Το τρίτο φύλο στον αρχαίο και παλαιό κόσμο

Στην παρούσα θα αναφερθώ ενδεικτικά, στο τρίτο γένος/φύλο της μυθιστορίας. Ο Σωκράτης, στο Πλατωνικό “Συμπόσιο, 189.d.5-193.a”, δια στόματος Αριστοφάνη αναφέρει τον μύθο των τέλειων όντων, τριών γενών: Ανήρ, γυνή και Ανδρόγυνος: «ἡ γὰρ πάλαι ἡμῶν φύσις οὐχ αὑτὴ ἦν ἥπερ νῦν, ἀλλ᾽ ἀλλοία. πρῶτον μὲν γὰρ τρία ἦν τὰ γένη τὰ τῶν ἀνθρώπων, οὐχ ὥσπερ νῦν δύο, ἄρρεν καὶ θῆλυ, ἀλλὰ καὶ τρίτον προσῆν κοινὸν ὂν ἀμφοτέρων τούτων, οὗ νῦν ὄνομα λοιπόν, αὐτὸ δὲ ἠφάνισται· ἀνδρόγυνον γὰρ ἓν τότε μὲν ἦν καὶ εἶδος καὶ ὄνομα ἐξ ἀμφοτέρων κοινὸν τοῦ τε ἄρρενος καὶ θήλεος…».

Περαιτέρω: Ο μάντης Τειρεσίας, ήταν τυφλός. Υπάρχουν τέσσερεις παραδόσεις/εκδοχές για την τύφλωση και τις μαντικές του ιδιότητες:

• Τον τύφλωσε η Θεά Αθηνά, επειδή τυχαία την είδε γυμνή όταν λουζόταν. Του έδωσε όμως την ιδιότητα να καταλαβαίνει τη λαλιά των προφητικών πουλιών.
• Σε περίπατό του στο όρος Κυλλήνη, είδε δύο φίδια να ζευγαρώνουν. Τα χτύπησε με το ραβδί του, σκοτώνοντας το θηλυκό. Τότε μεταμορφώθηκε σε γυναίκα και έγινε ξακουστή εταίρα! Επτά χρόνια αργότερα, στο ίδιο μέρος, πάλι είδε δυο φίδια που ζευγάρωναν. Αυτή τη φορά σκότωσε το αρσενικό και ξανάγινε άνδρας. Η εναλλαγή φύλου, έστω και στη μυθολογία των αρχαίων, δεν ήταν κάτι άγνωστο!
• Όταν η Αφροδίτη και οι τρεις Χάριτες (Πασιθέα, Καλή και Ευφροσύνη) διαφώνησαν για το ποια από όλες ήταν η πιο όμορφη και ο Τειρεσίας είπε «η Καλή», τότε η Αφροδίτη τον μεταμόρφωσε σε γραία. Η Καλή τον πήγε στην Κρήτη όπου του χάρισε ωραίους βοστρύχους (μακρυά σγουρά μαλλιά).
• Όταν η Ήρα άρχισε να κατηγορεί τον Δία για τις πολυάριθμες απιστίες του, ο Ζευς απολογήθηκε λέγοντας ότι, έτσι κι αλλιώς όταν πλαγιάζει μαζί της (με την Ήρα) αυτή το απολαμβάνει περισσότερο, δηλαδή δεν ήταν θέμα ποσότητας, αλλά ποιότητας! Η Ήρα ανταπάντησε πως αυτό δεν ισχύει, αφού συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Προς επίλυση της διαφοράς κλήθηκε ο Τειρεσίας, που είχε υπάρξει διαδοχικά και άνδρας και γυναίκα, επομένως θα έδινε αντικειμενική και πρακτική απάντηση.

Ζευς, ‘Ηρα και Τειρεσίας

«Ποιος ηδονίζεται περισσότερο κατά την ερωτική πράξη (συνουσία), ο άνδρας ή η γυναίκα;» τον ρώτησαν οι δυο Θεοί. Και ο Τειρεσίας απάντησε: «Αν διαιρούσαμε την ηδονή σε μέρη δέκα, ένα θα έπαιρνε ο άντρας και εννιά η γυναίκα»! Η Ήρα θύμωσε πολύ με το σαρκαστικό χαμόγελο του Δία, οπότε τιμώρησε με τύφλωση τον Τειρεσία (βλ. ψευδο Ησιόδειο Μελαμποδία). Ο Δίας τότε, για να “αποζημιώσει” τον Τειρεσία, του έδωσε το χάρισμα της μαντικής και διάρκεια ζωής εφτά γενεών.

Η κυρίως δράση του Τειρεσία τοποθετείται στη Θήβα, στο οιωνοσκοπείο του, το δε μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό. Πέθανε γηραιότατος, όταν ήπιε παγωμένο νερό της πηγής Τιλφούσσας ή Κιφούσσας στον Αλίαρτο. Η “Νέκυια” της Οδύσσειας παρουσιάζει τον Τειρεσία να ασκεί τη μαντική τέχνη ακόμα και στον Άδη (πηγή: Γκρεϊβς Ρόμπερτ: Οι ελληνικοί μύθοι / The Greek myths, “Κάκτος”, τόμος δεύτερος, σελ. 11-12).

Η θεά Αφροδίτη, Ουράνια ή Πάνδημος, ή “Παφία”, ή “Κυθέρεια θεά τροφός του έρωτα”, είχε και μια ανδρόγυνη μορφή, τον Αφρόδιτο. Ο Ησύχιος γράφει ότι «η Αφροδίτη παρά τοῖς θεολόγοις ἀρρενόθηλυς καλουμένη». Ο δε Σουίδας αναφέρει πως η θεά καί ἄρρενα καί θήλεα ἔχει ὄργανα και είναι αρσενική από τη μέση και κάτω και θηλυκή από τη μέση και πάνω. Γι’ αυτό κι είναι η θεά ἔφορος γενέσεως πάσης (βλ. άγαλμα).

Επίσης, ο Ερμαφρόδιτος, ήταν γιός του Ερμή και της Αφροδίτης και έφερε τα ίδια ανδρόγυνα χαρακτηριστικά με τον Αφρόδιτο. ( Πηγή: Marie Delcourt: “Ο Ερμαφρόδιτος: Μύθοι της αμφιφυλοφιλίας στην αρχαία Ελλάδα”, 2006).

Κοινές παραδόσεις στους αρχαίους λαούς

Οι παραπάνω παραδόσεις ήταν κοινές σε όλους τους αρχαίους λαούς. Ενίοτε θεωρούντο καλά θετικά σημάδια, ενίοτε κακά, ή αφύσικα. Σύμφωνα με τον αρχαίο γιατρό Γαληνό, το σεξ περιλάμβανε άνδρες, γυναίκες και παραλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των ερμαφρόδιτων, ως την τέλεια ισορροπία αρσενικού και θηλυκού! Παλαιότερα, όμως, ο Αριστοτέλης έλεγε ότι «οι ερμαφρόδιτοι δεν ήταν ένα ενδιάμεσο φύλο, αλλά μια περίπτωση διπλών ή περιττών γεννητικών οργάνων», κάτι που επηρέασε αργότερα τον Θωμά Ακινάτη, ενώ οι άγγελοι θεωρούνται άφυλοι, χωρίς αρσενικά ή θηλυκά όργανα και μορφή.

Παρότι υπήρχαν νόμοι απαξίωσης των ερμαφρόδιτων και των κίναιδων και επεμβάσεις χειρουργικής διόρθωσης, εν τούτοις αυτοί –μαζί με τους ευνούχους, τους σπαδώνες falcati, thomii, inguinarii και τους καστράτους– αφενός θεωρούντο άτομα ηδονής, αφετέρου διακρίθηκαν στα θεάματα (π.χ. ηθοποιοί γυναικείων ρόλων), μέχρι το Σαιξπηρικό Θέατρο, ψάλτες (ευνούχοι) αλλά και στρατηγοί, όπως ο αρμενοβυζαντινός Ναρσής. Σύμφωνα με τον αμφισβητούμενο για την ερμηνεία των πηγών του καθηγητή Boswell υπήρχε και ιερολόγηση (ευχή για την ακρίβεια) σε άτομα ιδίου φύλου.

Στο Ισλάμ, ονομαζόντουσαν khuntha, ενώ τους συναντάμε και ως καλλιτέχνες, Köçek & tavşan στην οθωμανική περίοδο, τις δε γυναίκες ως Çengi (βλ. σχετικό άρθρο μου εδώ). Στον ινδουϊσμό υπάρχει ολόκληρη αρχαία Κάστα, των Hijras (βλ. εδώ και εδώ) η οποία Κάστα μεγαλώνει και παιδιά.

Παράλληλα, σε όλους του πολιτισμούς – αν όχι σε όλους – υπήρχαν ευνούχοι, ομοφυλόφιλοι άντρες/ γυναίκες κ.α. παραλλαγές (Πηγές: DeVun, Leah (2018). “Ουράνιοι ερμαφρόδιτοι: σεξουαλική διαφορά στην αρχή και στο τέλος του χρόνου”. σελ. 132–146 και “The Manly Eunuch Masculinity, Gender Ambiguity, and Christian Ideology in Late Antiquity The Manly Eunuch”, by Mathew Kuefler; University of Chicago Press: 2001).

 

Σκανδαλιζόμαστε από την πραγματικότητα… 

Η μυθολογία-ιστορία –αναφορικά με τους ομοφυλόφιλους, τους ερμαφρόδιτους, τους ευνούχους κ.α.– είναι μακρά, διαχρονική και μεγάλη, πάντοτε νομοθετημένη εντός των εκάστοτε ιστορικών νομοθετικών πλαισίων. Σαφώς το θέμα δεν εξαντλείται εδώ, όμως ήταν, είναι και θα είναι μια πραγματικότητα. Αντί να κάνουμε πως δεν υπάρχει, ενώ υπάρχει από γενέσεως κόσμου στη φύση (ακόμα και στα ζώα) ας είμαστε ενημερωμένοι, ρεαλιστές και κυρίως να αξιολογούμε τους ανθρώπους με το χαρακτήρα και τις πράξεις τους και όχι από την ενήλικη σεξουαλική επιλογή τους (αρκεί να μην είναι ποινικά κολάσιμη με ανηλίκους, ή βιασμούς, όπως εξάλλου ισχύει για όλους μας). Και αυτοί από πυρηνικές οικογένειες γεννήθηκαν, αλλά πήραν άλλη σεξουαλική κατεύθυνση.

Το πρώτο ζευγάρι που παντρεύεται στην Ελλάδα, ζει ήδη μαζί εδώ και πολλά χρόνια και έχουν τρία παιδιά. Μας ενόχλησαν ποτέ ή μας σκανδάλισαν; Όχι. Πολλοί όμως παιδεραστές και “νορμάλ”, μας σκανδάλισαν και μας έκαναν να τους καταδικάσουμε. Μέτρο σε όλα και γνώμη μετά γνώσεως, όπως συμβαίνει σε άλλες 36 χώρες παγκοσμίως, της Ελλάδας γενόμενης της 37ης. Η πολιτειακή αναγνώριση είναι μια διοικητική πράξη που ουδόλως θα επηρεάσει τους υπόλοιπους, όπως δεν μας επηρέασε ο πολιτικός γάμος όταν θεσπίστηκε με το Ν. 1329/83, παρότι η Εκκλησία και το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας, ήταν τότε αφοριστικά κατά. Πλέον ουδείς ασχολείται, η δε Εκκλησία δέχεται όσους έχουν παντρευτεί με πολιτικό γάμο, να παντρευτούν και με θρησκευτικό αν θέλει και να τελέσει και παράλληλη βάπτιση.

Δεν θα μετατραπεί η κοινωνία σε ομοφυλόφιλη, όπως δεν έγινε επί χιλιάδες χρόνια. Μιλάμε για αναγνωρισμένη συνύπαρξη που έτσι και αλλιώς υπήρχε άτυπα. Μέχρι και οι θρησκείες στο παρελθόν ήταν πιο εξοικειωμένες με το θέμα, ενώ υπήρχαν/υπάρχουν ομοφυλόφιλοι σε αυτές, όχι μόνον κρυφά, αλλά και επίσημα π.χ. σε κάποιες χριστιανικές εκκλησίες που έχουν γυναίκες και ομοφυλόφιλους ιερείς (βλ. εδώ).

Αλλού είναι οι κίνδυνοι, όχι στη γνώση ή αποδοχή των όσων γινόντουσαν επί χιλιάδες χρόνια και επικαιροποιημένα επανεισέρχονται. Οι προκλήσεις αφορούν στην ευγονική που αναπτύσσεται για τα έμβρυα, στην τεχνητή νοημοσύνη ΑΙ και σε θέματα βιοηθικής, στην καταστροφή του περιβάλλοντος, στην έλλειψη ενέργειας, ύδατος, τροφής, στην καταστροφική αλλαγή του καθημερινού μας βίου και της οικονομίας. Περισσότερο τρομάζω με τον φετινό “χειμώνα” 2023-2024 που δεν ήρθε και καταγράφηκε ως ο θερμότερος όλων των εποχών. Τρομάζω με τους άνυδρους καύσωνες και την ερημοποίηση της γης. Το τρίτο φύλο, ούτε με έβλαψε, ούτε με παρενόχλησε ποτέ, ενώ τις προκλήσεις παιδόφιλων, είχα την εκπαίδευση από τον πατέρα μου να τις αποτρέψω.