Ο καύσωνας, τα ανεμιστηράκια και το “όριο οργής” στην κοινωνία

Δυστυχώς όμως, σήμερα που συζητάμε, ο καύσωνας βάζει μπροστά στην καθημερινότητά μας όλα τα προβλήματα που ενώ έπρεπε να έχουν αποτελέσει πρώτη προτεραιότητα χρόνια τώρα, ταλανίζουν όλο και περισσότερους πολίτες. Aircondition ή ανεμιστηράκια; Ή μήπως κανένα από τα δύο γιατί απλούστατα η τσέπη δεν αντέχει το κόστος του ρεύματος. Βλέπετε, και να θέλει να δροσισθεί, να ξεσκάσει κάποιος, ακόμα κι αυτή η μετακίνηση από την πόλη σε κάποια παραλία, ή από την επαρχία σε κάποιο νησί, αγγίζει την σφαίρα του ανέφικτου, λόγω οικονομίας. Ακόμα και η καθημερινή μετακίνηση στην δουλειά με τα μέσα –εκτός από το metro– αναδεικνύεται σε μετακίνηση μέσα σε πακτωμένο φούρνο. Σαν “σαρδέλες” όπως λέει ο λαός. Ψητές όμως! Εν μέσω καύσωνα.

Το να μπορέσει να βιώσει κάποιος την εμπειρία της δροσιάς και της φυγής σε κάποιο νησί –μετά την επιδημία του covid– εντάσσεται σε προωθημένο αφήγημα του Ιουλίου Βέρν. Το κόστος απίστευτο. Αλλά ποιος ενδιαφέρεται; Ελεύθερη οικονομία έχουμε! Τουρισμός, το μόνο ουσιαστικά αναπτυξιακό προϊόν που έχουμε αλλά δεν… παράγουμε. Ανεξέλεγκτοι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί και το μπαλάκι από την Κυβέρνηση στην Επιτροπή Ανταγωνισμού μετ’ επιστροφής! Και το θερμόμετρο ανεβαίνει.

Μελτέμια της οικονομίας

Τι μένει για μία δύσκολη καθημερινότητα; Από το σπίτι στην δουλειά (εκεί κλιματισμός υπάρχει), και από την δουλειά στο κολαστήριο της συγκοινωνίας (αλήθεια πότε πρόλαβαν και τράκαραν τα νέα λεωφορεία) και επιστροφή στο σπίτι, με ένα ανεμιστηράκι και την αγωνία πότε θα φυσήξει λίγο αεράκι πότε το ρεύμα (όχι το ηλεκτρικό) δροσίσει λίγο, καθώς ο ήλιος οδηγείται στην δύση του. Εδώ φθάσαμε!

Επιζητείται η δύση για να μπορέσει να “ανατείλει” η δροσιά στα σπίτια μεγάλου μέρους των συμπολιτών μας. Όσοι έχουν σπίτια. Τελείως δικά τους. Για όσους δεν έχουν, το δίλημμα της καθημερινότητας αναδεικνύεται σε εξίσωση ισορροπίας του τρόμου μεταξύ της δόσης του δανείου, του ενοικίου και της αγοράς των βασικών ειδών ανάγκης, στα οποία έχουν προστεθεί και τα ανεμιστηράκια! Μόνη ελπίδα: Ένας βοριάς που μπορεί να φέρει λίγο δροσιά. Μπορεί όμως να “πάρει και να σηκώσει ότι έχει απομείνει”.

Θα μπορούσε ο άτυχος θερμόπληκτος πολίτης να καταφύγει σε κάποιο μαγαζί ή supermarket για λίγη δροσιά. Μόνο που εκεί δροσίζεται από έξω αλλά “τσουροφλίζεται” μέσα. Απλά κοιτώντας τις τιμές. Για αγορές, ας αφήσει την φαντασία του να οργιάζει. Αφού δροσίζεται, πολύ του πέφτει! Μια Λαϊκή ίσως να μπορούσε να δώσει την λύση για μειωμένες τιμές. Ακόμα και εκεί όμως τα πράγματα δυσκολεύουν. Διερωτώμαι βέβαια ποιοι πολιτικοί κάνουν τον κόπο να περάσουν από τις Λαϊκές τους. Έστω, για να πάρουν μυρωδιά τι λέει ο κόσμος, ο έμπορος ο μικροπωλητής.

Για αγορές δεν το συζητάω. Για να αγοράσεις από την λαϊκή πρέπει να ξέρεις να διαλέγεις. Θα μου πείτε βέβαια, εδώ υπάρχει πρόβλημα στην επιλογή πολιτικών και θα μπορέσει ο πολίτης να διαλέξει φρούτα και ζαρζαβατικά; Άσε που πλέον οι αγορές γίνονται με το κομμάτι. Το καρπούζι δε ακόμα και μισό. Ολόκληρο πέφτει κάπως βαρύ στην τσέπη. Ο “βοριάς της ακρίβειας” που για κάποιο ανεξήγητο λόγο παραμένει “άλυτο μυστήριο”, το πήρε και το σήκωσε.

Οι νέες κρίσεις και το “όριο οργής”

Το να με κατηγορήσει κάποιος ότι λαϊκίζω είναι μάλλον αναμενόμενο. Ας μιλήσω με αριθμούς λοιπόν. Στο πρόσφατο φόρουμ των Δελφών, τα συμπεράσματα κατέδειξαν πως τα μισά νοικοκυριά της χώρας παραδέχονται ότι δυσκολεύονται ή αδυνατούν να πληρώσουν το ενοίκιο, ενώ το 80% δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα κάθε μήνα, αφού πληρώσει το ενοίκιο ή τις δόσεις των δανείων. Τι είδους ανάπτυξη είναι δυνατόν να σηματοδοτηθεί λοιπόν, όταν σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat το 37% του εισοδήματος κάθε νοικοκυριού πηγαίνει στη στέγαση;

Όταν η πολιτική ανάπτυξης της κυβέρνησης βασίζεται τόσο στην κατανάλωση, όσο και στην πεπαλαιωμένη συνταγή των έργων υποδομής και τουρισμού, πώς είναι δυνατόν να συζητάμε για θωράκιση της οικονομίας στις επερχόμενης κρίσεις; Πως είναι δυνατόν να μην έχει γίνει κατανοητό από την πρώτη ημέρα εκλογής της κυβέρνησης, πως το απλό “κεραμίδι πάνω από το κεφάλι” κάθε οικογένειας δεν προστατεύει πλέον, αλλά κινδυνεύει να διαλυθεί, συμπαρασύροντας την όποια κοινωνική ισορροπία διατηρείται ακόμα;

Διάβασα πρόσφατα ένα ενδιαφέρον βιβλίο: “Δρόμοι και Τρόποι του Κόσμου” του David Harvey. Μου έκανε εντύπωση μία αναφορά των Αλόνσο και Μούθ στο βιβλίο ότι η «χρήση γης καθορίζεται από κανόνες ανταγωνιστικής πλειοδοσίας». Οι φτωχοί, όμως, δεν έχουν δυνατότητα πλειοδοσίας, άρα ουσιαστικής επιλογής. Όταν όμως δεν υπάρχει καν επιλογή λόγω έλλειψης, το πρόβλημα γίνεται εκρηκτικό. Το “όριο οργής” στην κοινωνία εξαιτίας των συνολικών επιπτώσεων που βιώνει η κοινωνία, αναπόφευκτα θα δημιουργήσει κρίσεις με απρόβλεπτες συνέπειες, αν οι πολιτικοί δεν σταματήσουν να αντιμετωπίζουν τους πολίτες με πολιτικές βραχυπρόθεσμου κατευνασμού.

Είναι καιρός να αναζητηθεί κώδικας ισορροπίας πολιτικής ρητορικής και πράξεων. Μόνον η γνώση της ανικανότητας παράγει άρνηση στην αποδοχή άλλων απόψεων και ανάδειξης διαλόγου. Δυστυχώς, στη χώρα μας αδυναμία και ατολμία διαλόγου επιδεικνύεται εδώ και πολλά χρόνια. Όσο δε οι κρίσεις πλέον θα είναι όλο και ποιο συχνές, η άρνηση αλλαγής του μείγματος των ακολουθούμενων πολιτικών στην Ευρωζώνη και κατ’ επέκταση στην Ελλάδα, είναι δυνατόν να αναδείξει τις αδυναμίες του μεταλλαγμένου πλέον καπιταλιστικού συστήματος να αντιμετωπίσει το αυξημένο “όριο οργής”. Τότε στην κυριολεξία κάθε βοριάς θα τα “πάρει και θα τα σηκώσει”.