Γιατί παραιτήθηκε καθηγητής από τον ΕΟΦ για το AstraZeneca

Την αντικατάστασή του ζήτησε από το υπουργείο Υγείας ο καθηγητής Παθολογίας- Ανοσολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, κ. Παναγιώτης Βλαχογιαννόπουλος από την Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης (Ε.ΦΑ.Ρ) του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), κάνοντας πολύ σοβαρές καταγγελίες για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε το ζήτημα με το εμβόλιο της  AstraZeneca.

Ο καθηγητής επικαλείται λόγους δυσλειτουργίας της συγκεκριμένης Επιτροπής ως προς τον τρόπο διαχείρισης του εμβολίου της AstraZeneca και ειδικότερα σε ό,τι αφορά στις καταγραφόμενες ανεπιθύμητες παρενέργειες του. Στην επιστολή του, την οποία έχει αποστείλει προς τον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια, ξεκαθαρίζει πως είναι ένθερμος θιασώτης των εμβολίων και δηλώνει πως τα αξιακά του πρότυπα δεν του επιτρέπουν να συμμετάσχει στην Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης.

Όπως αναφέρει στην επιστολή του η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης «δεν έχει το θάρρος να αναδείξει πιθανά προβλήματα των εμβολίων (ειδικά δε του εμβολίου της Astra-Zeneca) και είχε γνωματεύσει πάντοτε αρνητικά για την συσχέτιση ποικίλλων φαινομένων θρομβώσεων με το εν λόγω εμβόλιο». Υπενθυμίζεται πως μία σειρά από δυτικές χώρες, ανάμεσα τους και η Γερμανία, έχουν προχωρήσει στον περιορισμό χορήγησης του σκευάσματος σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, με Καναδούς επιστήμονες να το χαρακτηρίζουν «εμβόλιο rollercoaster».

Σήμερα ο Αυστριακός ΕΟΦ και η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης της κεντροευρωπαϊκής αυτής χώρας, αποδέχθηκε τον κίνδυνο, αλλά ανακοίνωσε τα εξής: «Δεν έχουμε αρκετά εμβόλια για να επιλέγουμε. Αν δεν συνεχίσουμε να χορηγούμε το AstraZeneca, πώς θα καλύψουμε τις ηλικίες 18-55 ετών; Κάθε εβδομάδα πεθαίνουν έξι-οκτώ άτομα από κορονοϊό από αυτή την μεγάλη ηλικιακή ομάδα. Δεν έχουμε άλλο εμβόλιο για να την προστατεύσουμε».

Αυτή η δήλωση έμμεσα υπονοεί ότι είναι υπαρκτός ο κίνδυνος θρόμβωσης σε σχετικά νέους ανθρώπους, αλλά λέει με ευθύτητα ότι οι θάνατοι από θρομβώσεις είναι πολύ λιγότεροι από τους θανάτους της ίδιας ηλικιακής ομάδας από τον κορονοϊό και άρα “προτιμητέοι” ως πιο σπάνιοι. Επίσης, δηλώνει ότι αν υπήρχε επάρκεια άλλων εμβολίων, η πολιτεία θα έπαιρνε άλλες αποφάσεις. Η δήλωση αυτή είναι στο ίδιο μήκος κύματος με τις ανακοινώσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, που επισημαίνει πως «υπερτερούν» τα πλεονεκτήματα από την χρήση του εμβολίου, χωρίς όμως να κάνει σαφή αναφορά στην έλλειψη εναλλακτικών εμβολίων.

Η επιστολή του καθηγητή

«Παρακαλώ όπως αντικατασταθώ από την Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης (Ε.ΦΑ.Ρ) του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.) για τους ακόλουθους λόγους: Η Επιτροπή αυτή δεν έχει το θάρρος να αναδείξει πιθανά προβλήματα των εμβολίων (ειδικά δε του εμβολίου της Astra-Zeneca) και είχε γνωματεύσει πάντοτε αρνητικά για την συσχέτιση ποικίλλων φαινομένων θρομβώσεων με το εν λόγω εμβόλιο.

Η συνήθης τακτική της ήταν σε κάθε τέτοιο φαινόμενο που της αναφερόταν μέσω κίτρινης κάρτας, να αναζητά όλους τους παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου για θρόμβωση και να αποδίδει σε αυτούς (αν υπήρχαν) την θρόμβωση, αγνοώντας έναν σημαντικό παράγοντα, ήτοι την χρονική συνάφεια του γεγονότος με τη λήψη του εμβολίου. Αν δεν υπήρχαν εμφανείς παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου για θρόμβωση, η Επιτροπή συνήθιζε να αναβάλλει μια τελεσίδικη απόφαση με το αιτιολογικό ότι η περίπτωση μελετάται».

«Στην περίπτωση της θανούσης ασθενούς του Γ.Κ.Ν. Αθηνών», συνεχίζει ο καθηγητής, «η απροθυμία της επιτροπής να γνωματεύσει ήταν εξοργιστική: Θυμίζω ότι η ασθενής την έβδομη ημέρα μετά από τον εμβολιασμό με εμβόλιο Astra-Zeneca ανέπτυξε έντονο πονοκέφαλο και την ένατη ημέρα εγκεφαλικό επεισόδιο θρομβωτικής αιτιολογίας, ακολούθως δε θρομβοπενία που ανάγκασε τους γιατρούς να διακόψουν παροδικά την ηπαρίνη. Τότε η ασθενής ανέπτυξε θρόμβωση σε κεντρική αρτηρία του ενός κάτω άκρου και υπεβλήθη σε ακρωτηριασμό του εν λόγω άκρου.

Η μετέπειτα νοσηλεία υπήρξε εργώδης και επιπεπλεγμένη και τελικώς η ασθενής κατέληξε. Με δική μου προτροπή η επιτροπή αποφάσισε τελικώς να πιθανολογήσει συσχέτιση του εμβολίου με τις θρομβώσεις με την λέξη “possible”, ζήτησα δε να καταγραφεί η απόφαση και να ενημερωθεί το υπουργείο και η Επιτροπή Εμβολιασμών. Αντί αυτού την επομένη εσείς ανακοινώνετε ότι κανένα περιστατικό θρομβώσεων σχετικών με τον εμβολιασμό δεν έχει παρατηρηθεί στη χώρα μας, ένα ήταν υπό συζήτηση, αλλά δεν απεδείχθη συσχέτισή του με το εμβόλιο».

Ραδιοφωνική συνέντευξη του καθηγητή Βλαχογιαννόπουλου

Εθελοδουλεία

«Η Ε.ΦΑ.Ρ δεν έχει ένα μόνιμο, θεσμικό τρόπο συνεργασίας με την Επιτροπή Εμβολιασμών. Η συνεργασία των δύο επιτροπών είναι περιστασιακή και απρογραμμάτιστη και δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά περί του πώς αποφασίζει η Επιτροπή Εμβολιασμών επί θεμάτων που αναφύονται όπως αυτά των πιθανών επιπλοκών των εμβολίων», συνεχίζει ο κ. Βλαχογιαννόπουλος.

«Αποτελεί καταισχύνη για το ιατρικό προσωπικό της Ε.ΦΑ.Ρ. η ομόθυμη συμφωνία των μελών της Ε.ΦΑ.Ρ για την κοινοποίηση στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας της επικαιροποιημένης γνωμάτευσης του ΕΜΑ, ότι το εν λόγω εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει σπάνια θρομβώσεις, ενώ μέχρι τότε κανένα μέλος της Επιτροπής δεν πιθανολόγησε συσχέτιση των εμβολίων ούτε με ένα περιστατικό θρόμβωσης. Πιστεύω ότι αυτό λέγεται εθελοδουλία και όχι ελεύθερη επιστημονική σκέψη.

Πρέπει να σας αναφέρω ότι είμαι ένθερμος θιασώτης των εμβολίων, παρακολουθώ πάνω από 10 χιλιάδες ασθενείς με συστηματικά αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα και σε όλους πρότεινα εμβολιασμό με το διαθέσιμο κάθε φορά εμβόλιο, χωρίς να ξεχωρίσω κανένα από τα διαθέσιμα εμβόλια στην πατρίδα μας. Πιστεύω όμως ότι πρέπει να βγαίνουμε στην κοινωνία με θετικά και όχι αντιφατικά μηνύματα και να είμαστε διαφανείς και ειλικρινείς.

Η επιχειρηματολογία μου είναι: Ναι, λοιπόν, έχουν περιγραφεί σπάνια περιστατικά θρομβώσεων με το εμβόλιο της AstraZeneca (αλλά και με το εμβόλιο της Pfizer απ’ ό,τι μαθαίνω), αλλά αυτά είναι όντως σπάνια, και εργαζόμαστε έντονα για την μελέτη των μηχανισμών των θρομβώσεων και την πρόληψή τους. Κανένας Έλληνας πολίτης δεν είναι μόνος του.

Στα περισσότερα περιστατικά εγκεφαλικών θρομβώσεων προϋπάρχει πονοκέφαλος, που αν δεχτούμε ότι μπορεί να σχετίζεται με το εμβόλιο, είναι ένα σημάδι που μας πυροδοτεί να λάβουμε κάποια προληπτικά μέτρα και να αυξήσουμε την επιτήρηση. Με βάση όσα σας εξέθεσα κ Υπουργέ γίνεται εμφανές ότι τα αξιακά μου πρότυπα δεν μου επιτρέπουν να συμμετάσχω στην Ε.ΦΑ.Ρ. και παρακαλώ για την αντικατάστασή μου. Με τιμή Παναγιώτης Γ. Βλαχογιαννόπουλος Καθηγητής Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ».