Οδοιπορικό στο φλεγόμενο Βελιγράδι – Υπερασπίζοντας την γέφυρα Μπράνκοφ

Στις μέρες που έμεινα στο φλεγόμενο Βελιγράδι και στην πόλη Νις διαπίστωσα, ότι οι Σέρβοι αντιμετωπίζουν με αξιοθαύμαστη καρτερικότητα την ανέχεια που προκαλεί η κρίση. Και κυρίως δεν φοβούνται τις νατοϊκές βόμβες! Οι κινηματογράφοι, τα θέατρα και η Όπερα του Βελιγραδίου έδιναν καθημερινά απογευματινές παραστάσεις και οι αίθουσες ήταν γεμάτες από κόσμο, παρότι η χώρα είχε καλυφθεί από τη σκόνη και τους καπνούς των ερειπίων. Και παρότι γνώριζαν, ότι είναι υποψήφια θύματα των βομβών που έριχναν κατά εκατοντάδες τα συμμαχικά-νατοϊκά αεροσκάφη.

Οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί έχουν καταστρέψει δημόσια κτίρια, υπουργεία, γέφυρες, αυτοκινητόδρομους, αεροδρόμια, αποθήκες καυσίμων, βιομηχανικές μονάδες και γενικά κάθε φλέβα ζωής της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας (ΟΔΓ). Και ακόμη, το εμπάργκο καυσίμων που η διεθνής Κοινότητα επέβαλε στην Γιουγκοσλαβία, έχει παραλύσει ολόκληρη τη χώρα. Σχεδόν κάθε βράδυ, το Βελιγράδι είναι βυθισμένο στο σκοτάδι, καθώς αναγκάζονταν στην επιβολή ολονύκτιων διακοπών ρεύματος.

Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας είναι μια χώρα ρημαγμένη και κατεστραμμένη. Μια χώρα που δέχεται καθημερινά τη καταστροφική μανία των αεροπορικών βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ. Παντού σε ολόκληρη τη γιουγκοσλαβική επικράτεια συναντάς ερείπια, συντρίμμια, σκόνη, καπνό. Οι γοερές κραυγές των τραυματιών, αλλά και η εκκωφαντική σιωπή των καρβουνιασμένων θυμάτων, θρυμματίζουν κάθε επιχείρημα δικαιολόγησης των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ, εναντίον και μη στρατιωτικών στόχων.

Η φρίκη που αντικρίσαμε στη Γιουγκοσλαβία είναι απερίγραπτη. Δεν είναι δυνατόν να καταδικάζεται σε αφανισμό ένας ολόκληρος λαός, ο γιουγκοσλαβικός, είτε για τα λάθη της ηγεσίας του, είτε για τις σκοπιμότητες εξωβαλκανικών κέντρων εξουσίας. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και σήμερα, με τον πόλεμο που μαίνεται στην Ουκρανία.

Στο κέντρο του Βελιγραδίου, λίγα μέτρα από την πλατεία όπου γίνονται οι αντιπολεμικές συναυλίες, βρίσκεται το Κέντρο Τύπου. Εκεί συρρέουν καθημερινά δεκάδες δημοσιογράφοι από διάφορες χώρες, που δίνουν τη δική τους μάχη για την επαλήθευση των πληροφορικών που φθάνουν από διάφορες πηγές.

“Ποιος πόλεμος”;

Πέρασα αρκετές ώρες στο Κέντρο Τύπου του Βελιγραδίου και διαπίστωσα την άρτια οργάνωσή του, καθώς και την ευγενική συμπεριφορά των Σέρβων υπαλλήλων προς τους δημοσιογράφους. Φυσικά οι Ένοπλες Δυνάμεις της Γιουγκοσλαβίας έχουν αναλάβει την ευθύνη της ενημέρωσης και της λειτουργίας του Κέντρου Τύπου.

Σε κάποια από τις πολλές επισκέψεις μου στο Κέντρο Τύπου, ρώτησα έναν Σέρβο συνταγματάρχη, υπεύθυνο για την ενημέρωση των χερσαίων επιχειρήσεων, να μου πει τη γνώμη του για τον πόλεμο.

«Ποιον πόλεμο;», με ρώτησε έκπληκτος. «Μα σήμερα στη Γιουγκοσλαβία δεν γίνεται πόλεμος! Για να έχουμε πόλεμο» συνέχισε ο Σέρβος αξιωματικός, «απαιτείται η σύγκρουση δύο ή περισσότερων εχθρικών στρατευμάτων σε στεριά, θάλασσα και αέρα. Εδώ έχουμε μια πανίσχυρη στρατιωτική συμμαχία, το ΝΑΤΟ, να βομβαρδίζει από απόσταση ασφαλείας, αδιακρίτως, διαφόρους στόχους με θύματα άμαχους Γιουγκοσλάβους πολίτες. Ε, αυτό δεν λέγεται πόλεμος…», κατέληξε ο Σέρβος συνταγματάρχης.

Κάποιο βράδυ “κυκλοφόρησε” η φήμη, ότι τα νατοϊκά βομβαρδιστικά θα κατέστρεφαν, μία από τις τελευταίες γέφυρες που είχαν μείνει στο Βελιγράδι, τη γέφυρα Μπράνκοφ. Παρά την απαγόρευση της κυκλοφορίας, πήγα και έζησα μια μοναδική ολονύχτια εμπειρία. Εκεί, πάνω στη γέφυρα, δινόταν μουσική συναυλία, την οποία παρακολουθούσανε χιλιάδες Σέρβοι, που κρατούσαν αναμμένα κεριά περιμένοντας τις νατοϊκές βόμβες. Κρατούσαν τα κεριά για να βλέπουν το στόχο οι πιλότοι του ΝΑΤΟ και να μην κάνουν “λάθος”, όπως έλεγαν χαμογελώντας ειρωνικά!

Σε κάποιο μουσικό διάλειμμα, άκουσα κάποιους δικούς μας δημοσιογράφους να φωνάζουν «κιχ, κιχ,….» . Και όταν τους ρώτησα γιατί, μου απάντησαν, διότι κάποιοι άλλοι, πριν λίγες μέρες, στη γέφυρα του Νοβισάντ, δεν πρόλαβαν να πουν ούτε “κιχ”! Η συναυλία κράτησε μέχρι την ανατολή του ήλιου! Τα αεροπλάνα του ΝΑΤΟ όμως δεν ήρθαν, και διέψευσαν τις φήμες… Η βραδιά όμως ήταν υπέροχη! Υπερασπιστήκαμε τη γέφυρα με την παρουσία μας, αψηφώντας τον κίνδυνο, να μην δούμε την Ανατολή του Ηλίου.

Ένα από τα ηλιόλουστα μεσημέρια, βρίσκομαι μαζί με κάποιον Έλληνα αξιωματικό, που υπηρετούσε στην ελληνική πρεσβεία, σ’ ένα από τα αμέτρητα πάρκα του Βελιγραδίου και απολαμβάναμε μια σπάνιας ομορφιάς φυσικό τοπίο στη συμβολή των ποταμών Δούναβη και Σάββα. Ένας ηλικιωμένος Σέρβος, που από τις κουβέντες μας κατάλαβε την ελληνική καταγωγή μας, μας πλησίασε και επέμεινε φορτικά να μας δείξει το σημείο της δολοφονίας του Ρήγα Φεραίου! Καλύτερη και πιο ζωντανή αφήγηση στα “ελληνοσερβικά” δεν έχουμε ακούσει.

Στην πόλη Νις

Είναι Πέμπτη μεσημέρι (13 Μαΐου) και βρισκόμαστε στην κεντρική πλατεία στο Νις, σ’ ένα υπαίθριο καφενείο παρέα με δύο Σέρβους δημοσιογράφους, έναν υπάλληλο της ελληνικής πρεσβείας και μια κοπέλα Σέρβα, που είχε μάθει μόνη της ελληνικά και έχει αναλάβει με δική της πρωτοβουλία, τον ρόλο του διερμηνέα. Μόλις γεμίσαμε τα ποτήρια μας με σέρβικο ρακί, χτύπησαν για μια ακόμη φορά οι σειρήνες που καλούσαν τους κατοίκους να τρέξουν στα καταφύγια.

Ένα νέο κύμα αεροπορικών βομβαρδισμών θα ξεσπούσε σε λίγο. Πράγματι, αρκετοί κάτοικοι έτρεξαν στα καταφύγια, πολλοί όμως αδιαφόρησαν και συνέχισαν ατάραχοι να απολαμβάνουν τον υπέροχο ανοιξιάτικο ήλιο και να πίνουν το ρακί τους. Ανησύχησα και είπα στους Σέρβους που είμαστε παρέα να πάμε και εμείς σε κάποιο καταφύγιο. Αυτοί με κοίταξαν και γελώντας είπαν, ότι υπάρχει μια παροιμία στα μέρη τους που λέει ότι «Αν πίνεις καλό ρακί, ακόμα και ο θάνατος περιμένει να τελειώσεις το ποτό σου πρώτα»! Δεν είχα άλλη επιλογή, ήπια μονορούφι ένα ποτήρι ρακί και περίμενα…

Σε ελάχιστα λεπτά, αεροσκάφη του ΝΑΤΟ έριξαν τις βόμβες τους σ’ έναν κατεστραμμένο από προηγούμενους βομβαρδισμούς υποσταθμό παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, περίπου δύο χιλιόμετρα βορειότερα από την κεντρική πλατεία στο Νις. Κουνήθηκε η γης και ένα πυκνό σύννεφο καπνού σηκώθηκε από το σημείο έκρηξης των νατοϊκών βομβών. Ένα κάψιμο στο πρόσωπο, δεν ξέρω αν ήταν από το ωστικό κύμα ή… το ρακί. Πάντως οι Σέρβοι είχαν δίκαιο, αφού τους βγήκε και αυτή τη φορά η παροιμία!

Την επομένη πηγαίνω στο Κέντρο Τύπου του Γιουγκοσλαβικού Στρατού, που ήταν στο Κέντρο του Βελιγραδίου να μάθω τα καθέκαστα και για ενημέρωση. Ένας ψηλός γεροδεμένος Σέρβος συνταγματάρχης, έκανε λεπτομερή ενημέρωση στους δεκάδες δημοσιογράφους, που είχαν έλθει από κάθε γωνιά του πλανήτη, για να καλύψουν τα πολεμικά γεγονότα. Με εντυπωσίασε η ευγένεια και η ψυχραιμία του Σέρβου αξιωματικού, που χαρακτήριζε με άνεση το ΝΑΤΟ εγκληματική συμμορία!