Είναι το επεισόδιο στο Πέραμα ρατσιστικό έγκλημα;

Σ’ αυτή τη χώρα έχουμε χάσει τον μπούσουλα. Το αυτονόητο έχει καταντήσει ζητούμενο. Ο λόγος για το επεισόδιο στο Πέραμα. Προφανώς, είναι εξαιρετικά δυσάρεστο να σκοτώνεται ένας άνθρωπος και μάλιστα νέος. Από την άλλη πλευρά, όμως, εάν δεν θέλουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, δεν πρόκειται για έναν παντελώς αναίτιο θάνατο.

Ο 20χρονος Ρομά είχε κλέψει ένα αυτοκίνητο, αρνήθηκε να σταματήσει για έλεγχο όταν του το ζήτησαν οι αστυνομικοί κι όχι μόνο ανάπτυξε ταχύτητα, αλλά κατά τη διάρκεια της καταδίωξης, όταν εγκλωβίστηκε, έκανε όπισθεν και εμβόλισε τους μοτοσυκλετιστές αστυνομικούς της ομάδας ΔΙΑΣ, τραυματίζοντας αρκετούς, όπως έχει ανακοινωθεί. Και τότε έπεσαν απανωτοί πυροβολισμοί. Δεν ήμουνα, βεβαίως, αυτόπτης μάρτυρας, αλλά από όσα έχουν γίνει γνωστά, η παραπάνω γενική περιγραφή δεν αμφισβητείται.

Η συνέχεια είναι γνωστή. Οι αστυνομικοί που πυροβόλησαν και σκότωσαν τον οδηγό και τραυμάτισαν τον συνοδηγό οδηγήθηκαν στον εισαγγελέα με βαριά κατηγορία. Προφανώς, όταν υπάρχει θάνατος και τραυματισμός, οι αυτουργοί αστυνομικοί πρέπει να δώσουν καταθέσεις, να τεθούν σε διαθεσιμότητα και να διερευνηθούν οι συνθήκες για το εάν είχαν ρεαλιστικά εναλλακτικές λύσεις.

Δεν μου αρέσει καθόλου οι αστυνομικοί με το παραμικρό να βγάζουν τα κουμπούρια. Αναρωτιέμαι, όμως, σε ποια φιλελεύθερη δημοκρατική χώρα θα συνέβαινε ένα τέτοιο περιστατικό και δεν θα υπήρχε αστυνομική αντίδραση; Προφανώς, θα ήταν προτιμότερο οι αστυνομικοί να είχαν πυροβολήσει τα λάστιχα για να ακινητοποιήσουν το κλεμμένο αυτοκίνητο, αλλά το γεγονός ότι η καταδίωξη κράτησε πολύ ώρα και εξελίχθηκε από τη Θηβών μέχρι το Πέραμα, σημαίνει ότι τα κουμπούρια δεν βγήκαν με τη μία.

Η φυλετική αλληλεγγύη

Όσο κι αν κατανοούμε τον πόνο των συγγενών του θύματος, δεν ισχύει ότι “ένα αυτοκινητάκι πήρε, δεν είναι δα και εγκληματίας”. Ο δράστης της κλοπής και θύμα ήταν σεσημασμένος, αλλά και να μην ήταν η κλοπή αυτοκινήτου είναι έγκλημα κι ακόμα μεγαλύτερο έγκλημα είναι ο εμβολισμός των αστυνομικών. Μπορεί το νεαρό της ηλικίας να προσδίδει ένα κάποιο ελαφρυντικό, αλλά η πραγματικότητα δεν αλλάζει.

Είναι προφανές πως αρκετοί Ρομά έχουν μία λανθασμένη αντίληψη για το Κράτος Δικαίου, όπως και για τη φυλετική αλληλεγγύη. Μπορεί γενικά να έχουν υποστεί ρατσιστικές διακρίσεις, αλλά είναι γεγονός ότι εμφανίζουν υψηλότερο ποσοστό παραβατικότητας-εγκληματικότητας από τον μέσο όρο. Θα μαζεύονταν άραγε στην εθνική οδό και θα έκαιγαν λάστιχα σε ένδειξη διαμαρτυρίας π.χ. Κρητικοί εάν ο 20χρονος ήταν Κρητικός; Από ότι έχει δείξει η ζωή όχι.

Θυμάμαι πριν λίγα χρόνια που κάποιοι Ρομά είχαν πάει να κλέψουν ή ληστέψουν κάποιο σπίτι, αλλά ο ηλικιωμένος ιδιοκτήτης τους αντιλήφθηκε και πυροβόλησε με καραμπίνα τον έναν θανάσιμα. Θυμάμαι, λοιπόν, ότι Ρομά είχαν αντιδράσει πολύ βίαια, λες και ο δικός τους είχε σκοτωθεί αναίτια, περπατώντας αμέριμνα στον δρόμο κι όχι εισβάλλοντας σε ξένο σπίτι για να το ληστέψει.

Είναι στρέβλωση να εστιάζουμε μόνο στον σκοτωμό, παρακάμπτοντας τον λόγο που αυτός προκλήθηκε. Κάθε ανθρώπινη ζωή πρέπει να είναι απόλυτα σεβαστή, αλλά ο ίδιος ο νόμος προβλέπει το δικαίωμα στην αυτοάμυνα για πολίτες όταν εισβάλουν ξένοι στο σπίτι τους, όπως επίσης και το δικαίωμα των αστυνομικών να χρησιμοποιούν το όπλο τους, όταν δεν έχουν άλλο τρόπο να συλλάβουν έναν εγκληματία.

Ο ρατσισμός και το Πέραμα 

Είναι πολύ βολικό να επιστρατεύεται η κατηγορία περί ρατσισμού για να θολώσει τα νερά. Αυτό που συνέβη είναι ότι αστυνομικοί καταδίωξαν για να συλλάβουν έναν που παρανόμησε και όταν τους εμβόλισε τον πυροβόλησαν θανάσιμα. Πιθανώς στη συγκεκριμένη περίπτωση να υπήρχαν άλλοι τρόποι για να συλλάβουν οι αστυνομικοί τους δράστες της κλοπής και του εμβολισμού και να μην χρειαζόταν να χρησιμοποιηθούν τα όπλα, ή να πέσουν τόσες σφαίρες. Δεν γνωρίζω. Ας το βρουν οι αρμόδιοι που θα διερευνήσουν τις συνθήκες. Αλίμονο, όμως, αν η Αστυνομία ολιγωρεί σε ό,τι αφορά τη σύλληψη Ρομά που έχουν κλέψει ή ληστέψει για να μην κατηγορηθεί για ρατσισμό.

Τέλος, πολύς ντόρος γίνεται με την πληροφορία ότι το Κέντρο ζήτησε από τους αστυνομικούς της ομάδας ΔΙΑΣ να σταματήσουν την καταδίωξη κι αυτοί συνέχισαν. Αναμφίβολα, οι αστυνομικοί πρέπει να υπακούνε στις εντολές των ανωτέρων τους και γι’ αυτό οι συγκεκριμένοι πρέπει να ελεγχθούν πειθαρχικά, αν και οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι δεν άκουσαν την διαταγή.

Αναρωτιέμαι, όμως, αν ήταν σωστή η διαταγή να σταματήσει η καταδίωξη. Με τον φόβο ότι μπορεί μία καταδίωξη να προκαλέσει τραυματισμό είτε των καταδιωκόμενων είτε των αστυνομικών, είτε και ανύποπτων πολιτών, δεν μπορεί η Αστυνομία να αφήνει τους δράστες κλοπής, ληστείας ή και δολοφονίας να διαφεύγουν. Και τούτο, επειδή εάν ακολουθηθεί αυτή η πρακτική με μαθηματική ακρίβεια θα φουντώσει η εγκληματικότητα.

Μπορεί ως κοινωνία να έχουμε υποστεί κατάχρηση αστυνομικής βίας –και σ’ αυτές τις περιπτώσεις σωστά καταγγέλλεται– αλλά μην πάμε και στο άλλο άκρο. Εάν η ομάδα ΔΙΑΣ είχε παρατήσει την καταδίωξη τώρα δεν θα την κατηγορούσαν για ανθρωποκτονία. Εάν ευνουχίσουμε την Αστυνομία θα το πληρώσει η κοινωνία. Όταν ο πολίτης θα έχει ανάγκη τον αστυνομικό, αυτός θα εμφανίζεται κατόπιν εορτής για να μην έχει μπλεξίματα. Ας βρούμε επιτέλους μία ισορροπία.