Ο νεοφασισμός, ο νεοφιλελευθερισμός και το μέλλον της Ευρώπης

Δεν θα αναφερθούμε στη συμβολή του κάθε ομιλητή χωριστά. Άλλωστε, οι εργασίες της ημερίδας για το πως αναπτύσσεται ο νεοφασισμός μαγνητοσκοπήθηκαν και θα αναρτηθούν προσεχώς στο διαδίκτυο, θα εκδοθεί δε ένας συλλογικός τόμος με περισσότερες και εκτενέστερες συμβολές στην ίδια θεματική από τις εκδόσεις “Τόπος”, τον Μάρτιο του 2025. Αξίζει ωστόσο και επιβάλλεται να επιχειρηθεί η επισήμανση και ανάδειξη ορισμένων συμπερασματικών σημείων σύγκλισης, για δύο λόγους:

• Πρώτον, επειδή προσεγγίσεις όπως αυτές που αναπτύχθηκαν δεν ακούγονται μέσα στον οχετό της παραπληροφόρησης, της χειραγώγησης και της πλύσης εγκεφάλου που υφιστάμεθα από τα δημόσια και ιδιωτικά ΜΜΕ, μέχρι τα τρολς του διαδικτύου και τους μισθοφόρους ανθυπο-“διανοούμενους” του μιντιακού star system.
• Δεύτερον, διότι είναι αναγκαίο να επιχειρείται κάθε φόρα μια προσπάθεια σύνθεσης ενός πολυφωνικού και όχι ομοιόμορφου εναλλακτικού λόγου. Υπάρχουν λοιπόν συγκλίνουσες υποθέσεις και στοιχεία που προσφέρονται για γόνιμο διάλογο και περαιτέρω επιστημονική εμβάθυνση.

Εν μέσω ενός παγκοσμίου πολέμου που διεξάγεται σε δύο μέτωπα, τα οποία βαδίζουν πλέον προς την ενοποίησή τους, ο Δυτικός Κόσμος κάνει εκείνο που γνωρίζει πολύ καλά να κάνει: δαιμονοποίηση του αντιπάλου και δαιμονοποίηση κάθε λόγου που δεν είναι πλήρως στρατευμένος σε δύο βασικούς άξονες: την άνευ όρων καταγγελία της Ρωσίας και την επίσης άνευ όρων υποστήριξη του Ισραήλ. Δεν έχει σημασία αν κυνικά ομολογείται από τα πιο επίσημα χείλη πως οι δεσμεύσεις και οι συμφωνίες με την Ρωσία έγιναν απλώς για να κερδηθεί χρόνος στην περικύκλωση της και τον πόλεμο εναντίον της, “μέχρι του τελευταίου Ουκρανού”. Όχι!

Ο νεοφασισμός

Σύμφωνα με το κυρίαρχο αφήγημα, «η Ρωσία απειλεί με εισβολή όλη την Δύση (μια έννοια που επεκτείνεται όλο και ανατολικότερα!). Επίσης δεν έχει σημασία αν το Ισραήλ εισβάλει κάθε εβδομάδα και σε μια άλλη χώρα και αν έχει πρωταγωνιστήσει μέχρι σήμερα στη διάλυση πέντε χωρών του ευρύτερου περιγύρου. Απλώς ασκεί το δικαίωμά του να “αμύνεται”. Το δικαίωμα που δεν έχει προφανώς η Ρωσία. Κάτι μας θυμίζουν όλα αυτά. Και μας θυμίζουν βεβαίως εκείνο το μνημείο του δυτικού πολιτισμού, το οποίο, καθώς σήμερα όλα τα άλλα επιτεύγματα του πολιτισμού αυτού ένα προς ένα απαξιώνονται και εκπίπτουν, είναι εκείνο που κατεξοχήν φυλάσσεται ως κόρη οφθαλμού, αναδεικνύεται και αναπτύσσεται σε νέες μορφές και βίαιης και ήπιας ισχύος. Ο Φασισμός λοιπόν.

Φάνηκε από τις περισσότερες παρεμβάσεις, ότι το φασιστικό φαινόμενο θα ήταν λάθος να εντοπιστεί αποκλειστικά στις αναβιώσεις καθαρά φασιστικών και ναζιστικών μορφωμάτων, που μαϊμουδίζουν τα πρότυπά τους του προηγούμενου αιώνα, όπως πχ η “Χρυσή Αυγή” στα καθ’ ημάς. Ωστόσο, το παγκοσμιοποιημένο καθεστώς διακυβέρνησης, που ανακριβώς ονομάζουμε “νεοφιλελευθερισμό” και ουσιαστικά πρόκειται για το αγγλο-αμερικανο-σιωνιστικό μπλοκ ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας, δεν φείδεται της αξιοποίησης φασιστικών ή τρομοκρατικών και τζιχαντιστικών εγκληματικών οργανώσεων, οι οποίες λειτουργούν ως ειδικές ομάδες κρούσης, συνήθως με ημερομηνία λήξης, όπου δει. Αυτό έγινε και γίνεται φανερό στη Βοσνία, στο Κόσοβο, στο Αφγανιστάν, τη Συρία και βεβαίως την Ουκρανία.

Κεντρική σημασία έχει πάντως το γεγονός, ότι το “σύστημα” έχει επισήμως ενσωματώσει, προσαρμόσει και νομιμοποιήσει ως “κανονικότητα” ουσιαστικά στοιχεία άσκησης εξουσίας, που δοκιμάστηκαν στα φασιστικά και ναζιστικά εργαστήρια. Η τέχνη της προπαγάνδας με κύριο εργαλείο το ραδιόφωνο και το σινεμά, έχει πλέον καλλιεργηθεί αναπτυχθεί με την τηλεόραση σε όλο το φάσμα των εκπομπών από ειδήσεις μέχρι διαφήμιση και από αθλητικά μέχρι παιδικά προγράμματα και “αθώα” ντοκιμαντέρ. Και βεβαίως στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό εκλέπτυνσης, ώστε οι χειραγωγούμενες ιδεολογικές, ηθικές και αισθητικές επιλογές του “καταναλωτή” να γίνονται αντιληπτές από τον ίδιον σαν να ήταν ελεύθερες, προσωπικές του επιλογές. Αυτό δεν σημαίνει πως καταργούνται οι κλασικές μορφές ήπιας βίας όπως η συστηματική απόκρυψη γεγονότων ή η παρουσίαση σκηνοθετημένων παραστάσεων σαν να ήταν πραγματικά γεγονότα. Συμβαίνει κατά κόρον και πολύ έκδηλα στα δυτικά ΜΜΕ, με τα δύο μέτρα και δύο σταθμά που παρουσιάζονται τα τεκταινόμενα στα δύο πολεμικά μέτωπα.

Η κανονικοποίηση της αντιδημοκρατίας

Εκβιασμοί ασκούνται βεβαίως σε δημοσιογράφους, αλλά και επιστήμονες ερευνητές και καθηγητές εάν αποκλίνουν από το κυρίαρχο αφήγημα. Οι “πολυτέλειες” της ελευθερίας του λόγου, της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, καταργούνται ενώπιον του κινδύνου που αποτελεί ο δαιμονοποιημένος αντίπαλος. Όπως στο ναζισμό των δεκαετιών ’30 και ’40, ο Εβραίος ήταν το “μίασμα” που έπρεπε να εξολοθρευθεί, έτσι τώρα, η παραμικρή διαμαρτυρία κατά της γενοκτονίας που πραγματοποιεί το Ισραήλ, στιγματίζεται σαν αντισημιτισμός – συνήθως μάλιστα από τους πολιτικούς κληρονόμους του κλασικού αντισημιτισμού.

Η δε υπενθύμιση ότι η ειδική στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτελεί συνέπεια του εκλογικού πραξικοπήματος και της εθνοκάθαρσης που είχε αρχίσει το 2014, καταγγέλλεται σαν αποκρουστικός “φιλορωσισμός” και “πουτινισμός”. Σημαντική ήταν η υπενθύμιση από έναν λαμπρό ομιλητή, του γεγονότος ότι οι γενοκτονίες και οι μαζικές σφαγές δεν αποτελούν φασιστική πρωτοτυπία ή αποκλειστικότητα. Πολλά χρόνια πριν την εμφάνιση του φασιστικού φαινομένου, η “πολιτισμένη” Δύση δεν σταμάτησε να προβαίνει σε φρικαλεότητες εναντίον των γηγενών κατοίκων των αποικιών της. Το ίδιο κάνει και σήμερα το Ισραήλ στην Παλαιστίνη. Εκεί, όπως και σε όλες τις περιπτώσεις, οι “ευαίσθητες” κεραίες του δυτικού ανθρωπισμού δεν δίνουν σήμα!

Επισημάνθηκε από πολλούς ομιλητές, ότι αυτή η κανονικοποίηση της αντιδημοκρατίας είναι σύμφυτη στο “νεοφιλελεύθερο” καθεστώς, το οποίο έχει καθυποτάξει κάθε άλλη αξία στην Δύση. Είναι οι “δημοκρατικές” πολιτικές δυνάμεις της Δύσης που φέρουν το κυρίως βάρος αυτού του νέου “ολοκληρωτισμού” και που αξιοποιούν τις πιο ακραίες αντιδραστικές δυνάμεις για να εμφανίζονται οι ίδιες με το προσωπείο του “κεντρώου” και του “μετριοπαθούς”.

Η ευθύνη της Αριστεράς

Σημαντικότατη εδώ είναι η ευθύνη της Αριστεράς (μπορεί ο καθένας να βάλει όσα εισαγωγικά θέλει). Ενώ ο ιμπεριαλισμός της Δύσης αλλού διεγείρει μικροεθνικισμούς για να διαιρέσει και κατακερματίσει μεγάλες κρατικές οντότητες και να τις καθυποτάξει, σε άλλες περιοχές έχει συμφέρον να πρωταγωνιστεί στη δυσφήμιση του πατριωτισμού, ευνοώντας δικαιωματισμούς αλληλοϋποβλεπόμενων μικροομάδων. Σε αυτό το παιχνίδι έχει προσχωρήσει εκθύμως η όποια Αριστερά της Δύσης. Ή όταν και όπου δεν προσχωρεί, αδυνατεί να διακρίνει το παγκόσμιο πολιτικό διακύβευμα και βλέπει απλώς “ιμπεριαλιστές να συγκρούονται με άλλους ιμπεριαλιστές”, σε έναν πόλεμο που είναι σαν να μην ενδιαφέρει τις λαϊκές τάξεις.

Σε αυτό το κενό, εύκολα ή δύσκολα, αναπτύσσονται ακροδεξιά πολιτικά μορφώματα που καπηλεύονται τον πατριωτισμό που αποποιείται η Αριστερά, αρνούμενη την αντιφασιστική και πατριωτική της ιστορία. Έτσι, εμφανίζονται σαν “αντισυστημικές” δυνάμεις, κεφαλαιοποιώντας την δυσαρέσκεια των λαϊκών τάξεων από το “νεοφιλελεύθερο” σύστημα και τις “αριστερές” παραλλαγές του. Αυτό συμβαίνει και στη Δυτική Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Στην δε Ανατολική Ευρώπη, όπου εορτάζονται ακόμα τα “εισόδια” της στην δυτική “δημοκρατία”, έχουμε κάποια ενδιαφέροντα φαινόμενα: αλλού δεν ψηφίζουν όλοι οι εκτός συνόρων πολίτες, αλλού η εκλεγμένη κυβέρνηση αντιμετωπίζει οργανωμένες “μαζικές” διαμαρτυρίες την επομένη των εκλογών και αλλού, οι εκλογές ακυρώνονται αυθαίρετα και επαναλαμβάνονται μέχρι να εκλεγεί ο επιθυμητός υποψήφιος – περιπτώσεις Μολδαβίας, Γεωργίας και Ρουμανίας αντιστοίχως.

Οικονομία του πολέμου

Η οικονομία του πολέμου, στην οποία ωθούνται όλες αυτές οι χώρες χρειάζονται και μια συμβατή “δημοκρατία” του πολέμου: το όλο δυτικό και δυτικόδουλο σύστημα αποκτά μόνιμο χαρακτήρα καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης, καθώς η Δύση πορεύεται προς τη δύση της, χωρίς όμως να έχει απωλέσει την στρατιωτική της ισχύ που μπορεί να καταστρέψει τον πλανήτη μερικές φορές, αν είναι να σβηστούν τα διογκούμενα οικονομικά χρέη της προς οικονομικά ανερχόμενες δυνάμεις, που δεν είναι όμως ακόμα αρκούντως ισχυρές ούτε οικονομικά συγκροτημένες σε αντίπαλο δέος.

Και ενώ η Αριστερά αδυνατεί να συγκροτήσει ακόμα και ένα ειρηνιστικό κίνημα, η ανθρωπότητα βρίσκεται, περισσότερο από ποτέ, κοντά σε ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα. Ο δρόμος αυτός είναι τόσο ολισθηρός, καθόσον ο “μεγάλος αδελφός” που κηρύσσει τον αντι-εθνικισμό, την αντιτρομοκρατία και την παγκοσμιοποίηση (που για μερικούς αφελείς θυμίζει διεθνισμό) ενθαρρύνει την ανεξέλεγκτη προκλητικότητα κρατικών οντοτήτων (μία από αυτές είναι και πυρηνική δύναμη) που εμπνέονται από φυλετικό εθνικισμό, αλλά και μη κρατικών τρομοκρατικών οργανώσεων που υπηρετούν (υποτίθεται) θρησκευτικούς φανατισμούς.

Ορθά επισημάνθηκε από έμπειρο αναλυτή μια ακόμα ομοιότητα με τον προηγούμενο παγκόσμιο πόλεμο. Όπως και τότε, η ναζιστική Γερμανία επέσειε τον κίνδυνο της ρωσικής “αρκούδας” για την Ευρώπη, την ίδια στιγμή που υποτιμούσε τον αντίπαλό της, κατά τόσο άφρονα τρόπο, ώστε έστειλε τις στρατιές της με καλοκαιρινές στολές, εφόσον θα τελείωναν τη δουλεία στο ανατολικό μέτωπο πριν τον χειμώνα. Έτσι και σήμερα, η Δύση κινδυνολογεί ασυστόλως κατά της Ρωσίας, περιερχόμενη σε κραυγαλέα αντίφαση, καθώς δεν παύει να υποτιμά αφρόνως τις πολεμικές της δυνατότητες. Μωραίνει Κύριος όν βούλεται απολέσαι…