Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος: Οι ηρωικοί ιπτάμενοι “μονομάχοι” της Μάλτας

Το Gloster Gladiator, το τελευταίο διπλάνο καταδιωκτικό της RAF, ήταν ένας ιπτάμενος αναχρονισμός ήδη κατά την ένταξή του σε υπηρεσία. Παρόλα αυτά έδρασε και μάλιστα αξιόλογα στο αρχικό στάδιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αρχικά είδε δράση στη μακρινή Κίνα μαχόμενο κατά των Ιαπώνων. Εκεί όμως που το ταπεινό διπλάνο έγινε διάσημο ήταν η Μάλτα.

Το Gladiator πρωτοπέταξε το 1934 ως πρωτότυπο S.S.37. Πέταξε ως Gladiator I το 1936 και άρχισε να εντάσσεται στις πολεμικές μοίρες της RAF το 1937. Συνολικά κατασκευάστηκαν 767 αεροσκάφη Gladiator I, Gladiator II και Sea Gladiator. Από αυτά τα 216 εξήχθησαν ή δωρήθηκαν σε ξένες χώρες (Βέλγιο, Κίνα, Αίγυπτος, Φινλανδία, Ελλάδα, Ιράκ, Ιρλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Νότια Αφρική και Σουηδία).

Μάλτα

Τα Gladiator πέτυχαν την πρώτη τους κατάρριψη στην Κίνα το 1938. Επίσης έδρασαν εξαιρετικά στη Φινλανδία σε φινλανδικά και σουηδικά χέρια. Εκεί όμως που η δράση τους έγινε θρυλική – και για λόγους πολεμικής προπαγάνδας – ήταν η Μάλτα. Τα τρία Gladiator “Faith”, “Hope” και “Charity” (Πίστη, Ελπίδα και Αγάπη, κατ’ απόδοση, από τις μάρτυρες κόρες της Αγίας Σοφίας), έγιναν συνώνυμο της αντίστασης του νησιού στις “δυνάμεις του σκότους”, στον Άξονα. Η αλήθεια είναι βέβαια λιγότερο ρομαντική, αλλά είναι πραγματικότητα ότι για ένα διάστημα τα λίγα Gladiator που βρέθηκαν στη Μάλτα σήκωσαν το βάρος της άμυνας.

Στις 18 Απριλίου 1940 το αεροπλανοφόρο Glorius είχε εκφορτώσει στη Μάλτα μερικά Sea Gladiator. Τα αεροσκάφη αυτά συγκρότησαν ένα ad hoc σμήνος.  Οι πηγές δεν συμφωνούν για τον αριθμό των αεροσκαφών αναφέροντας τέσσερα, έξι, οκτώ ή και 10. Ορισμένα από αυτά χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές ανταλλακτικών. Οι πρώτοι πιλότοι ήταν ο επισμηναγός Μάρτιν, ο σμηναγός Μπαρτζ και ο υποσμηναγός Γουντς. Στις 10 Ιουνίου 1940 η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στους Συμμάχους και το σμήνος τέθηκε σε επιφυλακή. Την επομένη εμφανίστηκαν τα πρώτα ιταλικά βομβαρδιστικά. Εναντίον των σχηματισμών των ιταλικών Savoia S.79 απογειώθηκαν δύο Gladiator με τους Μπαρτζ και Γουντς.

Τα Gladiator προκάλεσαν ζημιές σε ένα βομβαρδιστικό και ένα καταδιωκτικό Macchi C.200 που συνόδευε τα βομβαρδιστικά. Τα Gladiator προσπαθούσαν να αναχαιτίσουν τα γρήγορα ιταλικά βομβαρδιστικά και να αντιμετωπίσουν παράλληλα τα συνήθως ανώτερα τους ιταλικά καταδιωκτικά. Δύο Gladiator καταστράφηκαν σε ατυχήματα αλλά συναρμολογήθηκαν άλλα δύο. Το απόγευμα της 22ας Ιουνίου δύο Gladiator με τους Μπαρτζ και Γουντς κατέρριψαν ένα βομβαρδιστικό S.79.  Την επομένη τα Gladiator κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν μια ακόμα επιδρομή βομβαρδιστικών που τα συνόδευαν καταδιωκτικά. Στην εμπλοκή που ακολούθησε ο Μπαρτζ κατέρριψε ένα καταδιωκτικό C.200.

Στις 31 Ιουλίου ο Γουντς κατέρριψε ένα ιταλικό διπλάνο καταδιωκτικό FIAT CR.42. Στην ίδια αερομαχία όμως καταρρίφθηκε το Gladiator του υποσμηναγού Μπάρμπερ, ο οποίος τραυματίσθηκε πολύ βαριά. Το εν λόγω Gladiator ήταν το μόνο που χάθηκε λόγω της εχθρικής δράσης. Στο μεταξύ έφτασαν στο νησί τα πρώτα καταδιωκτικά Hurricane που μαζί με τα Gladiator συγκρότησαν την 261η Μοίρα. Η επόμενη επιτυχία των Gladiador σημειώθηκε στις αρχές Νοεμβρίου όταν ο Μπαρτζ με άλλους δύο πιλότους ενεπλάκη με οκτώ ιταλικά CR.42. Στην αερομαχία καταρρίφθηκε ένα ιταλικό και ένα ακόμα υπέστη ζημιές.

Μετά την άφιξη ολοένα και περισσότερων σύγχρονων καταδιωκτικών, τα Gladiador αποσύρθηκαν από την ενεργό δράση περιοριζόμενα σε βοηθητικούς ρόλους. Η τελευταία τους πολεμική αποστολή στη  Μάλτα σημειώθηκε τον Ιανουάριο του 1942. Ήταν αποστολή αναγνώρισης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα ακόμα ad hoc σμήνος Gladiator έδρασε στη Μεσόγειο επί του αεροπλανοφόρου Eagle, γράφοντας σελίδες δόξας.

Τα Gladiator πολέμησαν στη Μάλτα όσο τους επέτρεπαν οι δυνατότητές τους έναντι ενός απολύτως ισχυρότερου εχθρού. Αν και πέτυχαν λίγες καταρρίψεις εντούτοις έδειξαν στους αντιπάλους ότι η Μάλτα δεν ήταν ανυπεράσπιστη, αναχαίτισαν αρκετές εχθρικές επιδρομές και κυρίως ανύψωσαν κατακόρυφα το ηθικό των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων, αλλά και του πληθυσμού του νησιού, δείχνοντας ότι δεν θα άφηναν τους Ιταλούς να τους βομβαρδίσουν ανενόχλητοι, τι κι αν τα Gladiator ήταν λίγα και “παλιομοδίτικα” διπλάνα καταδιωκτικά.

Τεχνικά Χαρακτηριστικά Gloster Gladiator

Τύπος: Μονοθέσιο, διπλάνο καταδιωκτικό
Μήκος: 8,38μ.
Εκπέτασμα πτερύγων: 9,85μ.
Κινητήρας: Bristol Mercury VII A, IX, IXS των 840 hp
Βάρη: 1.565 κιλά κενό, 2.155 πλήρες.
Μέγιστη ταχύτητα: 407 χιλιόμετρα ανά ώρα
Ακτίνα δράσης: 708 χλμ.
Αρχικός ρυθμός ανόδου: 700 μέτρα ανά δευτερόλεπτο
Οροφή: 10.600 μ.
Οπλισμός: Τα πρώτα 71 δυο πολυβόλα Browning και δύο πολυβόλα Lewis των 0,303in, τα επόμενα 4 πολυβόλα Browning των 0,303in (7,7mm).