Τί σχέση έχουν οι σημερινοί Κύπριοι με τους Καραολή και Δημητρίου!
10/05/2025
Τις πρωινές ώρες της 10ης Μαΐου 1956, οι Βρετανοί κατακτητές, οδήγησαν στην αγχόνη τον Μιχαλάκη Καραολή και τον Ανδρέα Δημητρίου. Ήταν οι πρώτες εκτελέσεις αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Με τις εκτελέσεις αυτές ο νέος κυβερνήτης της αποικιοκρατικής δύναμης, Χάρντιγκ, επιχειρούσε να δείξει αποφασιστικότητα και σκληρότερο πρόσωπο για την επιβολή της κατοχικής κυριαρχίας του. Ο Καραολής ήταν 22 χρόνων, μέλος των εκτελεστικών ομάδων της ΕΟΚΑ. Μαζί με τον συναγωνιστή του Ανδρέα Παναγιώτου, εκτέλεσαν Κύπριο συνεργάτη των Βρετανών. Ο Καραολής καταδικάσθηκε σε θάνατο. Ο Δημητρίου ήταν 21 χρόνων. Με έντονη δράση στην Οργάνωση, συνελήφθη τον Νοέμβριο του 1955, μετά που πυροβόλησε εναντίον Βρετανού των μυστικών υπηρεσιών. Ο Βρετανός δεν σκοτώθηκε, ωστόσο, ο Δημητρίου καταδικάσθηκε σε θάνατο.
Με το άκουσμα της εκτέλεσης τους από το αποικιοκρατικό ραδιόφωνο, η ΕΟΚΑ εκτέλεσε δυο Βρετανούς δεκανείς που είχε απαγάγει. Σύμφωνα με τον ιστορικό Ανδρέα Κάρυο «επρόκειτο για μια ενέργεια που αποδοκιμάσθηκε από την κυπριακή κοινωνία με αποτέλεσμα να μην επαναληφθεί». Οι εκτελέσεις των Καραολή και Δημητρίου προκάλεσαν έντονες κινητοποιήσεις σε Ελλάδα και Κύπρο. Στην Ελλάδα είχαν σημειωθεί και συγκρούσεις με την αστυνομία, με νεκρούς και τραυματίες στην Αθήνα.
Παράλληλα, προκλήθηκε πολιτικός σεισμός και υπήρξαν πιέσεις για παραίτηση της κυβέρνησης Καραμανλή. Η κυβέρνηση δεν παραιτήθηκε, παραιτήθηκε, όμως, ο υπουργός Εξωτερικών, Θεοτόκης. Τον αντικατέστησε ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Στο πλαίσιο, πάντως, των αντιδράσεων στους Βρετανούς, η οδός όπου βρισκόταν το κτίριο της Βρετανικής πρεσβείας μετονομάσθηκε «σε οδό Καραολή και Δημητρίου». Κάτι ήταν κι αυτό, μαζί με την καθολική αντίδραση.
Οι εξελίξεις οδήγησαν σε σκληρότερα μέτρα από τους Βρετανούς στην Κύπρο. Η προσπάθεια καταστολής προκαλούσε περισσότερες συγκρούσεις, δείχνοντας πως η πρόθεση της κατοχικής δύναμης δεν ήταν η συνεννόηση, η εκτόνωση της κρίσης, αλλά η σύγκρουση.
Οι εκτελέσεις προκάλεσαν και συζητήσεις/ αντιδράσεις και στη Βρετανία. Ανταπόκριση του Κ. Χατζηαργύρη στον Φιλελεύθερο ( 13.5.1956), αναφέρει πως στο “Ντέιλι Μίρρορ” ο Ρίτσαρντ Κρόσμαν έγραψε τα εξής: «…η 10η Μάιου θα είναι μη τιμώσα την Αγγλική ιστορίαν.
Τα γεγονότα της Κύπρου αποτελούν επανάληψη των γεγονότων της Ιρλανδίας προ σαράντα ετών, όταν καταστείλαμε βιαίως την λαϊκή εξέγερσιν. Ούτε και σήμερον ακόμη δεν μας συνεχώρησεν η απελευθερωθείσα Ιρλανδία». Άρθρο διορατικό καθώς εκείνα τα εγκλήματα ποτέ δεν θα ξεχαστούν. Ιδιαίτερα όταν η αποικιοκρατική δύναμη ουδέποτε τα αναγνώρισε και πρωτίστως δεν απολογήθηκε. Άλλα κράτη, σε διαφορετικές περιπτώσεις, βρήκαν το θάρρος να το πράξουν. Στη Βρετανία τούτο απουσιάζει…
Τραγική επέτειος…
Μια επέτειος, τραγική καθώς εκτελέσθηκαν δυο παιδιά, για τις ιδέες και την πατρίδα τους, αποτελεί-φευ- ευκαιρία για τις γνωστές ενίοτε διθυραμβικές επαναλήψεις. Αναφορές, που κινούνται στη σφαίρα του θεωρητικού και κατά βάθος του «μακριά από εμάς». Με τις ενοχές που κουβαλάνε η Πολιτεία, το σύστημα πολιτικό και όχι μόνο, η κοινωνία, δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για τις θυσίες αυτές, έχοντας καθαρή τη συνείδηση.
Ο αγώνας για αυτοδιάθεση-ένωση οδηγήθηκε σε κολοβωμένη ανεξαρτησία. Και μετά; Μια πορεία προς την καταστροφή. Τι σχέση μπορούν να έχουν οι αγώνες με τα όσα συζητούνται σήμερα; Η δικαίωση τους περνά μέσα από την απαλλαγή από την ξένη εξάρτηση. Την τουρκική κατοχή και τα μετααποικιακά κατάλοιπα, που θέλουν να «μοιράζουν» και παιχνίδι. Το περί χρημάτων, περί πύργων, που είναι το νέο κυπριακό αφήγημα, δεν έχει σχέση με εκείνον τον αγώνα. Ούτε και με τον μέλλον της Κύπρου.
Κτίζοντας στην άμμο, στοιβάζοντας χρήμα (οι λίγοι), όλα αυτά φαντάζουν και είναι μεταβατικά, προσωρινά όταν δεν υπάρχει ελευθερία. Ο Καραολής και ο Δημητρίου έφυγαν πολύ νωρίς. Τότε ήταν μια λέξη ελευθερία. Σήμερα, οι αντιδράσεις, οι «εξεγέρσεις» γίνονται από τους οργανωμένους κυνηγούς, από τους οπαδικούς συνδέσμους…
