Ο άγνωστος πόλεμος των Οθωμανών που βοήθησε την Επανάσταση του 1821

Ο “άγνωστος” πόλεμος των Οθωμανών και της Περσικής αυτοκρατορίας του 1821-23 είχε ως αφορμή συνοριακές διαφορές μεταξύ των δύο δυνάμεων στο σημερινό Αζερμπαϊτζάν, τις οποίες υποδαύλισε η Ρωσία για να ασκήσει πίεση στους Τούρκους. Το 1821 ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση. Οι Έλληνες πέτυχαν σημαντικές νίκες και απελευθέρωσαν σημαντικές περιοχές.

Οι Τούρκοι υπερείχαν των επαναστατών συντριπτικά αριθμητικά. Παρόλα αυτά μέχρι και την εκστρατεία του Δράμαλη, το 1822, δεν ήταν σε θέση να διαθέσουν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ανδρών προς κατάπνιξη της επανάστασης. Αιτία αυτού ήταν η ρωσική απειλή, αλλά κυρίως ο πόλεμος κατά των Περσών, γνωστός ως Πόλεμος Οθωμανών-Κατζάρ, από την ομώνυμη περσική δυναστεία. Ακριβώς εκμεταλλευόμενοι την τουρκική εμπλοκή στην Ελλάδα και με ρωσική παραίνεση και στήριξη, οι Πέρσες προκάλεσαν τον πόλεμο με τους Τούρκους και κινήθηκαν εναντίον τους στη δυτική Αρμενία.

Οι Τούρκοι ανέλαβαν την πρωτοβουλία και μια στρατιά τους, με επικεφαλής τον πασά της Βαγδάτης, εισέβαλε στο περσικό έδαφος. Οι Τούρκοι όμως ηττήθηκαν και οι Πέρσες, με επικεφαλής τον Μοχάμεντ Αλί Μιρζά, τους καταδίωξαν μέχρι τη Βαγδάτη την οποία και πολιόρκησαν.

Ο άγνωστος πόλεμος των Οθωμανών

Η κρίσιμη σύγκρουση όμως δόθηκε στο αρμενικό μέτωπο. Επικεφαλής μια στρατιάς 30.000 Περσών ήταν ο πρίγκιπας διάδοχος Αμπά Μιρζά, μια μεγάλη στρατιωτική και πολιτική προσωπικότητα της Περσίας του καιρού του. Απέναντι οι Τούρκοι είχαν συγκεντρώσει μια επιβλητική δύναμη 50.000 ανδρών, με σκοπό να τον συντρίψουν.

Συνέβη όμως το αντίθετο. Η κρίσιμη μάχη δόθηκε κοντά στο Ερζερούμ (βυζαντινή Θεοδοσιούπολη). Εκεί ο Αμπάς Μιρζά κατάφερε να συντρίψει τους Τούρκους, αν και ο στρατός του υστερούσε αριθμητικά του αντιπάλου. Η νίκη των Περσών οφείλεται στην ανώτερη εκπαίδευση του στρατού τους. Κατόπιν της ήττα αυτής οι Τούρκοι υποχρεώθηκαν να στείλουν ενισχύσεις στο περσικό μέτωπο, ενισχύσεις που θα μπορούσαν να έχουν σταλεί στην Ελλάδα.

Αν και οι επιχειρήσεις σταμάτησαν λόγω επιδημίας χολέρας που ξέσπασε, οι δύο αντίπαλοι παρέμειναν αντιμέτωποι για τα επόμενα δύο χρόνια όταν και υπεγράφη συνθήκη ειρήνης (Συνθήκη Ερζερούμ) με την οποία τερματιζόταν ο πόλεμος, χωρίς σημαντικές εδαφικές αλλαγές.