Όταν η Μελίνα προσκύνησε στην Βόρεια Ήπειρο

Παρόλο που οι βιογραφικές αναφορές στο πρόσωπο της, λίγο έως καθόλου αναφέρουν το γεγονός της χιμαριώτικης ρίζας της (από την μεγάλη φάρα των Μερκουραίων της Πύλιουρης) και την καταγωγή της από την Δρόβιανη (η μητέρα της ήταν απ’ τους Λαππαίους), εκείνη είχε πλήρη επίγνωση και μάλιστα το ταπεραμέντο της, την “πρόδιδε”…

Στα ιστορικά αρχεία και στις αναφορές ιθυνόντων προσώπων από την Αλβανία – που είχαν την ευθύνη της συνοδείας και της διεκπεραίωσης του προγράμματος της ιστορικής, για τα δεδομένα της εποχής, επίσκεψης της πολυμελούς κυβερνητικής αντιπροσωπίας της Ελλάδας, υπό τον αείμνηστο υπουργό Εξωτερικών Κάρολο Παπούλια, στις αρχές Δεκεμβρίου του 1987 –βρίσκουμε ενδιαφέρουσες μαρτυρίες για την Μελίνα Μερκούρη. Η Μελίνα μετείχε στην αντιπροσωπεία ως υπουργός Πολιτισμού.

Αυτόπτης μάρτυρας των αλβανικών μυστικών υπηρεσιών της Σιγκουρίμι, αναφέρεται στη στάση της Μελίνας στο Μοναστήρι του Αγίου Κοσμά, στο Κολικόντασι. Καθώς την αντιπροσωπεία συνέδραμαν ειδικοί επιστήμονες και ιστορικοί, είχε γίνει εφικτό – εκτός από την μετάβαση τους σε νότιες περιοχές της αλβανικής επικράτειας, όπου ιστορικά μαρτυρείται η ελληνική παρουσία – να πραγματοποιηθούν και άτυπες, πλην όμως άκρως ουσιαστικές στάσεις, όπως η προαναφερόμενη, αλλά και η στάση της αντιπροσωπείας στα πεδία των μαχών και της προσωρινής ταφής των Πεσόντων Στρατιωτικών, στον πόλεμο κατά των Ιταλών εισβολέων, το 1940-41.

Ο εν λόγω τότε αξιωματικός, κάνει εκτενή αναφορά στην έκσταση που κατέβαλε την Μελίνα στον ιστορικό χώρο του Μοναστηριού. Μάλιστα, με απαίτηση του υπουργού Εξωτερικών, είχαν μεταφερθεί τα Ιερά Λείψανα του Αγίου Κοσμά από το Μουσείο του Φίερι, στο οποίο φυλάσσονταν. Γαλουχημένος στην αθεϊστική κουλτούρα, ο συνοδός της αντιπροσωπείας επιμένει ότι η όλη συμπεριφορά της Μελίνας σχετίζονταν με την ιδιότητα της του ηθοποιού (δηλαδή, ότι υποκρίνονταν προκειμένου να τους εντυπωσιάσει) αλλά δεν ήταν έτσι.

Διότι η Μελίνα ήταν Ελληνίδα και είχε επίγνωση και συνείδηση για το πρόσωπο του Αγίου Κοσμά. Αναγνώριζε, καθώς σέρνονταν στα γόνατα και προσκυνούσε το ιερό σκήνωμα και τον τόπο ταφής του – εν ονόματι του συνόλου του Ελληνισμού – ότι η ελληνική μειονότητα, στις συνθήκες της εποχής, στερούνταν του δικαιώματος τιμής του ρόλου και του έργου των ανθρωπιστικών αξιών του Αγίου. Η Μελίνα προσκυνούσε στα γόνατα εν ονόματι του Ελληνισμού, του υπόδουλου Βορειοηπειρωτικού και του Οικουμενικού, που δεν μπορούσε λόγω του καθεστώτος της απομόνωσης να έχει πρόσβαση στα καθαγιασμένα αυτά μέρη…

Η Βορειοηπειρώτισσα Μελίνα…

Είχε νόστο για την ιστορική πατρίδα των προγόνων της, την Χιμάρα. Για αυτό και σχεδόν τίναξε στον αέρα την αποστολή της αντιπροσωπείας και το εν εξελίξει επιτυχές πρόγραμμα της επίσκεψης, όταν η διαδρομή με προορισμό την Χιμάρα, απέκλεισε το ενδεχόμενο μετάβασης δια της παραλιακής – από Αυλώνα-Χιμάρα-Αγίους Σαράντα. Χρειάστηκε η τηλεφωνική επικοινωνία των Τιράνων με τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, για να “τιθασευτεί” η επιμονή της Μελίνας – έστω περαστικά – να πατήσει τα χώματα των προγόνων της…

Και έχουν να θυμηθούν οι Βορειοηπειρώτες το πάθος της να ασπάζεται, να δακρύζει, ξυπνώντας βαθύτερα συναισθήματα όμαιμου και αδελφικού πόθου, στη Λειβαδιά του Βούρκου. Η Μελίνα με τον ανατρεπτικό της πατριωτισμό, ενόχλησε το πρωτόκολλο και τους επιβλέποντες του. Συνέβαλε, όμως, μέσα στα χαλύβδινα εκείνα πλαίσια, να στείλει το δικό της μήνυμα: Ότι το έαρ της ελευθερίας είναι εγγύς…

Και έφεραν οι περιστάσεις έτσι τα πράγματα, ώστε η γυναίκα που βρέθηκε της κοντά τις δύσκολες ώρες της ταλαιπωρίας απ’ την επάρατη να είναι από την Πύλιουρη της Χιμάρας. Θυμάται το σθένος με το οποίο η Μελίνα πάλευε το θάνατο. Ήλπιζε στη ζωή…
Και επί το πλέον της υπόσχονταν ότι επιστρέφοντας από την Νέα Υόρκη, όπου μετέβη για την συνέχεια της θεραπείας της, θα κατάφερναν να πάνε μαζί στη Χιμάρα. Το ποθούσε τόσο πολύ… Και την τιμά τη Χιμάρα, έχοντας επίγνωση και συνείδηση της καταγωγής της. Και με το αγωνιστικό της πνεύμα, αυτή την ακάματη θέληση για ελευθερία και εθνική περηφάνια, την στηρίζει νοερά στις σύγχρονες προκλήσεις!