Το “βυθίσατε το Χόρα” του Ανδρέα – Το παρασκήνιο ενός συνθήματος

Στις 6 Αυγούστου 1976 το τουρκικό ωκεανογραφικό-ερευνητικό σκάφος “Χόρα” παραβίασε την ελληνική υφαλοκρηπίδα, πλέοντας βορειοανατολικά της Λέσβου και δημιουργώντας κατάσταση έντονης κρίσης μεταξύ των δύο χωρών. Τότε ο Ανδρέας Παπανδρέου, ως επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έκανε την ιστορική δήλωση «βυθίσατε το Χόρα», με τελικό αποτέλεσμα το προκλητικό τουρκικό σκάφος να κρυφτεί πίσω στα Δαρδανέλια.

Είμαι προσωπικά σε θέση να γνωρίζω ότι η  φράση αυτή έγινε σε συνεννόηση με τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, καταλήγοντας προς όφελος της χώρα μας. Το γεγονός αυτό έχει ευρύτατα συζητηθεί, χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα. Τώρα πια, πολλά-πολλά χρόνια μετά, μπορώ να αποκαλύψω ότι το 1982, σε ιδιωτική μου συζήτηση με τον Ανδρέα Παπανδρέου, μου επιβεβαίωσε το εύλογο ερώτημά μου για το πολύκροτό αυτό θέμα. «Ναι Θόδωρε, υπήρχε συνεννόηση με τον Καραμανλή για το Χόρα, όπως και για άλλα εθνικά θέματα».

Για αυτονόητους λόγους, μου είπε κατηγορηματικά ότι αυτό δεν έπρεπε να αναφερθεί, ούτε δημόσια, ούτε ιδιωτικά. Με αφορμή τις πρωτοφανείς προκλήσεις της Τουρκίας του Ερντογάν, που έφτασε μέχρι του σημείου να χαράξει “λοξή” ΑΟΖ με τα τσιράκια του στη Λιβύη (περνώντας πάνω και από την Κρήτη και καθορίζοντας τα θαλάσσια σύνορα όπως τον βολεύουν).

Ανθελληνική η «Ευρώπη της Γερμανίας» 

Θεωρώ ότι αυτή η προσωπική μου μαρτυρία είναι χρήσιμη για την ιστορία αλλά και για γενικότερους λόγους, ιδιαίτερα σήμερα. Δείχνει, πως μπορεί να αντιμετωπίζονται παρόμοιου τύπου προκλήσεις. Επιπλέον, αναδεικνύει ότι ηγέτες, του μεγέθους του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κωνσταντίνου Καραμανλή, μπορεί να συγκρούονταν σφοδρά, αλλά έβαζαν πάνω από όλα το συμφέρον της πατρίδας.

Πριν παρουσιάσω την ιστορική συζήτηση στη Βουλή για το θέμα του Χόρα, θέλω να επισημάνω την ξεκάθαρα ανθελληνική στάση που ακολουθεί η «Ευρώπη της Γερμανίας» (όπως την αποκάλεσε στις αρχές του 1990 μέσα στη Βουλή ο Ανδρέας Παπανδρέου). Μιας Γερμανίας, που αντί να υπερασπίζετε αποφασιστικά τα υποτιθέμενα ανατολικά της σύνορα, χαϊδεύει και στην ουσία ενθαρρύνει τον “σουλτάνο” με αμφίσημες παρεμβάσεις και δηλώσεις, κλείνοντάς του το μάτι.

Πόσοι αμφιβάλουν ότι πίσω από την “αφλογιστία” του ελληνικού ναυτικού απέναντι στο τουρκικό (τώρα που επαναλαμβάνεται σε μεγαλύτερη έκταση το σκηνικό με τα Ίμια), κρύβεται η Μέρκελ; Απευθυνόμενους στους “ευρώφιλους”, αναρωτιέμαι: πόσο ακόμα θα παραμένουν πιστοί σε μια τέτοια (δήθεν) Ενωμένη Ευρώπη που λειτουργεί ολοφάνερα σε βάρος των συμφερόντων των μελών-κρατών της, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος και στην ουσία ανέχεται, ή και υποστηρίζει τον προκλητικό “σουλτάνο”;

Η ιστορική συζήτηση στη Βουλή

Η συζήτηση της συνεδρίασης της Βουλής, της 23ης Μαΐου 1980, για τη δήλωση «Βυθίσατε το Χόρα» μεταξύ του Ευάγγελου Αβέρωφ (υπουργός Εθνικής Αμύνης), του Ανδρέα Παπανδρέου (προέδρου του ΠΑΣΟΚ) και του Παναγιώτη Κανελλόπουλου έχει ως εξής:

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ – ΤΟΣΙΤΣΑΣ: «Εφ’ όσον λοιπόν δεν μπορούμε να έχουμε απόφαση Διεθνών Δικαστηρίων, που να λέει “αυτό είναι το ορθό”, εφ’ όσον δεν μπορούμε να έχουμε εκτελεστή απόφαση Διεθνούς Σώματος, είμεθα πάντοτε παρόντες οποτεδήποτε αμφισβητούνται τα δικαιώματά μας στον εναέριο χώρο. Είτε στα 10, είτε στα 6 μίλια. Είμεθα παρόντες, κατά τρόπο μαχητικό. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα παραπάνω. Όποιος θέλει παραπάνω, θέλει πολιτική του “Βυθίσατε το Χόρα”, Θέλει πολιτική καταρρίψεων. Αυτό δεν θα το κάνουμε εμείς. Και αν ακολουθούμε σωστή τακτική, ή όχι,  σε 18 μήνες θα έχει την ευκαιρία να το κρίνει ο Ελληνικός Λαός (χειροκροτήματα εκ της κυβερνητικής πτέρυγος).

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: «Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να αναφερθώ σε δυο σημεία. Το πρώτο είναι το περίφημο “Βυθίσατε το Χόρα”. Έχω πολλές φορές δεχθεί τα πυρά και της Κυβέρνησης και του Τύπου πάνω σ’ αυτό το σύνθημα. Είμαι δυστυχώς δεσμευμένος και δεν είμαι σε θέση να μιλήσω, οποιαδήποτε φθορά και αν αυτό επιφέρει, γιατί σέβομαι κοινές αποφάσεις σε κρίσιμα θέματα. Πάρα πέρα δεν είμαι σε θέση να πω, αλλά είμαι υποχρεωμένος, αν δε σταματήσει αυτή η ιστορία, κάποτε να παραβιάσω το λόγο μου και να μιλήσω. (Παρατεταμένα χειροκροτήματα εκ της Πτέρυγος του ΠΑΣΟΚ).

Το δεύτερο σημείο είναι ότι ο υπουργός Εθνικής Αμύνης αποσιώπησε μια σημαντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1976, σύμφωνα με την οποία ακολουθείται η εξής διαδικασία, όσον αφορά ασκήσεις των Τούρκων στο Αιγαίο. Πρώτα ειδοποιείται η Ελλάδα για τις ασκήσεις, τις οποίες προτίθεται να εκτελέσει στο Διεθνή χώρο του Αιγαίου κοντά στα δικά μας εναέρια όρια, ακολούθως δε η Ελλάδα κάνει τις παρατηρήσεις της. Τονίζει π.χ. ότι αυτό αποτελεί παραβίαση αεροδιαδρόμου, ή ότι αποτελεί παραβίαση του εναέριου χώρου μας. Στη συνέχεια, αυτό είναι το απίστευτο της συμφωνίας, η Τουρκία μπορεί να μην προσαρμοσθεί στις δικές μας τοποθετήσεις και μπορεί να προχωρήσει και να εκτελέσει “ως εσχεδιάσθη” -AS PLANNED-, αυτή είναι η φράση της συμφωνίας, τις ασκήσεις της.

Και ποιο προνόμιο διατηρεί πλέον η Ελλάδα; Να απευθυνθεί προς Διεθνείς οργανισμούς όπως είναι το ΙΚΑΟ, ή όπως είναι – αν είμαστε στην Συμμαχία – το ΝΑΤΟ. Και αυτό ακριβώς κ. Υπουργέ κάνατε. Διαμαρτυρηθήκατε, μάλιστα διαμαρτυρήθηκε πρώτη η Τουρκία – διότι είχατε την αποφασιστικότητα να παρακολουθήσετε. Παρακαλώ τον κ. Υπουργό να μου πει αν αυτή η συμφωνία, αυτό το κείμενο, το οποίο αυτή την ώρα κάπως θυμάμαι, όχι όμως λεπτομερειακά, υπάρχει και αν έχω δίκιο όταν κάνω αυτές τις παρατηρήσεις. (Χειροκροτήματα εκ της Πτέρυγος του ΠΑΣΟΚ).

Η παρέμβαση Κανελλόπουλου

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ – ΤΟΣΙΤΣΑΣ: «Κύριε Πρόεδρε, δεν ενθυμούμαι και εγώ αυτή τη συμφωνία, θα πάω σε λίγο στο Υπουργείο, θα τη δω, και το απόγευμα θα είμαι σε θέση να σας πω. Όσο για το πρώτο που είπατε, πρώτη φορά το λέτε, όταν ένας Αρχηγός ή και οποιοδήποτε μέλος του Κοινοβουλίου επικαλείται λόγους Εθνικού συμφέροντος, για να μην μπορεί να εξηγήσει κάτι η Κυβέρνηση και οποιοσδήποτε άλλος, έχει υποχρέωση να σέβεται αυτή η δήλωση. Ελπίζω να την σέβεσθε και σεις, όταν η Κυβέρνηση σας λέγει ότι δεν μπορεί να μιλήσει για ορισμένα πράγματα, γιατί αυτό μπορεί να βλάψει τα Εθνικά συμφέροντα» (Χειροκροτήματα εκ της Κυβερνητικής Πτέρυγος).

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: «Κύριε Πρόεδρε, δεν πρόκειται να αγορεύσω δεν παραβιάζετε τίποτα. Θα ήθελα να βεβαιώσω τη Βουλή, ότι πράγματι ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προέβη στη διατύπωση των λέξεων εκείνων για ορισμένο Εθνικό σκοπό. Με διαβεβαίωσε ο ίδιος τον Αύγουστο του 1976, όταν είχαμε συναντηθεί και τον ερώτησα πώς έφθασε στο σημείο να διατυπώσει μια τέτοια φράση, μου είπε γιατί το έκανε και βεβαιώθηκα ότι το έκανε, για λόγους εθνικούς». (Χειροκροτήματα)

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: «Θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο, κύριο Κανελλόπουλο, γιατί επιβεβαίωσε ακριβώς αυτό το οποίο είπα».