπορικών συναλλαγών και ο κίνδυνος δραστικής συρίκνωσής τους αποτελεί πραγματικό εφιάλτη.

Οι βρετανικές εξαγωγές προς τις χώρες της ΕΕ πριν από το δημοψήφισμα ανέρχονται σε 240 δισεκατομμύρια λίρες (€290 δισεκατομμύρια), αποτελώντας το 44% των συνολικών εξαγωγών, ενώ οι εισαγωγές από την ΕΕ ανέρχονται σε £264 δισεκατομμύρια (€317 δισεκατομμύρια).

Τα αντίστοιχα ελληνικά μεγέθη αποτελούν μικρά και σχεδόν αμελητέα κλάσματα σε σύγκριση με αυτές τις συναλλαγές, αλλά και στις δύο περιπτώσεις, οι φωστήρες των σχεδιασμών αυτών (και ειδικά των ελληνικών) παραβλέπουν το γεγονός ότι η ΕΕ διατηρεί το βασικό πλεονέκτημα της συμπληρωματικότητας των οικονομιών και της παραγωγής των μελών της, που της επιτρέπει μεγάλη ευελιξία σε πολλά θέματα, αυξάνοντας τα όρια των αντοχών της.

Η σειρά της Τουρκίας

Η παταγώδης ελληνική αποτυχία του 2015, θα εμπνεύσει πάντως κατά τα φαινόμενα μία διετία αργότερα, έναν άσπονδο γείτονα, την Τουρκία, να σχεδιάσει ένα νέο γύρο με γνώμονα το ίδιο παιγνίδι και αντικείμενο αυτή την φορά την κατά τα φαινόμενα απαίτηση συνεκμετάλλευσης όχι μόνον του Αιγαίου, αλλά και των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων των κυπριακών ΑΟΖ. Η κλιμάκωση εντείνεται απότομα κατά την διάρκεια του πρώτου διμήνου του 2018 και συνεχίζεται απροκάλυπτα και στην τρέχουσα περίοδο.

Η εμπλοκή των Τούρκων σε ένα ακόμα μέτωπο, αυτό της παραμεθορίου τους ζώνης με την Συρία, αλλά και στο μέτωπο Λιβύης προδίδει ότι πρόκειται για απεγνωσμένες κινήσεις απελπισίας που στοχεύουν σε μία έστω και υποτυπώδη αλλά ταχύτατη νίκη, επικοινωνιακά εκμεταλλεύσιμη σε εκθετικό βαθμό, ώστε να διατηρηθεί με κάθε θυσία το ισχύον καθεστώς στην εξουσία. Μέσα στην απελπισία του το καθεστώς εμφανίζεται να αγνοεί επιδεικτικά το γεγονός ότι σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις οι παίκτες παραμένουν αυστηρά δύο και ποτέ περισσότεροι, καθώς πολλαπλασιάζονται οι παράγοντες της αβεβαιότητας και οι ασύμμετρες απειλές.

Τι είχε γράψει ο Nicolson

Εντελώς συμπτωματικά τα αδιέξοδα της Τουρκίας την οδηγούν σε μία θέση ανάλογη με την αντίστοιχη του 1920, όταν το ανώτατο στέλεχος και Πρώτος Γραμματέας του Foreign Office, Sir Harold George Nicolson (αργότερα ιδιαίτερος γραμματέας του Sir James Eric Drummond, πρώτου Γενικού Γραμματέα της Κοινωνίας των Εθνών), παρατηρεί: «Το βασικό κίνητρο για την υποστήριξη των Ελλήνων δεν πηγάζει από συναισθηματικούς παράγοντες, αλλά από την φυσική συνέχεια της ιστορικής γεωστρατηγικής θέσης της αυτοκρατορίας, με πρωταρχικό στόχο την υπεράσπιση της Ινδίας και της διώρυγας του Σουέζ.

»Επί έναν και πλέον αιώνα η βρεταννική εξωτερική πολιτική έχει υποστηρίξει την Τουρκία, με την έννοια της πρώτης γραμμής άμυνας στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων πως το στήριγμα είναι σαθρό και ασταθές σε επικίνδυνο βαθμό. Κατά συνέπεια αποτελεί φυσιολογική εξέλιξη η υποχώρηση στην δεύτερη γραμμή άμυνας, την γραμμή Κύπρου-Σμύρνης, με την Ελλάδα να αποτελεί γεωγραφικά τον μοναδικό παράγοντα που εκπληρώνει αυτό τον γεωστρατηγικό στόχο.

»Πολιτικά η χώρα είναι αρκετά ισχυρή για να εξοικονομήσει σημαντικές και επαχθείς δαπάνες για την αυτοκρατορία, υποκαθιστώντας την βρεταννική παρουσία και στρατιωτικά δεν διαθέτει την απαιτούμενη ισχύ, ώστε να αυτονομήσει τις ενέργειές της σε μία σύγκρουση. Με το πρίσμα αυτό η Συνθήκη των Σεβρών αποτελεί μία τεράστια επιτυχία, εάν δεν οδηγηθεί σε πλήρη κατάρρευση».

Στην εποχή μας φυσικά δεν υπάρχει βρετανική αυτοκρατορία, αλλά υπάρχει κατά πρώτο λόγο η ΕΕ και κατά δεύτερον οι ΗΠΑ, με τα γεωστρατηγικά συμφέροντα να υποκαθίστανται από γεωοικονομικά, λόγω των τεραστίων ενεργειακών αποθεμάτων σε φυσικό αέριο του διπόλου Ελλάδας-Κύπρου. Το βασικότερο όμως είναι οι περιφερειακές συμμαχίες της χώρας στην ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, που παρέχουν την δυνατότητα δημιουργίας φραγμών αποτροπής.

Με την Τουρκία να βαδίζει με μαθηματική ακρίβεια σε μία ακόμα πτώχευση και πέραν της ενεργειακής αυτονομίας της ΕΕ από την Ρωσία που προωθούν οι ΗΠΑ, η Ελλάδα οφείλει να αντιγράψει σχεδόν λέξη προς λέξη το πόρισμα του Nicolson, πείθοντας για την αδήριτη αναγκαιότητα της πρωτοκαθεδρίας της στην Ανατολική Μεσόγειο σε αγαστή συνεργασία με τους συμμάχους της.