Γιατί η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα απαιτεί το δικαίωμα στον γάμο

Η δήλωση του πρωθυπουργού, κατά τη συνέντευξη τύπου στο πλαίσιο της 87ης ΔΕΘ, ότι «η ισότητα στον γάμο είναι στα σχέδια της κυβέρνησης σε αυτή την τετραετία», αλλά και ο πρόσφατος γάμος στις ΗΠΑ του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, επαναφέρουν στην επικαιρότητα το ζήτημα του γάμου ομοφυλόφιλων ζευγαριών, που επιζητεί η κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ.

Όλοι, όσοι θεωρούν τον εαυτό τους «προοδευτικό», συμφωνούν ανεπιφύλακτα με το αίτημα της ισότητας στον γάμο, χωρίς να αναρωτιόνται γιατί η κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ, παρά την εκ μέρους τους κατάκτηση του συμφώνου της ελεύθερης συμβίωσης, επιμένουν σε αυτόν. Θα μπορούσαν να διεκδικήσουν το σύμφωνο συμβίωσης να επεκταθεί και σε άλλα δικαιώματα που σήμερα δεν καλύπτονται, όμως όχι, ο γάμος είναι το επιθυμητό βήμα για την εξίσωσή τους σε μια κοινωνία έμπλεη κοινωνικών διαφορών. Γιατί, λοιπόν η επιμονή στον γάμο; Μια απάντηση σε αυτό το γιατί πραγματεύεται το παρόν άρθρο.

Η πολιτική των δικαιωμάτων που ανέτειλε με την Γαλλική Επανάσταση και καθιερώθηκε με τα κοινοβουλευτικά φιλελεύθερα συντάγματα ήλθε να προσδιορίσει εν πολλοίς και μάλιστα επί το δημοκρατικότερο, τις  μέχρι τότε συγκρουσιακές σχέσεις των μελών της κοινωνίας με το κράτος. Σήμερα, όμως, στις κοινωνίες της Δύσης, παρατηρούνται συχνά  αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε κοινωνικές μερικότητες  και την κοινωνική ολότητα. Η διαφορά μερικότητας – ολότητας δεν περιορίζεται στους αριθμούς, γι’ αυτό και δεν χρησιμοποιούμε τους όρους μειονότητα – πλειονότητα.

Εν προκειμένω, ο όρος «ολότητα» υποδηλοί την αποδοχή εκ μέρους της κοινωνίας όχι μόνο των νομικών κανόνων – ήτοι κανόνων μιας ιστορικά προσδιορισμένης εποχής- , αλλά και των ηθικών ιδεωδών, με ρίζες στον μύθο και στο ιερό, που αυτή η κοινωνία έχει συστήσει πολιτισμικά στην πορεία των αιώνων και βάσει των οποίων διατηρεί την συνεκτικότητά της και λειτουργεί.

Η «μερικότητα», από την άλλη μεριά, αρχικά παρέπεμπε σ’ εκείνες τις πληθυσμιακές ομάδες οι οποίες, λόγω φυσικών ή ιδεολογικών διαφορών, δεν καλύπτονταν από τα αναγνωρισμένα κρατικά δικαιώματα, οπότε αντιπαρατίθεντο στο κράτος διεκδικώντας τη νομική τους προστασία (όπως συνέβη για παράδειγμα με το κίνημα των μαύρων στις ΗΠΑ).

Οι μερικότητες και τα δικαιώματά τους

Στις μέρες μας, όμως, κάποιες μερικότητες, και ιδίως οι έχουσες διαφορετικό με τα εμπεδωμένα ήθη σεξουαλικό προσανατολισμό, δεν αρκούνται στην αποδοχή της διαφοράς τους από το νομικό σύστημα, δεν αρκούνται δηλαδή στην κατάκτηση των πολιτικών δικαιωμάτων της ισότητας και της ελευθερίας,  αλλά έρχονται να διεκδικήσουν την αναγνώρισή τους μέσω καταξιωμένων θεσμών. Πάνε πολύ πιο μακριά, αποζητώντας τη συμπερίληψή τους όχι απλώς στο σώμα των νομικών κανόνων, αλλά σ’  έναν υψηλού κύρους θεσμό. Εδώ, το ζήτημα δεν είναι η αντιπαλότητά τους με το κράτος, αλλά η αντιπαλότητά τους με την κοινωνική ολότητα, γεγονός που εκφράζεται μ’ ένα κοινωνικό κίνημα διεκδίκησης δικαιωμάτων μη αποδεκτών από την τελευταία, ή ακόμη και σε σύγκρουση με τη βούληση αυτής. Αυτού του είδους τα δικαιώματα εκφράζει ο όρος «δικαιωματισμός».

Κατά τους οπαδούς του δικαιωματισμού, η σύγκρουση μεταξύ ολότητας – μερικότητας  θα λυθεί μόνο με τον καθαγιασμό τους από ένα εμπεδωμένο στην κοινή συνείδηση ιερό θεσμό. Ο θεσμός δεν είναι  σύνολο κανόνων, ούτε απλώς μια τυπική οργάνωση (πχ. ένα υπουργείο). Αποτελεί κοινωνική συνάρθρωση από άυλες οντότητες, όπως σκοπούς, αξίες, αρχές και πεποιθήσεις, ο πυρήνας της οποίας ομνύει σ’ ένα κοινωνικά σφυρηλατημένο ιδεώδες.

Ενδεικτικό  παράδειγμα θεσμού, προικισμένου με την ιδιότητα του ιερού, αποτελεί το θρησκευτικό δόγμα που έχει τεθεί στην υπηρεσία του θρησκευτικού συναισθήματος, ή ο γάμος και η ευλόγηση της οικογένειας, ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες της αναπαραγωγής και συνεπώς διατηρήσεως του είδους, της συντροφικότητας, περίθαλψης, κληρονομικής  διαδοχής, κλπ.

Η σπουδαιότητα, δε, του θεσμού επιβεβαιώνεται με την περιβολή του από τελετουργικές πρακτικές, γεγονός που παραπέμπει απ’ ευθείας στην αίσθηση του ιερού με το οποίο τον συνέδεσαν οι πρώτες κοινωνίες που τον θέσμισαν. Ακριβώς γι’ αυτό, τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας δεν αρκούνται στην τυπική τους αναγνώριση από την πολιτεία, αλλά επιμένουν στον θεσμό του γάμου, διότι μόνο με τον γάμο η σχέση τους όχι μόνο θα υπερβεί την προσωρινότητα, αλλά θα έρθει να ικανοποιήσει βαθύτερες ψυχικές ανάγκες του ατομικού και, κυρίως, συλλογικού τους φαντασιακού.

Η κερκόπορτα του ομόφυλου γάμου

Τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας έχουν κατανοήσει τον εσώτατο πυρήνα του ιδεώδους που κρύβει ο θεσμός του γάμου, και είναι αυτός της τεκνοποιίας για τη διατήρηση του ανθρώπινου είδους, γι’ αυτό άλλωστε επιχειρηματολογούν και για την δυνατότητα μιας επιστημονικά συντελεσμένης τεκνοποιίας. Εκείνο όμως που δεν κατανοούν, είναι πως  το αίτημά τους ανοίγει την κερκόπορτα για την αντικατάσταση του ανθρώπου από το νοήμον υποκείμενο της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Όπως η τελευταία προχωρεί στην επιστημονική ανίχνευση του ανθρώπινου εγκεφάλου, ευελπιστώντας πως θα κατασκευάσει έναν τεχνητό νου ικανό να επιλύει με εκπληκτική ταχύτητα προβλήματα δύσκολα για την ανθρώπινη νόηση, έτσι και οι ομοφυλόφιλοι. Θέλουν να πιστεύουν πως η τεκνοποιία δύναται να βγει από τα όρια της φύσης και να καταστεί αντικείμενο της επιστημονικής γνώσης.

Απέναντι στις βλέψεις της Τεχνητής Νοημοσύνης έχει αρθρωθεί ένας σοβαρός κοινωνικο-φιλοσοφικός λόγος αμφισβήτησης των επιδιώξεών της. Όμως, απέναντι στις βλέψεις των ομοφυλόφιλων ζευγαριών, πέραν του θρησκευτικού λόγου, δεν έχει μέχρι στιγμής αντιπαραταχθεί ένας επιστημονικο-ανθρωπολογικός και κοινωνιολογικός λόγος για τις μακροχρόνιες συνέπειες μιας τέτοιας επιλογής. Ας ξαναθυμηθούμε τον Φουκώ και τη θέση του πως ο επιστημονικός λόγος δεν είναι πάντα λόγος αληθείας, αλλά και λόγος διαμάχης μεταξύ κοινωνικών δυνάμεων, άρα λόγος εξουσίας.