Ολιγαρχία του χρήματος και πολτοποίηση των κοινοτήτων

Από μόνο του εκφράζει ηττοπάθεια και ανασφάλεια. Όμως, μακάρι να ήταν μόνον αυτό! Το σημαντικό είναι πως το τρίπτυχο αυτό εγκαταλείπεται από τον ίδιο τον καπιταλισμό της παγκοσμιοποίησης. Είναι ήδη απαρχαιωμένο και λειτουργεί γι’ αυτόν σαν βαρίδι. Και τούτο, διότι η νέα ατζέντα του συστήματος (καπιταλισμό το ονομάσουμε ή τεχνοφεουδαρχία) είναι η πλήρης κατάλυση κάθε κοινοτικού δεσμού. Κυριολεκτικά, η πολτοποίηση των κοινοτήτων!

Οι τρεις παλαιές “δεξιές” αξίες εκφράζουν μορφές κοινοτικών δεσμών, ήτοι κοινωνικών δεσμών που δεν ανάγονται σε συμβολαιακές πράξεις μεταξύ περιχαρακωμένων συμφεροντολογικών ατόμων. Ας σημειωθεί ότι η τάση του καπιταλισμού να καταλύει κάθε κοινότητα έχει επισημανθεί ήδη από τον Μαρξ στα Grundrisse, όπου τονίζει πως «το χρήμα τείνει να γίνει η μόνη κοινότητα και να καταλύσει κάθε άλλη».

Ίσως είναι η πιο εμπνευσμένη στιγμή του μεγάλου στοχαστή. Σε άλλα διαψεύστηκε, ως προς αυτό όμως, είναι σαν να αρχίζει ακριβώς στην εποχή μας να δικαιώνεται, αφού ποτέ μέχρι σήμερα δεν ήταν τόσο κραυγαλέα αυτή η τάση. Οι αριστεροί του σήμερα δεν εμπνέονται από τον Μαρξ, όμως. Δεν τον διαβάζουν καν. Αλλιώς δεν θα καλούσαν τον Κουτσούμπα να διαβάσει το βιβλίο του Ένγκελς για την καταγωγή της οικογένειας, της ιδιοκτησίας και του κράτους, ώστε να “ξαναγίνει κομμουνιστής” και να συναινέσει στο νόμο για την τεκνοθεσία. Αγνοούν ότι το εν λόγω βιβλίο είναι λίβελος κατά της ομοφυλοφιλίας! Θα ήταν για γέλια, αν δεν ήταν για κλάματα.

Αντί για εξωτερική άρνηση

Οι παλαιές, λοιπόν, συμβολικές κοινότητες εκπίπτουν και εγκαταλείπονται. Γύρω από την επιφανειακή στήριξη των παλαιών συμβόλων είναι αλήθεια πως συσπειρώνονται ενστικτωδώς οι τεράστιες κοινωνικές ομάδες που απειλούνται με εξαφάνιση, στον βαθμό που προχωράει η παγκοσμιοποίηση και η 4η τεχνολογική επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης. Στην Αμερική αυτό εκδηλώνεται με το φαινόμενο Τραμπ.

Ίσως λοιπόν, θα είχε ενδιαφέρον αντί να εμμένει κανείς στην εξωτερική άρνηση αυτών των παλαιών συμβολικών κοινοτήτων, και αποκρούοντας τη νοσταλγία της τυπικής τους συντήρησης, να επιχειρήσει την επανασταστικοποίησή τους. Εννοούμε ως “επαναστατικοποίηση” την ανασυγκρότηση των περιεχομένων τους: να εντοπιστεί και να αναγεννηθεί ο υγιής, θετικός πυρήνας τους, να διαχωριστεί από την αντιδραστική τους ιδεολογική μορφή και χρήση. Αν δεν είχαν έναν θετικό πυρήνα, θα ήταν αδύνατον να ηγεμονεύσουν τόσους αιώνες.

Από την άλλη, κάθε ανασυγκρότηση της κοινότητας δεν μπορεί να επιχειρηθεί ex nihilo, αλλά θα πρέπει να αξιοποιήσει στοιχεία παραδόσεων. Αυτό το δύσκολο και περίπλοκο έργο δεν μπορεί να αναληφθεί ούτε να νοηθεί καν όσο μένει κανείς δέσμιος του ιδεολογήματος της “προόδου”. Όσο δεν κατανοεί κανείς ότι η “πρόοδος” που ισοπεδώνει, καταλύει δεσμούς εμπεδωμένους επί αιώνες και υποτάσσει τα πάντα στο εγωιστικό άτομο-επιχειρηματία του εαυτού του είναι η πεμπτουσία του καπιταλιστικού συστήματος και όχι η αμφισβήτησή του.

Εδώ κλείνει ο υπαινιγμός αυτός, καθώς η επεξεργασία της υπόθεσης αυτής έχει θεωρητικές απαιτήσεις που υπερβαίνουν το παρόν άρθρο. Ας την κρατήσουμε ως υπόθεση εργασίας. Η χρησιμότητά της εδώ έγκειται μόνον στην επισήμανση ότι είναι σχήμα οξύμωρο να πιστεύει κανείς ότι η παγκοσμιοποιητική “πρόοδος” διανοίγει καθεαυτή δυνατότητες νέων μορφών κοινοτικής συνύπαρξης και συνεργασίας. Αντιθέτως, επιδιώκει την συντριβή κάθε συλλογικότητας, κάθε κοινωνικότητας πέραν της ατομοκρατικής χρηματικής συναλλαγής. Ο δε δικαιωματισμός είναι ακριβώς το ιδεολογικό του περιτύλιγμα, τη φιλοτέχνηση και διαχείριση του οποίου έχει αναλάβει εργολαβικά η μεταμοντέρνα Αριστερά.

Το άτομο-θεός!

Στο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών υπάρχει μια κοινωνική προϋπόθεση, η οποία περιέργως δεν ενοχλεί ούτε τις φεμινίστριες. Και είναι θέμα που αφορά και τα ετερόφυλα ζεύγη. Η παρένθετη μητρότητα κινδυνεύει να ανοίξει μια βιομηχανία χρήσης του γεννητικού μηχανισμού του γυναικείου σώματος, ως κάτι που αποσπάται από την προσωπικότητα της γυναίκας και χρησιμοποιείται ως μέσο παραγωγής. Κατ’ αναλογίας της απόσπασης της ζωντανής εργασίας από την προσωπικότητα του εργάτη και τη δημιουργία ενός ξένου και εχθρικού προς τον ίδιο πράγματος, του κεφαλαίου.

Επιμένω στη χρήση μαρξικών όρων επίτηδες. Είναι περίεργο που η τεχνητή γονιμοποίηση καταδικάζεται ως μετατρέπουσα τις γυναίκες σε γεννητικές μηχανές, αλλά αυτή η νέα μορφή εκπόρνευσης περνάει για πρόοδος. Ή όπως το έθεσε κυνικά και νεοφιλελεύθερα ο Βαλλιανάτος: «ποιος θα απαγορεύσει σε έναν άνθρωπο φορέα μήτρας να βγάλει 14.000€;». Εντυπωσιάζει επίσης το γεγονός ότι “εχθροί” της οικογένειας μάχονται με τόσο ζήλο για το δικαίωμα μιας χούφτας συνανθρώπων μας να μιμηθούν ακριβώς την οικογένεια που οι αρνητές της απορρίπτουν για τους άλλους, λες και οι ομόφυλες οικογένειες θα είναι απαλλαγμένες από τις παθογένειες που έχει η μορφή οικογένειας γενικά!

Ξαφνικά η οικογένεια έγινε κάτι προοδευτικό! Και είναι εντυπωσιακό ότι αυτό γίνεται ακριβώς τη στιγμή που επιχειρείται ο πλήρης χωρισμός της μορφής αυτής από τη φύση. Το τί είναι φύση, βεβαίως, δεν είναι ούτε αυτονόητο, ούτε παραμένει το ίδιο ανά τους αιώνες. Ο άνθρωπος διαρκώς αλληλεπιδρά και συνδιαμορφώνεται με τη φύση. Πάντα όμως η φύση –όσο δύσκολα προσδιορίσιμη κι αν είναι– υπάρχει ανεξάρτητα από τη βούληση του ανθρώπου και δεν χτίζεται εκ του μηδενός από αυτόν.

Εδώ αγγίζουμε όμως το νεύρο της μετανεωτερικής καπιταλιστικής ιδεολογίας: το άτομο-προϊόν του καπιταλισμού, το άτομο-επιχειρηματίας του εαυτού του και ανταγωνιστής κάθε άλλου ατόμου-επιχειρηματία, νοείται ως ο κατασκευαστής και της φύσης. Ιδού λοιπόν ο μικρός θεός που χτίζει το σύμπαν κατά το δοκούν, δηλαδή κατά το συμφέρον! Ιδού λοιπόν, πώς οι αυτοδιαφημιζόμενοι και αυτοσυγχαιρόμενοι “άθεοι” και “άθρησκοι” έχουν φτιάξει την δική τους θρησκεία, όπου λατρευόμενος θεός είναι το είδωλο του εαυτού τους. Μπορούμε να το πούμε και ναρκισιστική αυταπάτη. Οι αρχαίοι το ονόμαζαν Ύβρι.

Η ατζέντα των ΛΟΑΤΚΙ

Τoύτων λεχθέντων, ας επανέλθουμε στο ερώτημά μας: γιατί τόσος ντόρος για το επίμαχο νομοσχέδιο; Διακρίνω δύο επίπεδα απάντησης, ένα τρέχουσας πολιτικής και ένα επίπεδο συστημικής συμμόρφωσης: Πρώτον, αντιπερισπασμός απέναντι στα πραγματικά μεγάλα και δραματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Δεύτερον, σπουδή συμμόρφωσης με την ντιρεκτίβα που εκπορεύεται από το κέντρο της παγκοσμιοποίησης.

Σε αυτό το δεύτερο θα σταθώ. Δεν περνάει απαρατήρητο ως “τυχαίο” συμβάν, η προτεραιότητα με την οποία το κέντρο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης (το αμερικανικό Δημοκρατικό Κόμμα) να επιβάλλει διεθνώς την ατζέντα για τους ΛΟΑΤΚΙ. Η πρώτη πράξη της (ίσως μοιραίας για την παγκόσμια ειρήνη) κυβέρνησης Μπάιντεν ήταν η έκδοση Υπομνήματος για το θέμα. Πρόκειται για το Memorandum on Advancing the Human Rights of Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Queer and Intersex Persons Around the World (4 Φεβρουαρίου 2021) και αποτελεί συμπλήρωμα του Presidential Memorandum της 6ης Δεκεμβρίου 2011.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτό το Υπόμνημα διατάσσονται τα εξής:

• «Το State Department θα υποβάλλει σε ετήσια βάση και ως μέρος της ετήσιας αναφοράς του προς το Κογκρέσο, σύμφωνα με την Πράξη Ξένης Βοήθειας (Foreign Assistance Act) του 1961, αναφορά σχετικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ παγκοσμίως».
• «Οι αμερικανικές υπηρεσίες με αρμοδιότητα σε θέματα ξένης βοήθειας, υποστήριξης και προγραμμάτων ανάπτυξης πρέπει να εκτιμούν τις επιπτώσεις που έχουν τα χρηματοδοτούμενα από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση προγράμματα επί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ, όταν λαβαίνουν αποφάσεις χρηματοδότησης, που να είναι κατάλληλες και συνεπείς με τον εφαρμοζόμενο νόμο».
• «Όταν ξένες κυβερνήσεις κινούνται προς τον περιορισμό των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ή όταν αποτυγχάνουν να επιβάλλουν νομικές προστατευτικές ρυθμίσεις, συμβάλλοντας έτσι σε ένα κλίμα μη ανοχής, τότε οι υπηρεσίες μας που λειτουργούν στο εξωτερικό θα πρέπει να μελετήσουν την επιβολή απαντήσεων που αρμόζουν, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους φάσματος των διπλωματικών και βοηθητικών εργαλείων και εφόσον κριθεί σκόπιμο, χρηματοδοτικές κυρώσεις, περιορισμούς στη visa και άλλες κυρώσεις».
• «Εντός 100 ημερών από την έκδοση του παρόντος Υπομνήματος ή όσο το δυνατόν συντομότερα, πέραν αυτής της διορίας, όλες οι υπηρεσίες (της αμερικανικής κυβέρνησης) που λειτουργούν στο εξωτερικό, θα πρέπει να έχουν υποβάλει σε έλεγχο και, σύμφωνα με τον κρατούντα νόμο, να προβούν σε ενέργειες για την ανάκληση όλων των οδηγιών, διαταγμάτων, ρυθμίσεων, πολιτικών ή κατευθυντήριων οδηγιών που είναι ασύμβατα με το παρόν Υπόμνημα, περιλαμβανομένων και εκείνων που έχουν εκδοθεί από 20 Ιανουαρίου 2017 έως 20 Ιανουαρίου 2021, στον βαθμό που είναι ασύμβατες με το παρόν Υπόμνημα».
• «Οι επικεφαλής των εν λόγω υπηρεσιών θα πρέπει επίσης, εντός 100 ημερών από την έκδοση του παρόντος υπομνήματος, να υποβάλουν αναφορά προς τον Πρόεδρο, σχετικά με την πρόοδό τους στην εφαρμογή αυτού του υπομνήματος και να προτείνουν επιπρόσθετες ευκαιρίες ή ενέργειες για την προώθηση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ανά τον κόσμο. Οι υπηρεσίες που ενεργούν στο εξωτερικό θα πρέπει να ετοιμάσουν, η κάθε μία χωριστά, εντός 180 ημερών από την έκδοση του παρόντος, και από τούδε και στο εξής σε ετήσια βάση, μια αναφορά προόδου σχετικά με την προώθηση αυτών των πρωτοβουλιών».

Διάταγμα-ντιρεκτίβα

Είναι φανερό ότι δεν πρόκειται για δευτερεύον θέμα πολυτελείας, αλλά για επιμελώς μελετημένο και πλαισιωμένο με κυρώσεις διάταγμα-ντιρεκτίβα, που επιστρατεύει ολόκληρο τον αμερικανικό μηχανισμό εξωτερικής επιβολής, θέτοντας στη διάθεσή του πανίσχυρους μοχλούς πιέσης και εκβιασμού για να εξαναγκάζει σε συμμόρφωση την εθνική νομοθεσία των άλλων χωρών. Πρόκειται για απροκάλυπτη παρέμβαση στις κοινωνίες ξένων χωρών, σαφέστατη παραβίαση της ανεξαρτησίας τους και αναγόρευση της πάλαι ποτέ υπερδύναμης σε ηθικό κριτή με ελευθερία χρήσης του φάσματος διπλωματικών και οικονομικών όπλων.

Αυτό το έγγραφο εξηγεί την υψηλή προτεραιότητα που έχει η ολοκλήρωση της εξατομίκευσης και η αποδιάρθρωση κάθε μορφής κοινότητας στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο της κοινωνίας της αγοράς που επείγεται να επιβάλει η κλονιζόμενη κεντρική δύναμη της παγκοσμιοποίησης. Εξηγεί επίσης και την σπουδή, με την οποία η εγχώρια εξαρτημένη ολιγαρχία –με τα ερείσματά της σε όλο το πολιτικό φάσμα– επείγεται να συμμορφωθεί, περιφρονώντας την ελληνική κοινωνία. Αγωνιά όμως για την κερδοφορία της και βεβαίως για τον εμπλουτισμό του βιογραφικού των στελεχών με πράξεις διακεκριμένων υπηρεσιών προς εκείνους που μπορούν να τους υποσχεθούν μια λαμπρή συνέχεια στην διεθνή καριέρα τους, όταν αφυπηρετήσουν από την επιστασία των τοποτηρητών της “μπανανίας”.