Επιδείνωση στο προσφυγικό-μεταναστευτικό μέτωπο

Γράφει η Μαρία Νικολαΐδου  – 

Μόνο ένα μικρό ποσοστό των προσφύγων που αιτούνται άσυλο (της τάξης του 16%) μπορούν να επιστρέψουν στην Τουρκία. «Είναι ένα μικρό ποσοστό, αλλά εφαρμόζοντας τον νόμο, αυτό το ποσοστό προκύπτει. Με βάση αυτά τα οποία ξέρουμε για την Τουρκία, αυτοί που μπορούν να επιστραφούν είναι κυρίως οι Σύροι, για τους οποίους υπάρχει αυξημένο καθεστώς προστασίας» ανέφερε χαρακτηριστικά η τέως διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου Μαρία Σταυροπούλου.

Η ευρωτουρκική συμφωνία του Μαρτίου 2016 επρόκειτο να σταματήσει τις ροές των αιτούντων άσυλο από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά, με αντάλλαγμα πολιτικές και οικονομικές παραχωρήσεις. Μέσα στους όρους της συμφωνίας ήταν και η οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας με 6 δισ. ευρώ. Βασικός όρος της συμφωνίας ήταν πως για κάθε Σύρο πρόσφυγα που θα επέστρεφε από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία, άλλος ένας θα έπρεπε να προωθηθεί στην Ευρώπη απευθείας από την Τουρκία.

Σύμφωνα, ωστόσο, με στοιχεία της Κομισιόν, λιγότεροι από 2000 πρόσφυγες έχουν ήδη επιστρέψει μέσα στο διάστημα μεταξύ της υπογραφής της συμφωνίας, τον Μάρτιο του 2016, και τον Νοέμβριο του 2017, ενώ μόλις 12.000 έχουν επαναπροωθηθεί από την Τουρκία προς την ΕΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Άγκυρα παρέχει προσωρινή προστασία στους Σύρους πρόσφυγες, αλλά όχι σε άλλες εθνότητες.

Επίσης, ενώ η συμφωνία προβλέπει την προσωρινή προστασία και παροχή βασικών υπηρεσιών, σε περισσότερους από 3.000.000 Σύρους πρόσφυγες που φιλοξενούνται στην γείτονα, υπάρχουν σοβαρές καταγγελίες για εκμετάλλευση και διακρίσεις σε βάρος τους. Πρόσφατα το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατήγγειλε ότι Τούρκοι συνοριοφύλακες στη μεθόριο με τη Συρία ανοίγουν πυρ αδιακρίτως και υποχρεώνουν με συνοπτικές διαδικασίες τους αιτούντες άσυλο που επιχειρούν να περάσουν στην Τουρκία να επιστρέψουν στη χώρα τους.

Εντωμεταξύ οι ροές προς τα ελληνικά νησιά συνεχίζονται, επιδεινώνοντας τις ήδη δύσκολες συνθήκες διαβίωσης στα ήδη υπερπληθή κέντρα υποδοχής. Η υπηρεσία προσφύγων των Ηνωμένων Εθνών (UNHCR) κατήγγειλε την αύξηση της σεξουαλικής παρενόχλησης και της βίας στα κέντρα υποδοχής των νησιών Λέσβου και Σάμου. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης περίπου 30.000 άνθρωποι έφθασαν στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία το 2017, έναντι των 173.000 το 2016, ενώ μέχρι στιγμής το 2018 έχουν καταγραφεί 1600 αφίξεις.