Πως εκτροχιάστηκε το όραμα Ντε Γκωλ για την Ευρώπη

Και να που -μεταθανατίως!- η μορφή του Ντε Γκωλ ξανά επιτέλλει στο στερέωμα της Ευρώπης. Η πρόσφατη αναφορά που σε αυτόν έγινε από πολιτική προσωπικότητα μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί. Ο στρατηγός Ντε Γκωλ, πράγματι, είχε συγκεκριμένη άποψη για τη σύμπηξη της ευρωπαϊκής ενότητας, με αποτέλεσμα ο κατά το 1970 θάνατός του να επιφέρει τη δρομολόγηση κατάστασης που δραματικώς βιώνουμε σήμερα.

Η βιογραφία του είναι λίγο-πολύ γνωστή. Γεννήθηκε στη βόρεια Γαλλία, συγκεκριμένα στη Λίλλη, το 1890 και ανατράφηκε σε οικογένεια την οποία διείπε πνεύμα εντόνως παραδοσιακό. Η μητέρα του είχε απώτερη γερμανική καταγωγή, ενώ ο πατέρας του, που δεν δίσταζε να εκδηλώνει την προσήλωσή του στην Καθολική Εκκλησία, τηρούσε κριτική στάση όσον αφορά μεγάλα ζητήματα που δίχαζαν τη γαλλική κοινωνία, όπως π.χ. η περίφημη υπόθεση Ντρέυφους.

Μικρός ακόμα σε ηλικία, ο νεαρός Κάρολος αυτοτιτλοφορήθηκε “στρατηγός” και “επίδοξος Αρχηγός του Γαλλικού Κράτους”. Έτσι, κατατάχθηκε το 1908 στη Στρατιωτική Σχολή του Σαιν-Συρ, τις σπουδές του στην οποία περάτωσε τέσσερα χρόνια αργότερα. Τότε τοποθετήθηκε σε μονάδα που στάθμευε στο Aρράς, 180 χιλιόμετρα βόρεια από το Παρίσι. Πρώτος του διοικητής υπήρξε ο Φίλιππος Πεταίν, συνταγματάρχης τότε, με τον οποίο λίγες δεκαετίες αργότερα θα ερχόταν σε ιδεολογική σύγκρουση μεγάλης σημασίας.

Μετά πήρε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, αλλά πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς -και οι επανειλημμένες απόπειρες δραπέτευσής του απέτυχαν- κυρίως λόγω του μεγάλου του ύψους (σχεδόν δύο μέτρα). Μετά το τέλος της σύρραξης πάντως συμμετείχε στη με γαλλική ενίσχυση απόκρουση της σοβιετικής (= ρωσικής) επίθεσης κατά της Πολωνίας και τελικά, χάρη στη μεγάλη του καλλιέργεια και συγγραφική του δεινότητα, τεκμήριο της οποίας αποτελούσαν οι εκθέσεις και αναφορές που συνέτασσε, έγινε καθηγητής Ιστορίας στη Σχολή του Σαιν-Συρ.

Η στρατιωτική θεωρία του Ντε Γκωλ

Τότε άρχισε να διατυπώνει θεωρίες που έρχονταν λίγο-πολύ σε αντίθεση με τις κατεστημένες απόψεις των ανωτέρων του. Συγκεκριμένα: Πρώτον, προέβλεψε -και ουσιαστικώς πρότεινε- την αντικατάσταση του βασισμένου σε παλλαϊκή κινητοποίηση στρατεύματος, που είχε καθιερωθεί από τη Γαλλική Επανάσταση, από στρατό επαγγελματικό (αυτό είναι κάτι που ουσιαστικώς συντελείται στις μέρες μας).

Δεύτερον, πρότεινε τη διεύρυνση της χρήση των τεθωρακισμένων (τανκς), ώστε αυτά να πάψουν να έχουν απλώς ρόλο “κινητών τηλεβόλων”. Έτσι, η λίγο μετά την έκρηξη του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου θεαματική ήττα των Γάλλων από τους Γερμανούς θεωρήθηκε εν πολλοίς ως δικαίωση των απόψεών του. Κατά συνέπεια, έγινε στρατηγός, καθώς και υφυπουργός Εθνικής Άμυνας σε μία από τις τελευταίες κυβερνήσεις της Γ΄ Δημοκρατίας.

Και όταν ανέλαβε την εξουσία ο παλιός διοικητής του Φίλιππος Πεταίν, οι αυταρχικές προθέσεις του οποίου ήταν πασίγνωστες, προτίμησε να εγκατασταθεί στην Αγγλία, όπου σχημάτισε τις “Ελεύθερες Γαλλικές Δυνάμεις” (Forces Françaises Libres), και μετά την “Εθνική Γαλλική Επιτροπή” (Comité national français) των οποίων και ανέλαβε την αρχηγία. Με άλλα λόγια, δεν αποδεχόταν την ήττα της Πατρίδας του και συνέχιζε τον αγώνα στο πλευρό της Μεγάλης Βρετανίας.

Φυσικά, η στάση του αυτή δημιουργούσε οξύ νομικό πρόβλημα. Ήταν δυνατόν, χάρη στον Ντε Γκωλ και μόνο, η Γαλλία να συνεχίσει να θεωρείται ως Δύναμη εμπόλεμη κατά του Άξονα, εφόσον η θεσμικώς νόμιμη κυβέρνησή της είχε συνάψει ανακωχή με το γερμανικό Ράιχ; Ο Τσώρτσιλ, πότε ανοιχτά και πότε εμμέσως, υποστήριξε εν προκειμένω την άποψη του Ντε Γκωλ, την οποία όμως ουσιαστικώς απέρριψε ο Αμερικανός Πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ, αφότου η χώρα του, τον Δεκέμβριο του 1941, οποίου μπήκε στον πόλεμο κατά της Γερμανίας και των συμμάχων της.

Η πολιτική διαδρομή του Ντε Γκωλ

Πάντως, ο Ντε Γκωλ πολιτικώς επιβίωσε. Έτσι, μετά την απόβαση, τον Ιούνιο του 1944, στη Νορμανδία, μπήκε, τον Αύγουστο του ίδιου έτους, θριαμβευτικώς στο Παρίσι και ανέλαβε την προεδρία κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας. Γρήγορα όμως βρέθηκε στο περιθώριο της πολιτικής ζωής. Και αυτό, επειδή η Δ΄ Γαλλική Δημοκρατία πορευόταν στα ίχνη της προηγούμενής της, δηλαδή της Γ΄. Ξαναεμφανίστηκε μόνο το 1958 – και αυτό, επειδή η εξέγερση των Αράβων της Αλγερίας, της κατεξοχήν γαλλικής αποικίας, έπαιρνε διαστάσεις πολεμικής σύγκρουσης.

Έτσι, ο Ντε Γκωλ, Πρόεδρος από τον Ιανουάριο του 1959 της Ε΄ Δημοκρατίας, χαρακτηριστικό της οποίας ήταν η ενίσχυση του ρόλου τόσο του Προέδρου όσο και του πρωθυπουργού (ημιπροεδρικό σύστημα), μπόρεσε να αναγνωρίσει την αλγερινή ανεξαρτησία και, στη συνέχεια, να στραφεί στην προσπάθεια πραγμάτωσης έργου που ο ίδιος θεωρούσε ως υπέρτατο σκοπό της ζωής του: τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Μετά από δύο Παγκόσμιους Πολέμους, που είχαν ερειπώσει την Ευρώπη, το όραμα του Ντε Γκωλ δεν μπορούσε παρά να είναι αντικείμενο επιδοκιμασίας ευρύτατης. Και ο πρώτος που έσπευσε να σταθεί στο πλευρό του υπήρξε ο Κόνραντ Αντενάουερ, καγκελάριος, από το 1949, της Δυτικής Γερμανίας. Γρήγορα όμως η όλη προσπάθεια Γκωλ προσέκρουσε σε εμπόδιο μάλλον προβλέψιμο, δηλαδή τους Αμερικανούς.

Το όραμα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας

Αυτοί οι τελευταίοι ήθελαν μία Δυτική Ευρώπη-προέκταση των ΗΠΑ. Με άλλα λόγια, ένα χωνευτήρι πληθυσμών, μέσα στο οποίο οι λαοί πλήρως θα απέβαλλαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και θα γίνονταν αμυντικό και οικονομικό προγεφύρωμα των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρασία. Ο Ντε Γκωλ διαφωνούσε. Επιδίωκε, βέβαια, την εξάλειψη των εθνικισμών, από τους οποίους πηγάζουν θεωρίες “περί ανωτερότητος” ενός έθνους σε σύγκριση με άλλο/άλλα, αλλά δεν έστεργε να εξοβελίσει, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (και όχι Ένωσης) που οραματιζόταν, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των επί μέρους λαών. Αυτά απλώς δεν έπρεπε να συνιστούν απειλή σε βάρος άλλων. Πατριωτισμός ναι, εθνικισμός όχι! Αυτό ήταν το σύνθημά του. Επιπλέον, δεν είχε αντίρρηση στην εισροή μεταναστών από την Αφρική και την Ασία, εφόσον όμως αυτοί όχι απλώς ανέχονταν τις κατά τόπους μορφές της ευρωπαϊκής κουλτούρας, αλλά συνειδητώς τις ενστερνίζονταν.

Έτσι, χαρακτηριστικώς επαναλάμβανε: «Αφρικανός ή Ασιάτης, εγκατεστημένος στη Γαλλία ο οποίος μιλά και σκέφτεται γαλλικά, αποτελεί τιμή για τη χώρα μου. Η μαζική και ανεξέλεγκτη μετανάστευση, όμως, εδώ πληθυσμών ανεπίδεκτων διεύρυνσης του πνεύματός τους και αλλαγής της νοοτροπίας τους θα κάνει στο τέλος το χωριό μου να λέγεται όχι πια Colombey-les-Deux-Églises (το Κολομπέ με τις δυο Εκκλησίες) αλλά Colombey-les-Deux-Mosquées» (το Κολομπέ με τα δύο Τζαμιά). Η σύγκρουση με τις ΗΠΑ ήταν συνεπώς αναπόφευκτη και κλιμακώθηκε σε τρεις φάσεις:

• Στις 24 Ιουλίου 1967, ο Ντε Γκωλ, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του στον Καναδά, κραύγασε στο Μόντρεαλ το περίφημο: “Vive le Québec libre!” (Ζήτω το ελεύθερο Κεμπέκ).

Το Κεμπέκ κατοικείται, ως γνωστόν, από απόγονους Γάλλων αποίκων που και σήμερα εξακολουθούν να μιλούν τη γλώσσα των προγόνων τους. Η κραυγή του Ντε Γκωλ μόνο τυχαία δεν ήταν. Αποσκοπούσε, πράγματι, να υπενθυμίσει στους Αγγλόφωνους της Βόρειας Αμερικής ότι η προσπάθειά τους τής “ομογενοποίησης” των λαών της Ευρώπης θα είχε “την απάντηση που τής έπρεπε”.

• Τον Οκτώβριο του 1967, μετά τη –λόγω Ντε Γκωλ- αποχώρηση της Γαλλίας από τη διοίκηση του ΝΑΤΟ, το αρχηγείο της Ατλαντικής Συμμαχίας έφυγε από το Παρίσι και μεταφέρθηκε στις Βρυξέλλες.
• Tον Μάιο του 1968 ξέσπασε στο Παρίσι γενικευμένη φοιτητική εξέγερση που τελικώς επέφερε την απομάκρυνση του Στρατηγού από την εξουσία.

Η εξέγερση θεωρητικώς ήταν δικαιολογημένη, διότι το γαλλικό πανεπιστημιακό σύστημα χαρακτηριζόταν τότε από μεγάλη αυστηρότητα. Τα μαθήματα, πράγματι, εντάσσονταν σε “ομάδες” (blocs) και η αποτυχία στην εξέταση ενός και μόνου από την “ομάδα” συνεπαγόταν υποχρέωση επανάληψης της εξέτασης σε όλα τα μαθήματα του bloc. Λίγες αμφιβολίες όμως πια υπάρχουν ως προς το ότι η εξέγερση τεχνηέντως υποκινήθηκε.

Έτσι, διάδοχος του Ντε Γκωλ αναδείχθηκε, το 1969, ο Ζωρζ Πομπιντού, γνωστός ελληνιστής μεν, αλλά και πρώην υπάλληλος των Ρότσιλντ δε. Έτσι, σήμερα, αντί για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα που ήθελε ο Ντε Γκωλ, έχουμε την προσαρμένη στα δεδομένα των ΗΠΑ Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα συμπεράσματα δικά σας…