Είναι στην σωστή κατεύθυνση οι αλλαγές στον νέο ΚΟΚ;

Τη δυστοπική αυτή κατάσταση φιλοδοξεί να άρει ο νέος ΚΟΚ, ο οποίος λειτουργώντας αποτρεπτικά ιδίως εις ότι αφορά τις παραβάσεις, που παρουσιάζουν υψηλό δείκτη επικινδυνότητας πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων, όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, η χρήση κινητού, η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη και STOP και η μη χρήση ζώνης ή κράνους, αυστηροποιεί τις ποινές και τα πρόστιμα κλιμακωτά, ενισχυμένα μάλιστα στην περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος, εισάγοντας για πρώτη φορά και τον κανόνα της υποτροπής.

Τί σημαίνει πρακτικά η υποτροπή: Η τέλεση οδικών παραβάσεων αποσυνδέεται από το όχημα και προσανατολίζεται στον οδηγό, για το λόγο αυτό δεν έχουμε κατά κανόνα αφαίρεση πινακίδων, αλλά διπλώματος οδήγησης. Σε περίπτωση επαναλαμβανόμενων παραβάσεων με υψηλό δείκτη επικινδυνότητας εφαρμόζονται κλιμακωτά πρόστιμα και αυξάνει ο χρόνος αφαίρεσης του διπλώματος, φτάνοντας μέχρις και την οριστική αφαίρεση σε περίπτωση πολλαπλών παραβάσεων.

• Η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ

Η εν λόγω παράβαση υπολογίζεται πως σχετίζεται με το 25% των θανάτων από τροχαία ατυχήματα στην Ελλάδα για το 2024. Με το νέο ΚΟΚ γίνεται διάκριση σε τρία επίπεδα: Η πρώτη κατηγορία αφορά οδηγούς, που ανιχνεύονται με 0,50 έως 0,80 gr/lt αίματος, για τους οποίους το πρόστιμο θα ανέρχεται στα 350 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 30 ημέρες.

Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής το πρόστιμο θα ανέρχεται σε 1.000 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 180 ημέρες, ενώ σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής το πρόστιμο θα ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έναν χρόνο. Το όχημα σε κάθε περίπτωση θα ακινητοποιείται υποχρεωτικά και θα φυλάσσεται.

Η δεύτερη κατηγορία αφορά οδηγούς, που ανιχνεύονται με 0,80 έως 1,10gr/lt αίματος, για τους οποίους το πρόστιμο θα ανέρχεται στα 700 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 90 ημέρες. Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής το πρόστιμο θα ανέρχεται σε 1.000 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 180 ημέρες, ενώ σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής το πρόστιμο θα ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έναν χρόνο. Το όχημα σε κάθε περίπτωση θα ακινητοποιείται υποχρεωτικά και θα φυλάσσεται.

Η τρίτη κατηγορία αφορά οδηγούς, που ανιχνεύονται με περισσότερο από 1,10gr/lt αίματος, για τους οποίους το πρόστιμο θα ανέρχεται στα 1.200 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 6 μήνες. Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής, το πρόστιμο θα ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 7 έτη, ενώ σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής το πρόστιμο θα ανέρχεται σε 4.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 10 έτη.

• Η χρήση κινητού τηλεφώνου
  

Η εν λόγω παράβαση αποτελεί την 3η αιτία τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα. Με το νέο ΚΟΚ διακρίνεται η περίπτωση πρόσκλησης ή μη ατυχήματος και αντιμετωπίζεται πλέον ως εξής:

Σε περίπτωση μη πρόκλησης ατυχήματος, το πρόστιμο ανέρχεται σε 350 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 30 ημέρες. Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 1.000 ευρώ και και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 180 ημέρες. Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για ένα έτος.

Σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος, η πρώτη υποτροπή επισύρει πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για τέσσερα έτη, ενώ σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής το πρόστιμο ανέρχεται σε 4.000 ευρώ και το δίπλωμα αφαιρείται για 8 έτη.

• Η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη και STOP

Με την εν λόγω παράβαση συνδέεται το 16% των ατυχημάτων στην Ελλάδα. Με το νέο ΚΟΚ η παράβαση της παραβίασης STOP διακρίνεται σε δύο περιπτώσεις, την περίπτωση πρόσκλησης και την περίπτωση της μη πρόκλησης ατυχήματος και αντιμετωπίζεται πλέον ως εξής: Σε περίπτωση μη πρόκλησης ατυχήματος, το πρόστιμο ανέρχεται σε 350 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 30 ημέρες. Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 1.000 ευρώ και και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 180 ημέρες. Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για ένα έτος.

Σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος, το πρόστιμο ανέρχεται σε 700 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 60 ημέρες η πρώτη υποτροπή επισύρει πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 4 έτη, ενώ σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής το πρόστιμο ανέρχεται σε 4.000 ευρώ και το δίπλωμα αφαιρείται για 8 έτη.

Για την παραβίαση ερυθρού σηματοδότη το πρόστιμο ανέρχεται σε 700 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 60 ημέρες. Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 1.000 ευρώ και και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 180 ημέρες. Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για ένα έτος.

• Η μη χρήση κράνους και προστατευτικής ζώνης

Ζωτικής σημασίας και η εν λόγω παραβίαση, καθώς σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα, 4 στους 10 νεκρούς από τροχαία δυστυχήματα στην Ελλάδα το 2023 επέβαιναν σε δίκυκλα.

Για τη μη χρήση κράνους, το πρόστιμο ανέρχεται σε 350 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 30 ημέρες. Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 1.000 ευρώ και και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 180 ημέρες. Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για ένα έτος.

Στο ενδεχόμενο που ο συνεπιβάτης δεν φορά κράνος, τόσο αυτός, όσο και ο οδηγός τιμωρούνται με πρόστιμο 350 ευρώ, ακόμα κι αν ο τελευταίος φορούσε το δικό του.

Για τη μη χρήση προστατευτικής ζώνης, το πρόστιμο ανέρχεται σε 350 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 30 ημέρες. Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 1.000 ευρώ και και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 180 ημέρες. Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για ένα έτος.

Στο ενδεχόμενο που ο συνεπιβάτης δεν φορά ζώνη, τόσο αυτός, όσο και ο οδηγός τιμωρούνται με πρόστιμο 150 ευρώ, ακόμα κι αν ο τελευταίος φορούσε τη δική του.

• Υπέρβαση ορίου ταχύτητας

Για τη παράβαση της υπέρβασης ορίου ταχύτητας, το πρόστιμο ανέρχεται σε 700 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 60 ημέρες. Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 1.000 ευρώ και και το δίπλωμα θα αφαιρείται για 180 ημέρες. Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και το δίπλωμα θα αφαιρείται για ένα έτος.

• Οδήγηση χωρίς δίπλωμα

Για τη παράβαση της οδήγησης χωρίς δίπλωμα, το πρόστιμο ανέρχεται σε 1.000 ευρώ. Σε περίπτωση πρώτης υποτροπής, το πρόστιμο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και στη δεύτερη υποτροπή, το πρόστιμο ανέρχεται σε 4.000 ευρώ.

Επιπλέον, προβλέπεται φυλάκιση έως 2 ετών, ενώ σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος, ισχύουν οι διατάξεις του αρ. 290 ΠΚ για την επικίνδυνη οδήγηση.

Η ποινική αντιμετώπιση των τροχαίων παραβάσεων

Σύμφωνα με τον νέο ΚΟΚ, σε περίπτωση πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος λόγω χρήσης κινητού, οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ ή άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών ,παραβίασης STOP και οδήγησης χωρίς δίπλωμα, εφαρμόζεται το αρ. 290Α του Ποινικού Κώδικα.

Ειδικότερα, προβλέπεται: “Όποιος κατά τη συγκοινωνία στους δρόμους ή στις πλατείες:

α) οδηγεί όχημα, μολονότι δεν είναι σε θέση να το πράξει με ασφάλεια εξαιτίας της κατανάλωσης οινοπνεύματος ή χρήσης ναρκωτικών ουσιών ή λόγω σωματικής ή πνευματικής εξάντλησης ή

β) οδηγεί όχημα σε εθνικές ή περιφερειακές οδούς αντίστροφα στο ρεύμα της εκάστοτε κατεύθυνσης ή σε πεζοδρόμους, πεζοδρόμια ή πλατείες, ή οδηγεί όχημα που είναι τεχνικά ανασφαλές ή με ανασφαλή τρόπο φορτωμένο ή προβαίνει κατά την οδήγηση σε επικίνδυνους ελιγμούς ή μετέχει σε αυτοσχέδιους αγώνες, ή

γ) οδηγεί όχημα i) σε αυτοκινητόδρομο ή σε οδό ταχείας κυκλοφορίας με ταχύτητα που υπερβαίνει το επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας κατά τουλάχιστον εξήντα (60) χλμ. ανά ώρα και αν πρόκειται για λεωφορείο ή φορτηγό αυτοκίνητο, κατά τουλάχιστον τριάντα (30) χλμ. ανά ώρα, ii) εντός κατοικημένης περιοχής ή σε άλλο οδικό δίκτυο με ταχύτητα που υπερβαίνει το επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας κατά τουλάχιστον σαράντα (40) χλμ. ανά ώρα και αν πρόκειται για λεωφορείο ή φορτηγό αυτοκίνητο, κατά τουλάχιστον είκοσι (20) χλμ. ανά ώρα, ή

δ) οδηγεί όχημα στη λωρίδα έκτακτης ανάγκης (Λ.Ε.Α.) εκτός των περιπτώσεων αποκλειστικού προορισμού της, ή

ε) παραβιάζει ερυθρό σηματοδότη,

τιμωρείται αα) με φυλάκιση από 3 μήνες έως 3 έτη, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα, ββ) με φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους έως 5 έτη, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, γγ) με κάθειρξη από 5 έως 10 έτη, αν η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ή προκάλεσε σημαντική βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις, δδ) με κάθειρξη τουλάχιστον 10 έως 20 ετών, αν η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο άλλου. Αν προκλήθηκε ο θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει ισόβια κάθειρξη.

Επομένως, στις ανωτέρω ήδη ισχύουσες περιπτώσεις, προστίθενται η χρήση κινητού τηλεφώνου και η παραβίαση STOP, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι η εγκατάλειψη θύματος τροχαίου αναβαθμίζεται από πλημμέλημα του αρ.  306 ΠΚ (με επαπειλούμενη ποινή φυλάκισης από 6 μήνες έως 5 έτη) σε κακούργημα (με επαπειλούμενη ποινή κάθειρξης).

Ο νέος ΚΟΚ κινείται σαφώς προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο μένει να αποδειχθεί εάν οι θεσμικές προβλέψεις θα τύχουν αποτελεσματικής εφαρμογής, πράγμα το οποίο απαιτεί ορθό σχεδιασμό και συντονισμό, αλλά πρωτίστως αλλαγή της οδηγικής κουλτούρας.

 

---

 

Η Εύα Γιαλίδη είναι δικηγόρος