1297 Γάλλοι ναυτικοί νεκροί με εντολή Τσώρτσιλ!

Η Mάχη της Γαλλίας, ξεκίνησε με την γερμανική εισβολή το βράδυ της 9ης Μαΐου 1940 στη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες. Στις 9:00 μ.μ. οι γερμανικές στρατιωτικές μονάδες εισβολής έλαβαν τον κωδικό της επιχείρησης: “Ντάντσιχ”. Όταν ξεκίνησε η επίθεση, οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν 141 μεραρχίες. Επικεφαλής της επιχείρησης ήταν ο στρατηγός Γκερτ φον Ρούντστετ, με επιτελάρχη τον Έριχ φον Μανστάιν. Η Γερμανία είχε κινητοποιήσει 4.200.000 άνδρες, 1.000.000 της Λούφτβαφφε, 180.000 του Ναυτικού και 100.000 των Βάφεν Ες-Ες. Στο πεδίο των μαχών χρησιμοποίησαν 2.439 άρματα μάχης και 7.378 πυροβόλα.

Οι Γάλλοι παρέταξαν απέναντί τους 117 μεραρχίες, οι Βρετανοί 13, οι Βέλγοι 22, οι Ολλανδοί 10 και υπήρξαν και 2 πολωνικές. Η δύναμη πυροβολικού των συμμάχων ανερχόταν συνολικά σε 14.000 πυροβόλα και μόνο οι Γάλλοι είχαν 3.254 άρματα μάχης (συν αυτά των συμμάχων τους). Οι γερμανικές θωρακισμένες μονάδες εισέβαλαν από τις Αρδέννες και στη συνέχεια κατά μήκος της κοιλάδας του Σομ, έκοψαν στα δύο τις συμμαχικές δυνάμεις και αφού εξάλειψαν κάθε αντίσταση μπήκαν στο Παρίσι στις 14 Ιουνίου 1940.

Ο στρατάρχης Πεταίν, που στις 16 Ιουνίου διαδέχτηκε τον Πολ Ρεϊνό στην πρωθυπουργία, υπέγραψε την συνθηκολόγηση της Γαλλίας. Σύμφωνα με τους όρους της συνθηκολόγησης ο γαλλικός στρατός θα αφοπλιζόταν, ενώ ο γαλλικός στόλος θα παρέμενε κλεισμένος στους ναυστάθμους, χωρίς να παραδοθεί στους Γερμανούς. Όμως, τότε προέκυψε πρόβλημα από την πλευρά των μέχρι εκείνη την στιγμή συμμάχων τους Βρετανών. Έτσι, ο Ουΐνστον Τσώρτσιλ απαίτησε από τον ναύαρχο του γαλλικού στόλου, Φρανσουά Ζαν Νταρλάν να παραδώσει στη στην Βρετανία τον στόλο του, που ναυλοχούσε στο λιμάνι του Μερς ελ Κεμπίρ, στο Οράν της Αλγερίας.

Ο Νταρλάν έδωσε υπόσχεση, με όρκο (!), στον βρετανό πρωθυπουργό πως δεν επρόκειτο να αφήσει σε καμία περίπτωση τη Γερμανία να καταλάβει τον στόλο του, δεσμευόμενος ότι θα διέταζε τους κυβερνήτες των πλοίων να τα καταστρέψουν αν οι Γερμανοί προχωρούσαν σε κατάληψή τους. Όμως οι Βρετανοί δεν έπαιρναν από λόγια. Με ισχυρές δυνάμεις έσπευσαν να αιχμαλωτίσουν σκάφη και ναύτες που ελλιμενίζονταν σε λιμάνια της Βρετανίας ή σε ελεγχόμενα από αυτούς (Αλεξάνδρεια Αιγύπτου).

Χαρακτηριστική των προθέσεών τους, ήταν η αιματηρή επιχείρηση κατάληψης του γαλλικού υποβρυχίου “Σιρκούφ” (του μεγαλύτερου στον κόσμο), που βρισκόταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι του Πλύμουθ. Κατά την εκδήλωσή της, ο κυβερνήτης του Πολ Μαρτέν αρνήθηκε να το παραδώσει, με αποτέλεσμα να υπάρξουν θύματα εκατέρωθεν. Σκοτώθηκαν ο μηχανικός του σκάφους, δύο Βρετανοί αξιωματικοί και ένας υπαξιωματικός, ενώ ο ίδιος ο κυβερνήτης τραυματίστηκε σοβαρά.

Έτσι, η “Επιχείρηση Καταπέλτης” (Operation Catapult), που ακολούθησε και οδήγησε στην καταβύθιση του γαλλικού στόλου της Μεσογείου, ήταν, αναμενόμενη και μέσα στο πνεύμα του βρετανικού ύμνου “Rule Britannia! Britannia rule the waves!” (Κυβέρνα Βρετανία τα κύματα):

Το βρετανικό τελεσίγραφο

Ο γαλλικός στόλος στο Μερς ελ Κεμπίρ, με επικεφαλής τον ναύαρχο Μαρσέλ Μπρουνό Γκενσούλ, αποτελείτο από τα καταδρομικά “Βρετάνη” και “Στρασβούργο”, τα θωρηκτά “Δουνκέρκη” και “Προβηγκία”, το μεταγωγικό αεροσκαφών “Κομμαντάν Τεστ” και έξι μεγάλα αντιτορπιλικά. Θα πρέπει να τονισθεί πως τα γαλλικά πλοία ήταν πρυμνοδετημένα και εκτός επιχειρησιακής ετοιμότητας. Η βρετανική “Δύναμη Η” του Ναυάρχου Τζέιμς Σόμερβιλ, που ξεκίνησε από το Γιβραλτάρ, αποτελείτο από το αεροπλανοφόρο “Αρκ Ρόγιαλ”, το καταδρομικό μάχης “Χουντ”, τα θωρηκτά “Βάλιαντ” και “Ρεζολούσιον”, δύο ελαφρά καταδρομικά και 11 αντιτορπιλικά.

Στο τελεσίγραφο που απέστειλε ο Τσώρτσιλ προς τον ναύαρχο Μαρσέλ Μπρουνό Γκενσούλ, ήταν απόλυτα κυνικός. Ουσιαστικά του έλεγε: «Υποταχθείτε στη βούλησή μου ή σας βυθίζω!». Ιδού οι επιλογές: «Να ακολουθήσει τον βρετανικό στόλο σε βρετανικό λιμάνι ή σε γαλλικό λιμάνι στις Δυτικές Ινδίες (Μαρτινίκα) ή στις ΗΠΑ. Διαφορετικά…». Η προθεσμία που του δινόταν για να συμμορφωθεί ήταν έξι ώρες.

Όταν στις 07:00 το πρωί τα γαλλικά πληρώματα είδαν τα βρετανικά πλοία που πλησίαζαν, χωρίς να μπορούν να φανταστούν τι θα ακολουθούσε, τα υποδέχτηκαν με εκδηλώσεις ενθουσιασμού. Οι Βρετανοί έστειλαν στη γαλλική ναυαρχίδα “Δουνκέρκη”, έναν υποπλοίαρχο, τον Σέντρικ Σουΐντον Χόλαντ να μεταφέρει το τελεσίγραφο του Τσώρτσιλ στον ναύαρχο Γκενσούλ, ενέργεια που φανέρωνε ξεκάθαρα την πρόθεσή τους να αντιμετωπίσουν τους Γάλλους σαν να βρίσκονταν σε αποικία του στέμματος και μιλούσαν με ιθαγενείς!

Ο Γάλλος ναύαρχος εξοργισμένος από την συμπεριφορά τους αρνήθηκε να συνομιλήσει μαζί του και ανέθεσε στον δικό του υποπλοίαρχό Μπερνάρ Ντουφάι, να συναντήσει τον Βρετανό. Ενώ οι συζητήσεις τραβούσαν σε μάκρος, βρετανικά αεροπλάνα απονηώθηκαν από το αεροπλανοφόρο “Αρκ Ρόγιαλ” και έριξαν θαλάσσιες νάρκες στην είσοδο του λιμανιού.

Αντιλαμβανόμενος ο ναύαρχος Γκενσούλ πως χρειαζόταν χρόνο, κάλεσε στις 15:00 τον υποπλοίαρχο Χόλαντ στην ναυαρχίδα του για να μιλήσουν. Ο Χόλαντ ενημέρωσε τον ναύαρχο Σόμερβιλ και αυτός επικοινώνησε στις 16:55 με το Λονδίνο. Ο Τσώρτσιλ ήταν κυνικά κάθετος, τονίζοντας: «Να ξεπεραστούν γρήγορα τα προβλήματα!» Ο υποπλοίαρχος Χόλαντ αποχώρησε από τη γαλλική ναυαρχίδα γύρω στις 17:25 μ.μ., μέσα σε κλίμα εγκαρδιότητας.

Η έναρξη της βρετανικής επίθεσης

Στις 17:54, ξεκίνησε η βρετανική επίθεση, με όλα τα πυροβόλα των πλοίων να βάλουν και τα αεροπλάνα να κτυπούν από ψηλά. Μέσα σε τέσσερα λεπτά, η ναυαρχίδα “Δουνκέρκη”, το ισχυρότερα θωρηκτό, που είχε ποτέ κατασκευαστεί, προσάραξε, τυλιγμένη στις φλόγες. Αντίστοιχα, το καταδρομικό “Βρετάνη” ανατράπηκε και βυθίστηκε, καθώς το θωρηκτό “Προβηγκία”, το αντιτορπιλικό “Μογκαντόρ” και αρκετά μικρότερα σκάφη δέχτηκαν σοβαρά πλήγματα, που τα εξουδετέρωσαν. Η τραγωδία, όμως, δεν τέλειωσε για τα γαλλικά πληρώματα, καθώς όσοι απ’ αυτούς προσπάθησαν να διαφύγουν από την κόλαση του πυρός και να βγουν στην ακτή με σωσίβιες βάρκες, πολυβολούνταν από τα βρετανικά αεροπλάνα!

Στην κορύφωση της τραγωδίας της ανθρωποσφαγής, το καταδρομικό “Στρασβούργο”, επωφελούμενο από τον πυκνό καπνό των καιόμενων πλοίων, συνοδευόμενο από πέντε αντιτορπιλικά κατάφερε να διαφύγει και να καταφύγει στον ναύσταθμο της Τουλόν.
Η επίθεση, που έχει χαρακτηριστεί ως η πιο απάνθρωπη απόφαση του Τσώρτσιλ, κράτησε ακριβώς δέκα λεπτά. Ο θλιβερός απολογισμός της ήταν 1.297 Γάλλοι ναυτικοί νεκροί και 354 τραυματίες. Ήσαν οι μεγαλύτερες απώλειες που είχε το γαλλικό πολεμικό ναυτικό από την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου…

Ο ναύαρχος Σόμερβιλ, πάντως, κατακρίθηκε πως δεν πήρε τα απαραίτητα μέτρα για την πλήρη εξουδετέρωση του γαλλικού στόλου, κινδυνεύοντας να περάσει… ναυτοδικείο! Φαίνεται πως οι 1297 Γάλλοι νεκροί τους φάνηκαν λίγοι…

Ο Τσώρτσιλ ισχυρίσθηκε πως έδωσε εντολή για την βύθιση του γαλλικού στόλου ώστε να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών. Τον διέψευσαν στην πράξη οι Γάλλοι το 1942, όταν οι Γερμανοί, μετά την εισβολή των συμμάχων στη Βόρεια Αφρική, προσπάθησαν να καταλάβουν την Τουλόν και να πάρουν υπό τον έλεγχό τους τα γαλλικά πλοία. Τότε οι Γάλλοι βύθισαν ή προκάλεσαν ανεπανόρθωτες ζημιές σε 77 από τα μεγαλύτερα πλοία του στόλου, συμπεριλαμβανομένων όλων των θωρηκτών, καταδρομικών και αντιτορπιλικών καθώς και των περισσότερων υποβρυχίων…

---

Στο άνωθεν βίντεο, ο βομβαρδισμός του γαλλικού στόλου. Στο 0,37’’ διακρίνεται η ανατίναξη του καταδρομικού “Βρετάνη”, ενώ στο 1,15’’ καταγράφεται η ηρωική διαφυγή του καταδρομικού “Στρασβούργο”.