Η διολίσθηση Ισραηλινών σε γενοκτονικές λογικές…

Μια έρευνα που διεξήγαν οι New York Times και δημοσιεύτηκε την περασμένη Πέμπτη, αποκάλυψε ότι το Ισραήλ χρησιμοποίησε τις μεγαλύτερες και πλέον καταστροφικές βόμβες του πάνω από 200 φορές σε περιοχές της νότιας Γάζας, τις οποίες είχε υποδείξει στους αμάχους ως ασφαλείς ζώνες! Η έρευνα, χρησιμοποιώντας ανάλυση βασισμένη στην τεχνητή νοημοσύνη και λήψεις της περιοχής από drones, εντόπισε 208 κρατήρες με διάμετρο 40 πόδια και περισσότερο, τους οποίους μόνον βόμβες των 2000 λιβρών μπορούν να προκαλέσουν. Από τον Οκτώβριο, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει προμηθεύσει το Ισραήλ με πάνω από 5.000 βόμβες ΜΚ-84, που είναι ένας τύπος βόμβας 2.000 λιβρών.

Οι Ισραηλινοί διαφήμισαν πολύ την πρόνοιά τους να “προστατεύσουν” τον πληθυσμό της Γάζας από “παράπλευρες” απώλειες, δίνοντας οδηγίες στους Παλαιστίνιους αμάχους να μετακινηθούν προς τη νότια τη Γάζα. Οι βόμβες αυτές όμως έπεσαν ακριβώς στις νότιες περιοχές της Γάζας, εκείνες δηλαδή που είχαν υποδειχθεί ως περιοχές “ασφαλείας”. Πρόκειται για μαζική και εκ προμελέτης εν ψυχρώ δολοφονία.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι επιβεβαιώνεται η πρόβλεψη του σπουδαίου Αμερικανού στρατηγιστή Mearsheimer, ότι το Ισραήλ θα επιχειρήσει να αντιμετωπίσει τη δυσμενή για το ίδιο δημογραφική προοπτική, εξοντώνοντας και εκτοπίζοντας τους παλαιστινιακούς πληθυσμούς και εποικώντας τη Γάζα. Πέρα από τις περιπλοκές που αυτό θα προκαλέσει με την Αίγυπτο και την Ιορδανία, κάθε ξεριζωμός του παλαιστινιακού πληθυσμού από τη γη του αποτελεί από μόνος του έγκλημα πολέμου. Η τρομοκρατική ενέργεια της 7ης Οκτωβρίου υπήρξε πολύ “βολική” αφορμή –ούτε “παραγγελία” να την είχαν– για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου.

Η εμπλοκή όμως του Ισραήλ σε μια νέα “νάκμπα” (“καταστροφή” όπως ονομάζουν οι Παλαιστίνιοι τον ξεριζωμό του 1948), το παγίδεψε σε ένα αδιέξοδο, από το οποίο έχει μέχρι στιγμής αποκομίσει μια σοβαρή ηθική ήττα. Παράλληλα, όλο και πιο αμφίβολη είναι η στρατιωτική του επιτυχία (λόγω του μαξιμαλισμού των στόχων), με αποτέλεσμα να κινδυνεύει σοβαρά να υποστεί στρατηγική ήττα, η οποία θα υπονομεύσει μελλοντικά την ίδια του την ύπαρξη.

Η ήττα των Ισραηλινών

Το Ισραήλ υφίσταται μια βραδυφλεγή ήττα. Χωρίς να χρειάζεται η μεσολάβηση εχθρικής προπαγάνδας, οι ίδιες οι ισραηλινές πηγές μας δίνουν μια σειρά στοιχεία που δείχνουν ότι κάτι νοσηρό συμβαίνει σε μεγάλο μέρος της ισραηλινής κοινωνίας. Αυτό που δεν υπήρχε σε παλαιότερες αιματηρές φάσεις των αραβοϊσραηλινών πολέμων, είναι η τεράστια δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Μια μικρή ανθολόγηση:

«Η γελοία σαθρότητα της ισραηλινής προπαγάνδας· έγινε περίγελος ανά την υφήλιο ο εκπρόσωπος τύπου του IDF, με το περίφημο αραβικό ημερολόγιο που το παρουσίασε στην κάμερα, κοροϊδεύοντάς μας στα μούτρα μας, λες και δεν θα βρισκόταν άνθρωπος να διαβάζει αραβικά, ως λίστα τρομοκρατών με προγραμματισμένο έργο· πασίγνωστος πλέον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως “ο Mr there is a list”.

Η απίστευτη ευκολία με την οποία ακούγονται δημόσια απόψεις, όπως η πρόταση να ρίξουν ατομική βόμβα στη Γάζα. Ή να διοχετευθεί ιός για να μολυνθούν οι κάτοικοι. Ακούστηκε κατ’ επανάληψη η άποψη ότι το Ισραήλ νομιμοποιείται (από τις ιερές γραφές μάλιστα) να εξολοθρεύσει μέχρι να τα νήπια των εχθρών, όπως είχε γίνει με τους Αμαληκίτες! Ακούστηκε από τον πρωθυπουργό της χώρας. Ακούστηκε και από φονταμενταλιστές ραβίνους, που εξηγούν από το youtube και το τικτοκ, ότι τα παιδιά αυτά που φονεύονται καθημερινά στη Γάζα, όταν μεγαλώσουν, θα γίνουν τρομοκράτες, οπότε καλύτερα να τελειώνουμε με αυτά νωρίτερα, παρά αργότερα!

Ο δημοσιογράφος Σιμόν Ρίκλιν έλεγε γελώντας σε ζωντανή εκπομπή της τηλεόρασης –γελούσαν και οι λοιποί παρουσιαστές μαζί του– ότι δεν μπορεί να κοιμηθεί τη νύχτα αν δεν δει να γκρεμίζονται κι άλλα σπίτια στη Γάζα, κι άλλα κι άλλα, να μην μείνει τίποτα. Η υπουργός May Golan επίσης στην τηλεόραση δήλωνε ότι δεν της καίγεται καρφί για τη Γάζα· οι κάτοικοί της ας πέσουν στη θάλασσα να κολυμπήσουν και ότι αυτό που επιθυμεί είναι βλέπει τα πτώματά τους. Ο David Azoulay δήμαρχος της πόλης Metula στο βόρειο Ισραήλ (που ο ίδιος θεώρησε απαραίτητο να διευκρινίσει ότι δεν είναι ακροδεξιός) πρότεινε στα σοβαρά να ισοπεδωθεί η Γάζα και διατηρηθεί ως έρημος τόπος-μουσείο, όπως το σημερινό Άουσβιτς, ώστε να βλέπει ο κόσμος τι μπορεί να κάνει το Ισραήλ»!

Δεν θα ήταν δυνατόν να λέγονται επισήμως τέτοια τερατώδη πράγματα, χωρίς να υπάρχει ανταπόκριση από την κοινωνική βάση. Και πράγματι, αν ρίξει κανείς μια ματιά στις αναρτήσεις απλών Ισραηλινών πολιτών στα κοινωνικά μέσα, θα φρίξει. Ορισμένες αναρτήσεις, που εντελώς τυχαία έπεσαν στην αντίληψή μου, προσώπων από τα οποία δεν θα το περίμενα, κλόνισαν την εμπιστοσύνη μου στη σωφροσύνη των δημοκρατικών ανθρώπων του Ισραήλ και τη θέλησή τους να βγουν από την παγίδα του γενοκτονικού οίστρου.

Πώς να σχολιάσει κανείς μια ανάρτηση που δείχνει μια παραλία της Γάζας και σημειώνει: «Σε λίγο καιρό τι ωραία που θα κάνουμε μπάνιο σε αυτές τις παραλίες· να δοθεί ένα οικόπεδο σε κάθε στρατιώτη και ένα σπίτι σε κάθε αξιωματικό» και από κάτω ενθουσιώδη σχόλια που προσθέτουν και άλλες φαντασιώσεις αυτού του τύπου! Ή άλλη ανάρτηση που δείχνει τον νυχτερινό ουρανό της Γάζας να φλέγεται από τις εκρήξεις και γράφει «πόσο αγαλλιάζει η ψυχή μου, βλέποντας αυτά τα ωραία πυροτεχνήματα! Ακόμα κι αν η λογική αύριο έχει αντιρρήσεις, η καρδιά όμως ηδονίζεται». Και ακολουθούν σχόλια του τύπου «και γιατί να έχει αντιρρήσεις η λογική; μια χαρά όλα». Αυτά, τη στιγμή που είναι γνωστό πως κάθε τέτοια “λάμψη πυροτεχνήματος” συνοδεύεται από τον θάνατο δεκάδων παιδιών…

Η δαιμονοποίηση του “άλλου”

Προς Θεού, δεν είναι όλο το Ισραήλ έτσι. Αλλιώς δεν θα βλέπαμε τον οξύτατο, μειοψηφικό έστω, αρνητικό σχολιασμό όλης αυτής της υστερίας. Βρίσκει κανείς υπέροχους ανθρώπους που βλέπουν και συναισθάνονται την τραγωδία και παίρνουν θέση με μεγάλο ρίσκο. Τραγωδία όχι μόνο για τους Παλαιστίνιους σήμερα, αλλά και για το Ισραήλ της επόμενης μέρας. Διαβάζει κανείς την Amira Hass στην Χαάρετζ, η οποία προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν να έχουν σκοτωθεί 20.000 Παλαιστίνιοι, εκ των οποίων 7000 παιδιά και αυτό να συγκινεί τόσο λίγο τους πολίτες του Ισραήλ;

Οι απαντήσεις που δίνει, αγγίζουν αιτίες τόσο βαθιά ριζωμένες, ώστε μας προϊδεάζουν πως δεν πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι για την λύση του προβλήματος. Γράφει λοιπόν η Hass, ότι όλη η κοινωνία είχε διαπαιδαγωγηθεί χρόνια τώρα, να θεωρεί πως η λύση του Παλαιστινιακού είναι ζήτημα στρατιωτικής επιβολής. Είχαμε μάθει, λέει, να κρύβουμε από τον εαυτό μας τα εγκλήματα που έχουμε κάνει κατά των Παλαιστινίων και να προβάλλουμε τα εγκλήματα που έχουν κάνει εκείνοι. Κυρίως, μάθαμε ότι μας μισούν, διότι έτσι είναι η φύση τους, ότι δεν είναι το ίδιο άνθρωποι με εμάς. Ότι είναι κατώτεροι. Οπότε καμία ενσυναίσθηση δεν μπορεί να λειτουργήσει.

Η ζωή τους δεν έχει την ίδια αξία με τη δική μας ζωή· των παιδιών τους ομοίως. Και βεβαίως, μας έγινε δεύτερη φύση, η ιδέα ότι εμείς είμαστε τα μεγάλα θύματα στην ανθρώπινη ιστορία· και τόσο πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον (πολλώ δε μάλλον από τους “απολίτιστους” Παλαιστινίους) ώστε καμία σύγκριση ανάμεσα σε εμάς και τους άλλους δεν χωρεί. Δεν επιτρέπεται –θα προσθέταμε– καν η χρήση των ίδιων όρων για τον χαρακτηρισμό σφαγών που έχουν υποστεί άλλοι λαοί: γενοκτονία, ολοκαύτωμα, μαζική εξόντωση κοκ είναι λέξεις “προστατευμένες”, “κατοχυρωμένες” θα λέγαμε, που δεν επιτρέπεται ούτε κατ’ αναλογία να χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν άλλα ιστορικά φαινόμενα εξολόθρευσης λαών, πλην της εξολόθρευσης των Ισραηλινών, της Σοά.

Όσοι έχουν μελετήσει την Σοά, δεν μπορούν παρά να διακρίνουν εδώ ένα θεμελιώδες ιδεολογικό-ψυχολογικό χαρακτηριστικό που αποτέλεσε μια ουκ άνευ συνθήκη της γενοκτονίας: την απο-ανθρωποποίηση του άλλου. Το μπλοκάρισμα της ενσυναίσθησης είναι η αρχή του κακού, μας δίδαξε η Χάνα Άρεντ. Αν ο άλλος είναι κάτι πολύ διαφορετικό και πολύ μικρότερης αξίας από εμάς, ο πόνος του δεν έχει σημασία, η θανάτωσή του δεν είναι έγκλημα. Αν κάνοντας μισό βήμα παρακάτω, προς την δαιμονοποίηση του άλλου (“ο ύπουλος, μηχανορράφος Εβραίος”, “ο γεννημένος τρομοκράτης-αντισημίτης Άραβας” κοκ) τότε η εξόντωσή του αποτελεί όχι απλώς συγγνωστό πταίσμα, αλλά ιερό καθήκον, οπότε κάθε ωμότητα και κτηνωδία σε βάρος του επιβάλλεται και επαινείται.

Η απανθρωποποίηση του εχθρού 

Ο μελετητής του άλυτου προβλήματος του κακού, θα βρει εδώ πολύτιμο υλικό για την έρευνά του. Θα βρει κάτι που δεν είχαν στη διάθεσή τους ούτε ο Καντ, ούτε η Χάνα Άρεντ ούτε οι άλλοι μελετητές του θέματος: το τραύμα που αφήνει το κακό στο θύμα· το τραύμα και την μετατραυματική, διαγενεακή διαταραχή που απειλεί το θύμα με ηθική καταστροφή. Το κακό αφήνει τα αυγά του πάνω στο τραύμα που προκαλεί. Και πρέπει να καταλάβει κανείς πως ο αιφνιδιασμός του Οκτωβρίου και οι φρικαλεότητες που έγιναν τότε, ενεργοποίησαν το παλιό, βαθύ και ανεπούλωτο τραύμα.

Η απανθρωποποίηση του εχθρού έχει προετοιμαστεί από καιρό. Και επιπλέον, να που ο απανθρωποποιημένος αυτός εχθρός δείχνει πως όχι μόνον δεν είναι ανίσχυρος, αλλά επιφέρει το μεγαλύτερο πλήγμα που έχει δεχθεί ο εβραϊκός λαός μετά τη Σοά! Αυτό εξηγεί –χωρίς να δικαιολογεί– τον πανικό της ασύμμετρης εκδίκησης. Ας το αφήσουμε όμως αυτό το ζήτημα, στη φιλοσοφία και την κοινωνική ψυχολογία του μέλλοντος. Εκείνο που πρέπει τώρα να αντιμετωπιστεί είναι το γεγονός πως η διαχείριση του προβλήματος από την κυρίαρχη στο Ισραήλ αντίληψη κινδυνεύει να βάλει φωτιά σε όλη την περιοχή και στον κόσμο· πριν από όλα όμως, να ολοκληρώσει τη γενοκτονία ενός ολόκληρου λαού.

Η νοοτροπία αυτή είναι τόσο βαθιά ριζωμένη ώστε ο Gideon Levy εύλογα αμφιβάλλει κατά πόσον υπάρχει πολιτική δύναμη που να θέλει και να μπορεί να πάει κόντρα σε αυτήν. Είναι γενικευμένη βέβαια η κατακραυγή κατά του Νετανιάχου, τον οποίον πλέον δημόσια καθυβρίζουν πολλοί. Όμως, η αποδοκιμασία των Ισραηλινών αφορά όχι στα εγκλήματα που διαπράττει στον πόλεμο, αλλά την αποτυχία του να παράσχει ασφάλεια στους πολίτες και να αποτρέψει το φονικό πλήγμα της 7ης Οκτωβρίου. Ζητείται πολιτική δύναμη που να τολμήσει να αψηφήσει την παρακρατική-παραστρατιωτική ισχύ των τρομοκρατών εποικιστών…