Ο πόλεμος στην Ουκρανία χωρίς ιδεολογήματα στο βιβλίο του Στ. Λυγερού

Δεν δόθηκε η δέουσα προσοχή τότε στην ως άνω μελέτη, η οποία επέλεξε να ανιχνεύσει το ιστορικό υλικό και όχι να απαγγείλει το ποιηματάκι της αντιρωσικής υστερίας. Σήμερα, η υστερία αυτή μας έχει φέρει πολύ κοντά σε έναν παράλογο πόλεμο, ο οποίος –ας ελπίσουμε– πως λόγω πυρηνικών δεν θα είναι και ο τελευταίος της ανθρωπότητας. Οι εκτιμήσεις εκείνου του βιβλίου δικαιώθηκαν μία προς μια. Ο συγγραφέας θα μπορούσε να αρκεστεί σήμερα σε μια απλή επανέκδοση, για να υπενθυμίσει όσα πλέον φαίνονται εύλογα σε όλο και περισσότερους. Ο Λυγερός, ωστόσο, επέλεξε τον δύσκολο δρόμο μιας ολοκληρωμένης διατριβής πάνω στο θέμα. Σε έναν τόμο 500 σελίδων, ο αναγνώστης θα βρει όλα όσα χρειάζεται για να κατανοήσει αυτό το πρελούδιο του Γ’ Παγκόσμιου που αποτελεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Δεν θα εισέλθω σε λεπτομέρειες. Ο αναγνώστης θα βρει πλούσιο και διασταυρωμένο υλικό για όλες τις διαστάσεις της σύγκρουσης. Απλώς θα ήθελα να τονίσω μερικά σημεία, τα οποία κατά την εκτίμησή μου, αναδεικνύουν την επιστημονική και πολιτική αξία του έργου.

Πρώτον: Ο συγγραφέας ανατρέπει ένα προς ένα, όλα τα επιχειρήματα του κυρίαρχου δυτικού αφηγήματος. Αποδέχεται μόνον το προφανές, πως η ρωσική εισβολή του Φεβρουαρίου του 2022 είναι αντίθεση προς το διεθνές δίκαιο. Αυτό το σημείο βεβαίως για διπλωματικούς λόγους (βλ. τουρκική εισβολή στην Κύπρο), η Ελλάδα δεν θα επιτρεπόταν να το παραβλέψει. Η ανάλυση όμως του θέματος, την οποία προσφέρει ο συγγραφέας δείχνει καθαρά πόσο λάθος θα ήταν να εγκλωβιστούμε στην καταγγελία του μεμονωμένου γεγονότος της παραβίασης.

Αυτό έκανε και κάνει η εθελόδουλη Δεξιά, αλλά και η δικαιωματική Αριστερά, δείχνοντας η καθεμία την πολιτική μυωπία της. Καθόσον αυτή η εισβολή μόνον απρόκλητη δεν ήταν, μετά τη συστηματική περικύκλωση της Ρωσίας, για την οποία η Δύση χρησιμοποίησε απάτη, δόλο, πραξικοπήματα και εθνοκάθαρση, με σαφή και δηλωμένη πρόθεση την διαίρεση και τον κατακερματισμό της ρωσικής επικράτειας

Δεύτερον: Ο συγγραφέας, λόγω ιδιοσυγκρασίας αλλά και λόγω πολιτικής σωφροσύνης πραγματεύεται το όλο θέμα με νηφαλιότητα και μαθηματικό ορθολογισμό. Ακόμα και όταν αναφέρεται σε συμβάντα που είναι φυσικό να προκαλούν την οργή. Και η ιστορία αυτή είναι γεμάτη από απάτη, ψέμα, μαύρη προπαγάνδα, ρατσισμό, δαιμονοποίηση και πολεμικό φανατισμό, αλλά και μωρία, μικρόνοια και εγκληματική ανευθυνότητα. Αυτό καθιστά το έργο ιδιαίτερα ωφέλιμο, όχι μόνον για την ψυχρή κατανόηση του τι συμβαίνει, αλλά και διότι αποτελεί μια ισχυρή –σε διεθνές επίπεδο– συμβολή στη συζήτηση, καθώς είναι σε θέση να πείσει κάθε καλόπιστο ορθολογικό άνθρωπο, ανεξαρτήτως ιδεολογικών προτιμήσεων. Το βιβλίο πρέπει επειγόντως να μεταφραστεί και να κυκλοφορήσει σε Ανατολή και Δύση.

Τρίτον: Με βάση τις ψηφίδες που υπομονετικά συνέλλεξε και αξιολόγησε ο συγγραφέας, μπορούμε να φιλοτεχνήσουμε την μεγάλη εικόνα με αξιοπιστία όσον αφορά τις βασικές της γραμμές. Η συλλογική Δύση, υπό την ηγεσία και κηδεμονία των ΗΠΑ αντιμετώπισε την μετασοβιετική Ρωσία σαν “πλιάτσικο”. Τα σχέδια αυτά χάλασε η άνοδος του Πούτιν στην εξουσία. Η Ρωσία δεν ξανάγινε υπερδύναμη, όμως βρήκε την αξιοπρέπεια, την ανεξαρτησία και έναν πολύ καλό ρυθμό ανάπτυξης. Δεδομένου του ισχυρού πυρηνικού και συμβατικού οπλοστασίου της, η Ρωσία πλέον είναι μια υπολογίσιμη δύναμη.

Δεν θα ηγεμονεύσει στον κόσμο ποτέ, αλλά δεν είναι πλέον έρμαιο της νεο-αποικιοκρατίας ούτε δέχεται να αντιμετωπίζεται ως μικρή δύναμη. Αυτή είναι η ρωσική “πρόκληση”. Όλα τα σχέδια της Συλλογικής Δύσης, πλέον αποβλέπουν στην αποδυνάμωση της Ρωσίας. Η αδιαλλαξία και η κλιμάκωση των προκλήσεων, που όπως βλέπουμε συνεχίζονται και σήμερα, παρά την δεινή θέση που έχει περιέλθει στρατιωτικά η Ουκρανία, αποτελούν αδιάψευστο τεκμήριο ότι η χώρα αυτή χρησιμοποιείται ως proxy και ο πόλεμος ουσιαστικά διεξάγεται μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας.

Τέταρτον: Παράλληλα με την αιματοχυσία, πρόκειται για έναν κατεξοχήν πόλεμο προπαγάνδας. Προπαγάνδα που επιδιώκει να τρομοκρατήσει τους πολίτες των δυτικών χωρών, παρουσιάζοντας ως θανάσιμη απειλή, αυτό που απλώς αποτελεί ένα εμπόδιο στην ανεξέλεγκτη λαφυραγώγηση της υφηλίου από τον δύοντα καπιταλιστικό ηγεμονισμό της Δύσης. Όχι από κάποιο αντίπαλο κοινωνικό σύστημα, αλλά από την ανάδυση πολλών μεγάλων περιφερειακών καπιταλιστικών δυνάμεων που διεκδικούν μια νέα κατανομή ισχύος.

Ένας πόλεμος που διεξάγεται νικηφόρα για την Δύση, σε επίπεδο πληροφόρησης, παρά τις ήττες των ουκρανικών στρατευμάτων και των συμμάχων τους. Αθρόα παραγωγή fake news, σκηνοθετημένοι θρήνοι για δήθεν βομβαρδισμούς αμάχων και μέχρι γελοιότητας δαιμονοποίηση του Πούτιν, της Ρωσίας και του πολιτισμού της. Την ίδια στιγμή που τα ίδια ΜΜΕ της Δύσης σιωπούν, αλλά και οι κυβερνήσεις ασκούν διώξεις σε όποιον απλώς φέρει ένδυμα με την λέξη “Παλαιστίνη”.

Η αναξιοπιστία της Δύσης 

Πέμπτον: Είναι χαρακτηριστική της ηθικής αναξιοπιστίας της Δύσης, η χυδαιότητα με την οποία ομολογείται πως συνάπτονται συμφωνίες, όπως οι συμφωνίες του Μινσκ (2014 και 2015), απλώς και μόνο για να εξαπατηθεί ο αντίπαλος, να κερδηθεί χρόνος και να προετοιμαστεί καλύτερα ο πόλεμος εναντίον του. Το ότι συμφωνίες καταπατούνται δεν είναι νέο στην ιστορία. Ο Μακιαβέλλι το πρότεινε ρητά, όποτε ήταν χρήσιμο. Εκείνο που εντυπωσιάζει όμως είναι η ευκολία με την οποία, αξιωματούχοι, αμέσως μόλις λήξει η θητεία τους και ενώ οι συνέπειες των πράξεών τους είναι ακόμα ενεργές και όχι μακρινή, τετελεσμένη ιστορία, δηλώνουν ότι ο λόγος τους δεν έχει καμία αξία, αλλά είναι απλώς ένα εργαλείο εξαπάτησης του άλλου.

Αυτό μάλιστα συμβαίνει ενόσω επιδιώκεται, υποτίθεται, συμφωνία εκεχειρίας ή κατάπαυσης των εχθροπραξιών. Είναι σαν να δηλώνεται ευθέως και χωρίς προσχήματα στον αντίπαλο, πως επιδιώκεται και πάλι η παγίδευσή του για να συνεχιστεί ο πόλεμος από χειρότερες για τον ίδιον θέσεις. Για αιώνες, η μόνιμη κατηγορία της Δύσης προς οποιονδήποτε θεωρούσε “ανατολικότερο” από την ίδια ήταν πως “δεν κρατάνε τον λόγο τους· δεν τηρούν συμφωνίες”, είναι “αφερέγγυοι”, “αναξιόπιστοι”, “δόλιοι” κτλ λόγω της “βαρβαρότητάς” τους. Αν ανατρέξει κανείς στα κείμενα των σταυροφόρων, αλλά και των περιηγητών της καθ’ ημάς Ανατολής, θα δει πως αυτή είναι μια σταθερή στερεοτυπική κατηγορία κατά Ελλήνων και Σλαύων.

Οι ίδιοι οι δυτικοί στήριξαν την ηθική τους αυτοεικόνα στην παλιά φεουδαρχική δεοντολογία της “τήρησης των υποσχέσεων”. Δείχνει εκφυλισμό ως προς τις δικές της αξίες, ο κυνισμός με τον οποίο σήμερα δηλώνεται με αυτοθαυμασμό και χωρίς κανέναν ηθικό ενδοιασμό: “σας εξαπατήσαμε”. Ακόμα και στην χρηματιστική καρδιά του συστήματος, η αρχή της πίστης (credit) επί της οποίας θεμελιώνονται τα πάντα, κλονίζεται όταν παγώνουν και απειλούνται με κατάσχεση τα ρωσικά διαθέσιμα στις δυτικές τράπεζες.

Αλλά και η περίφημη δημοκρατία, που διαχωρίζει υποτίθεται την Δύση από τις αυταρχικές κυβερνήσεις της Ανατολής, γνωρίζει έναν πρωτόγνωρο, απροκάλυπτο ευτελισμό, όταν εκλογές ακυρώνονται και επαναλαμβάνονται μέχρι να εκλεγεί ο “ενδεδειγμένος”. Αυτή η αυτοαναίρεση της μόνης “πίστης” (credit) στην οποία ομνύει το σύστημα, καθώς και όλων των “φιλελεύθερων” αρχών και αξιών του είναι χαρακτηριστική του μηδενισμού που κυριαρχεί στον δυτικό πολιτισμό και είναι ασφαλές σημείο παρακμής και σήψης. Αυτά όλα θα τα πληρώσει η Δύση πολύ ακριβά και δεν εννοώ μόνον στο πεδίο της μάχης.

Έκτον: Όσον αφορά τις προσδοκίες που γέννησε η άνοδος του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ («θα τελειώσω τον πόλεμο σε μια μέρα»), ο συγγραφέας φαίνεται να μας υποδεικνύει πώς πρέπει να ερμηνεύσουμε την διαφαινόμενη, μοναδική πάντως, ματαίωση μιας εκ των προβλέψεών του. Ότι δηλαδή στη δεύτερη θητεία του ο Τραμπ είναι πολύ ισχυρός έναντι του βαθέoς κράτους και ότι ήλθε για να μείνει. Ο συγγραφέας προσφυώς επισημαίνει ότι η εμπλοκή του Τραμπ σε θερμή σύγκρουση με τη Ρωσία δεν είναι επιθυμητή από τον ίδιο, διότι κάτι τέτοιο θα τον καθιστούσε όμηρο του αμερικανικού βαθέoς κράτους. Νομίζω πως εδώ βρίσκεται το κλειδί για την εξιχνίαση των σχέσεων του νέου προέδρου με το βαθύ κράτος, το οποίο ωθεί προς την σύγκρουση ακριβώς διότι γνωρίζει πως έτσι θα θέσει υπό έλεγχο τον πρόεδρο.

Μέχρι στιγμής, ο άτυπος εμφύλιος εντός του κατεστημένου των ΗΠΑ δεν φαίνεται να κερδίζεται από τον Τραμπ, ο οποίος μετράει συνεχείς αστοχίες και αποτυχίες (διαπραγματεύσεις με Ιράν, Ουκρανία, επιβολή δασμών, Παλαιστινιακό). Και η προοπτική της παροδικότητας του φαινομένου Τραμπ είναι μάλλον που αποθρασύνει την ευρωπαϊκή επιθετικότητα κατά της Ρωσίας. Οι πάλαι ποτέ ισχυροί της Ευρώπης γνωρίζουν πολύ καλά ότι χωρίς την Αμερική δεν είναι σε θέση να προβληματίσουν στρατιωτικά τη Ρωσία. Ποντάρουν λοιπόν σε σύντομο κλείσιμο της τραμπικής παρένθεσης και σε επιστροφή των ΗΠΑ στην ηγεσία της αντιρωσικής υστερίας.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία μας αφορά… 

Έβδομον: Ο πόλεμος αυτός αφορά άμεσα την χώρα μας. Ούτως ή άλλως θα την αφορούσε, εφόσον η Ελλάδα ανήκει στον συνασπισμό του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, ήταν εμφατική επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη να πρωταγωνιστήσει σε λεονταρισμούς και φραστική επιθετικότητα εναντίον της Ρωσίας. Βρέθηκε να δηλώνει ότι θα στείλει τον Πούτιν σε διεθνές ποινικό δικαστήριο σαν εγκληματία πολέμου, ότι η Ελλάδα είναι σε εμπόλεμη κατάσταση με την Ρωσία κοκ. Και δεν αρκέστηκε σε δηλώσεις αυτή η περίεργη κυβέρνηση: όπλα μεταφέρθηκαν από τα παραμεθόρια και απειλούμενα νησιά στην Ουκρανία. Διότι η Ελλάδα, η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ που απειλείται από άλλη χώρα του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα η εγγυήτρια δύναμη της Κύπρου, το 40% της οποίας τελεί υπό τουρκική κατοχή, επέλεξε ως προτεραιότητά της να “πολεμήσει” για την Ουκρανία. Και –κορύφωση του οξύμωρου– η Κυπριακή Δημοκρατία επίσης!

Είναι η δεύτερη στη σειρά κυβέρνηση, μετά την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η οποία διακόπτει την παλαιά παράδοση καλών σχέσεων με την Ρωσία, ανεξαρτήτως καθεστώτος και ανεξαρτήτως της ένταξης της χώρας στο δυτικό στρατόπεδο. Φτάσαμε στο σημείο να αναθεωρήσουμε την ίδια την ιστορία μας ώστε να αποβληθεί κάθε ίχνος θετικής ρωσικής παρουσίας σε αυτήν. Η δαιμονοποίηση της “Aρκούδας” έχει φαίνεται και αναδρομική ισχύ.

Αν ισχύει η μεγάλη εικόνα του ουκρανικού πολέμου, την οποία στηρίζουν τα στοιχεία και η ανάλυση του Λυγερού, τότε τινάζεται στον αέρα όλο το κυβερνητικό αφήγημα περί “σωστής πλευράς της ιστορίας”. Χωρίς σοβαρή αντίδραση από την ανύπαρκτη αντιπολίτευση και με πρωταγωνιστές πρόθυμους ιστορικούς και κάποιους παράγοντες της πάλαι ποτέ “Αριστεράς”, οι οποίοι ήκουσαν φωνήν κατά την πορεία προς την δική τους Δαμασκό!

Η πολιτική αυτή μέρους του ελληνικού πολιτικού συστήματος βλάπτει σοβαρά τα εθνικά συμφέροντα. Πέραν του οικονομικού κόστους. Πέραν του στρατιωτικού αφοπλισμού της χώρας. Διπλωματικά έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο και πολύ επικίνδυνη απομόνωση σε πολλά μέτωπα. Άμεσα σχετίζονται με την εθνικά επιβλαβή στάση μας έναντι της Ρωσίας, οι πολύ πρόσφατες εξελίξεις των ημερών, η διπλωματική ήττα στο Σινά και η διαφαινόμενη αναγνώριση του Τουρκο-λιβυκού Μνημονίου για την ΑΟΖ και από τον Χαφτάρ και την Βουλή της Λιβύης.

Υπάρχουν περιθώρια και κυρίως πολιτική βούληση για αλλαγή πλεύσης; Άγνωστο. Καθώς, όμως, στην προαναγγελθείσα επίσημη παρουσίαση του βιβλίου την 17η Ιουνίου, θα μιλήσουν γι’ αυτό πολιτικές προσωπικότητες πρώτης γραμμής, αναμένονται καθαρές τοποθετήσεις σε αυτό το ερώτημα. Διότι όποιος φιλοδοξεί να είναι πολιτικά ενεργός δεν μπορεί να προσπεράσει την ανάλυση του βιβλίου αυτού με γενικολογίες του τύπου «πολύ ενδιαφέρον», «σημαντική συμβολή» κτλ. Οφείλει είτε να αναλάβει δεσμεύσεις στην εξωτερική πολιτική, συμβατές με τα πορίσματα του βιβλίου είτε να ανατρέψει την επιχειρηματολογία του. Η δημόσια τοποθέτηση απέναντι σε μια τόσο σαφή πολιτική δήλωση όπως το βιβλίο αυτό, δεν προσφέρεται για ανώδυνες δημόσιες σχέσεις.