Μακεδονικές Θερμοπύλες 1821: Κωνστάντιος Μαρωνείας, μέχρις εσχάτων

Η Μακεδονία, γη ελληνική από την αυγή του χρόνου, παρά τα όσα ορισμένοι υποστήριζαν και υποστηρίζουν για πολιτικούς λόγους, δεν υστέρησε στους εθνικούς αγώνες. Ήταν, μέσω εκλεκτών της τέκνων, και στην εθνεγερσία του 1821, δίνοντας το παράδειγμα της μέχρις εσχάτων αντίστασης στον μιαρό Ασιάτη κατακτητή.

Η επανάσταση στη Μακεδονίας μας κηρύχθηκε, επίσημα, στις 17 Μαΐου 1821. Πρωτεργάτες της ήταν ο Εμμανουήλ Παπάς και ο μητροπολίτης Μαρωνείας Κωνστάντιος. Ο τελευταίος μάλιστα τέλεσε την σχετική δοξολογία στην Ιερά Μονή Εσφιγμένου στο Άγιο Όρος.

Η πρώτη σοβαρή σύγκρουση με τους Τούρκους, στην Ιερισσό της Χαλκιδικής κατέληξε σε μεγάλη νίκη των Ελλήνων. Ο Τούρκος σουλτάνος Μαχμούτ Β’ έχοντας αποφασίσει να καταπνίξει τη ελληνική επανάσταση, διέταξε τον Μπαϊράμ πασά να κινηθεί με 20.000 πεζούς και 3.000 ιππείς προς τη νότια Ελλάδα.

Ωστόσο ο Τούρκος πασάς όφειλε να περάσει από την Μακεδονία. Ο Μπαϊράμ πράγματι κίνησε με τον πολυάριθμο στρατό. Τότε όμως δέχτηκε την έκκληση του ηττημένου της Ιερισσού Γιουσούφ μπέη της Θεσσαλονίκης να βοηθήσει πρώτα στην κατάπνιξη της επανάστασης στην Μακεδονία.

Στο μεταξύ οι Έλληνες προσπαθούσαν να βρουν τρόπο να αντιδράσουν. Ο Εμμανουήλ Παπάς τράβηξε με τους άνδρες του στον Πολύγυρο. Ο μητροπολίτης Κωνστάντιος όμως αποφάσισε να κόψει τον δρόμο του Μπαϊράμ στα στενά της Ρεντίνας, γνωστά και ως «μακεδονικά Τέμπη», μεταξύ των Κερδυλίων και του Χολομώντα.

Ο μητροπολίτης, που είχε αφιερώσει όλη του ζωή σχεδόν στην προετοιμασία του αγώνα συγκέντρωσε 1.500 – 2.000 άνδρες στα στενά και περίμενε τους Τούρκους. Ελπίδα δεν υπήρχε και πιθανότατα ούτε ο ίδιος ήλπιζε σε κάτι πέραν του κέρδους χρόνου.

Στις 15 Ιουνίου 1821 Τούρκοι επιτέθηκαν στους λιγοστούς Έλληνες και σύντομα επικράτησαν χάρη στον όγκο τους, το ιππικό και το πυροβολικό τους. Ο μητροπολίτης Κωνστάντιος τραυματίσθηκε βαριά. Όσοι από τους άνδρες του επέζησαν κατάφυγαν στη βόρεια Χαλκιδική. Ορισμένοι οχυρώθηκαν στα στενά της Ποτίδαιας όπου απέκρουσαν τους Τούρκους.

Ο ηρωικός μητροπολίτης μεταφέρθηκε στο Άγιο Όρος. Πάλεψε με τον θάνατο για μήνες αλλά τελικά κατέληξε στα τέλη Οκτωβρίου 1821,έχοντας καταφέρει να καθυστερήσει τους Τούρκους. Οι τελευταίοι, κατά το έθος της φυλής, ξέσπασαν στα γύρω χωριά σφάζοντας, καίγοντας και λεηλατώντας. Οι Τούρκοι ξεθεμελίωσαν 42 χωριά και οικισμούς…