44.000 έσπευσαν στο wallet.gov.gr. για ταυτότητα και άδεια οδήγησης

Από χθες που άνοιξε η πλατφόρμα για τις ψηφιακές ταυτότητες στο Gov.gr Wallet, οι πολίτες με ΑΦΜ που λήγει σε 1, μπορούν να κατεβάσουν ταυτότητα και δίπλωμα στο κινητό τους. Σήμερα μπορούν και όσοι έχουν ΑΦΜ που λήγει στον αριθμό 2. Όμως, μόνον 44.000 άτομα έσπευσαν να το κάνουν ή περίπου το 5% των “δικαιούχων”, την πρώτη μέρα.  Παρεμπιπτόντως, η σελίδα gov.gr δεν σε οδηγεί με αναζήτηση στο wallet (ή ψηφιακό πορτοφόλι), αλλά πρέπει να γνωρίζει κάποιος ότι η σελίδα είναι ψηφιακά  αντιστρόφως wallet.gov.gr.

Πάντως, το μειωμένο ενδιαφέρον πιθανόν και να οφείλεται στην έγνοια της ασφάλειας του όλου εγχειρήματος. Ένα σοβαρό ζήτημα είναι ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που εφαρμόζει προς το παρόν το σύστημα, κάτι που γεννά ερωτήματα και για την εγκυρότητα και για την ασφάλειά του. Αυτά επιτείνονται από το γεγονός ότι οι ψηφιακές πιστοποιήσεις ταυτότητας ή άδειας οδήγησης δεν θα γίνονται δεκτές από τις τράπεζες, τουλάχιστον μέχρι τον Οκτώβριο και δεν θα γίνονται δεκτές ούτε σε ταξίδια στο εξωτερικό. Το θέμα της απώλειας του κινητού είναι επίσης σοβαρό και μάλλον όχι απόλυτα λυμένο.

Κατ’ αρχήν είχε ειπωθεί ότι αν χαθεί το κινητό, κατεβάζει κάποιος τα στοιχεία του σε άλλο μέσο ψηφιακού αντιγράφου. Όμως η σελίδα του gov.gr αναφέρει ότι παύει η ισχύ, το οποίο είναι και πιο λογικό. Το δεύτερο δηλαδή προφυλάσσει τον πολίτη από εκείνον που θα προσπαθήσει να κάνει χρήση της ταυτότητάς του μόλις κλέψει ή μόλις τύχει να βρει το κινητό. Αν απεναντίας τα στοιχεία συνεχίζουν να έχουν ισχύ, τότε ο πολίτης δεν προφυλάσσεται από πλαστοπροσωπίες. Και φυσικά υπάρχει πάντα η έγνοια για χάκερς που το “επάγγελμά” τους είναι αυτό ακριβώς: η κλοπή ψηφιακών στοιχείων. Εν ολίγοις, υπάρχουν προς το παρόν αδιευκρίνιστα σημεία ως προς την ασφάλεια του όλου εγχειρήματος.

Τι λέει η αντιπολίτευση

Η αξιωματική αντιπολίτευση θέτει και ζήτημα με τις νέες ταυτότητες και διαβατήρια που θεωρητικά έπρεπε να έχουν υιοθετηθεί σε όλη την ΕΕ από το 2021. Η γραμματέας της κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Όλγα Γεροβασίλη και ο τομεάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, Μάριος Κάτσης αναφέρουν σε χθεσινή τους κοινή δήλωση ότι «η κυβέρνηση προσπαθεί να καλύψει με πατέντες το φιάσκο του διαγωνισμού των 515 εκατ. ευρώ. Μετά από νυχτερινή τροπολογία λανσάρονται οι υπάρχουσες, μη ασφαλείς ταυτότητες και τα διπλώματα οδήγησης στο κινητά, ως άλλα πιστοποιητικά εμβολιασμού. Ερωτάται η κυβέρνηση:

»Τι γίνεται με το διαγωνισμό των 515 εκατομμυρίων Ευρώ για τις νέες ασφαλείς ταυτότητες, διαβατήρια και έγγραφα ασφαλείας που ματαίωσε η ΝΔ μόλις μια εβδομάδα μετά τις εκλογές του 2019 και επαναπροκήρυξε, με φωτογραφικούς όρους, εκτινάσσοντας το κόστος; Τρία χρόνια μετά δεν υπάρχει καν ανάδοχος ενώ, σύμφωνα με τον Ευρ. Κανονισμό (Ε.Ε.) 2019/1157, οι νέες ασφαλείς ταυτότητες θα έπρεπε να εκδίδονται ήδη από το 2021. Η Χώρα είναι ήδη έκθετη σε κυρώσεις. Με διάταξη στο χθεσινό νομοσχέδιο για την Αστυνομική Ακαδημία επεκτείνεται η ισχύς των διαβατηρίων από 5 σε 10 χρόνια. Σε ποιον και με ποια διαδικασία ανατέθηκε η σύμβαση για τα διαβατήρια, μέχρι να υπάρξει ανάδοχος;

»Αν είναι σύμφωνες με τις διεθνείς προδιαγραφές ασφαλείας οι νέες ταυτότητες στα κινητά, τότε γιατί δεν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ταξιδιωτικό έγγραφο, όπως παραδέχτηκε ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης στη Βουλή; Και στο δια ταύτα, αν είναι σύμφωνες με τα διεθνή πρότυπα ασφαλείας οι νέες ταυτότητες, τότε γιατί γίνεται ένας «αχρείαστος» διαγωνισμός για έγγραφα ασφαλείας, ύψους 515 εκατομμυρίων Ευρώ;»

Τι λέει η κυβέρνηση

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, μέχρι σήμερα το πρωί είχαν ψηφιοποιηθεί 25.200 ταυτότητες και 19.400 διπλώματα οδήγησης, από πολίτες με ΑΦΜ που λήγει σε 1. Σήμερα μπορούν να κατεβάσουν την εφαρμογή και όσοι έχουν ΑΦΜ που λήγει σε 2. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης δήλωσε μάλιστα ότι «πολλές χώρες της ΕΕ ενδιαφέρονται επίσης να υιοθετήσουν την πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την ψηφιοποίηση των εγγράφων τους» και ότι «σύντομα θα μπορούμε να ταξιδέψουμε με αυτό και στο εξωτερικό». Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι, σε περίπτωση κλοπής ή απώλειας κινητού, υπάρχει ασφαλιστική δικλείδα, επειδή για να ανοίξει η εφαρμογή πρέπει να διαβάσει το πρόσωπο του χρήστη, όμως είναι ασαφές αν “διαβάζεται” αντί για πρόσωπο και μια απλή φωτογραφία του.

Τα ψηφιακά αντίγραφα έχουν ακριβώς την ίδια ισχύ με τα έγγραφα πιστοποιητικά εντός της χώρας, με εξαίρεση τα ταξίδια στο εξωτερικό αλλά και τις συναλλαγές με τις τράπεζες και με τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Θεωρητικά δηλαδή μπορεί από σήμερα να πάει στη ΔΕΗ ή στην εφορία με το κινητό του και να μη χρειαστεί να δείξει την κλασική ταυτότητα. Προς το παρόν εν ολίγοις αυτά τα “έγγραφα” στο κινητό είναι χρήσιμα μόνον για επίδειξη σε δημόσιους φορείς και σε τυχόν ελέγχους της αστυνομίας. Θεωρητικά, με αυτές τις εφαρμογές οι πολίτες αποκτούν και τη δυνατότητα να υπογράφουν ψηφιακά έγγραφα ακόμα πιο εύκολα, μέσω του docs.gov.gr.

Κάθε πολίτης μπορεί να αποθηκεύει τα ψηφιακά αντίγραφα μόνο σε μία συσκευή. Σε περίπτωση που προβεί σε έκδοση και αποθήκευση ψηφιακού αντιγράφου σε δεύτερη συσκευή, τότε τα προηγούμενα ψηφιακά αντίγραφα ανακαλούνται αυτόματα.

Το Gov.gr Wallet είναι ήδη διαθέσιμο στα app stores των λογισμικών iOS και Android και η χρήση του θα είναι δυνατή τμηματικά σύμφωνα με το τελευταίο ψηφίο στον ΑΦΜ. Εναλλακτικά, οι πολίτες μπορούν να κατεβάσουν την εφαρμογή μέσω της σελίδας wallet.gov.gr. Για την ασφαλή πρόσβαση στην εφαρμογή, η ταυτοποίηση του πολίτη γίνεται σε πρώτο επίπεδο με τους κωδικούς στο Taxisnet και κατόπιν με την καταχώρηση κωδικού μιας χρήσης (OTP – One Time Password), ο οποίος αποστέλλεται σε αριθμό κινητού τηλεφώνου που ανήκει επιβεβαιωμένα στον πολίτη.

Η διαδικασία φηφιοποίησης

Ο πολίτης θα πρέπει πριν εισέλθει στην εφαρμογή είτε να έχει καταχωρίσει τον αριθμό του κινητού του τηλεφώνου στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας (ΕΜΕπ) μέσω του notify.gov.gr είτε να έχει βεβαιώσει ψηφιακά την υπογραφή του μέσω του gov.gr (Υπεύθυνη Δήλωση, Εξουσιοδότηση, Ψηφιακή Βεβαίωση Εγγράφου, Ιδιωτικό Συμφωνητικό).

Αφού εξακριβωθεί η αυθεντικότητα, ο πολίτης καλείται να δώσει άδεια για να λαμβάνει ειδοποιήσεις από την εφαρμογή, οι οποίες είναι απαραίτητες για την λειτουργία της λόγω του μηχανισμού συγκατάθεσης σε περίπτωση επαλήθευσης ενός ψηφιακού εγγράφου. Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα να επιλέξει την ενεργοποίηση της δυνατότητας εύκολης πρόσβασης (quick login), η οποία παρέχεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές κάθε συσκευής.

Αφού εισέλθει στο περιβάλλον της εφαρμογής, ο πολίτης μπορεί με ελάχιστα κλικ να δημιουργήσει και να αποθηκεύσει το ψηφιακό αντίγραφο της αστυνομικής του ταυτότητας ή/και του διπλώματος οδήγησης του. Αρχικά επιλέγει ποιο έγγραφο θέλει να εκδώσει και κατόπιν λαμβάνει με SMS έναν κωδικό μιας χρήσης (OTP – One Time Password) τον οποίο και εισάγει στην εφαρμογή. Αμέσως μετά, το έγγραφο δημιουργείται και αποθηκεύεται στην εφαρμογή και στο wallet του κινητού τηλεφώνου. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται εκ νέου για κάθε νέα έκδοση αντιγράφου.

Τα ψηφιακά αντίγραφα του Gov.gr Wallet περιλαμβάνουν όλα τα στοιχεία που περιέχονται στις αστυνομικές ταυτότητες και τα διπλώματα οδήγησης αντίστοιχα. Ενσωματώνουν, επιπλέον, έναν κωδικό QR και έναν μοναδικό κωδικό εγγράφου, μέσω του οποίου πραγματοποιείται η επαλήθευση γνησιότητάς τους. Ειδικά, αναφορικά με το ψηφιακό αντίγραφο του διπλώματος οδήγησης, η φωτογραφία που θα εμφανίζεται αντλείται από το Μητρώο Δελτίων Αστυνομικών Ταυτοτήτων της Ελληνικής Αστυνομίας, συνεπώς θα είναι ίδια με της αστυνομικής ταυτότητας και όχι κατ’ ανάγκη ίδια με εκείνη του διπλώματος οδήγησης.

Η επαλήθευση γνησιότητας κάθε ψηφιακού αντιγράφου γίνεται με τον κωδικό QR του. Μόλις κάποιος σκανάρει τον κωδικό QR ενός πολίτη μέσω της ίδιας εφαρμογής Gov.gr Wallet, ο τελευταίος λαμβάνει ειδοποίηση από την εφαρμογή, προκειμένου να δώσει έγκριση στον ελεγκτή προκειμένου να επαληθεύσει τα στοιχεία του. Αφού ο πολίτης εγκρίνει τον έλεγχο, στην οθόνη της εφαρμογής εμφανίζεται ένας εξαψήφιος κωδικός τον οποίο πρέπει να υπαγορεύσει ή να επιδείξει στον ελεγκτή και εκείνος με τη σειρά του να τον καταχωρίσει στη δική του συσκευή.

Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία, τότε και μόνο τότε τα στοιχεία του ψηφιακού αντιγράφου εμφανίζονται για μία και μόνο φορά στη συσκευή του ελεγκτή, χωρίς τη δυνατότητα αποθήκευσης. Τώρα για ποιο λόγο όλα αυτά θεωρούνται απλούστερα από το να δείξει κάποιος απλώς την ταυτότητά του, είναι άλλο θέμα και ουσιαστικά παραπέμπει στην ψηφιακή δημιουργία αρχείων ή “φακέλων” πολιτών με πρόσχημα ή αληθή αιτία την αποφυγή πλαστογραφιών.

Η διαδικασία ακύρωσης

Εάν ο πολίτης δηλώσει την απώλεια της αστυνομικής του ταυτότητας είτε αυτοπροσώπως σε ένα αστυνομικό τμήμα είτε μέσω του gov.gr, τότε αυτόματα και άμεσα οποιοδήποτε ψηφιακό αντίγραφο έχει εκδοθεί ακυρώνεται. Το ίδιο ισχύει και εάν ο πολίτης δηλώσει την απώλεια του διπλώματος οδήγησης σε ένα αστυνομικό τμήμα, σε ένα ΚΕΠ ή στη Διεύθυνση Μεταφορών της αρμόδιας Περιφέρειας.

Σε περιπτώσεις που εκδίδεται νέα αστυνομική ταυτότητα ή νέο δίπλωμα οδήγησης για άλλον λόγο πέραν της απώλειας, τότε τα ψηφιακά αντίγραφα των παλαιότερων έγχαρτων πιστοποιητικών ακυρώνονται αυτόματα και πρέπει να εκδοθούν ψηφιακά αντίγραφα των νέων πιστοποιητικών, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία για την αρχική τους έκδοση.

Σε περίπτωση απώλειας της συσκευής όπου είναι αποθηκευμένα τα ψηφιακά αντίγραφα, ο πολίτης μπορεί να ανακαλέσει την ισχύ των αποθηκευμένων ψηφιακών αντιγράφων μέσω της σχετικής υπηρεσίας στο gov.gr. Η ανάκληση των φυσικών αντιγράφων δεν ακυρώνει τα αντίστοιχα έγχαρτα πιστοποιητικά. Αν κάποιος χάσει ή του κλέψουν το κινητό, ανακαλεί την ισχύ των ψηφιακών εγγράφων μέσα από τη σχετική υπηρεσία στο gov.gr ενώ αν χάσει τα έγγραφα δηλώνει την απώλεια «και μέσω διαλειτουργικοτήτων όπου γίνεται συστημικά ανάκληση της ισχύος των ψηφιακών εγγράφων».

Σύμφωνα με την κυβέρνηση οι ταυτότητες και τα διπλώματα θα γίνονται δεκτά ως αποδεικτικά ταυτοποίησης από τις τράπεζες και τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας από την 1η Οκτωβρίου. Στο μέλλον πρόκειται να προστεθούν στην εφαρμογή περισσότερα έγγραφα, όπως τα στοιχεία της άδειας κυκλοφορίας, τα στοιχεία για την πληρωμή των τελών κυκλοφορίας, το αποτέλεσμα του Τεχνικού Ελέγχου Οχημάτων (ΚΤΕΟ) και η ημερομηνία του επόμενου ελέγχου, τα στοιχεία ασφάλισης κλπ.