Η ελπίδα των αφανών

του Νίκου Φωτόπουλου  – 

Έρχονται στιγμές που γίνεσαι μάρτυρας όψεων και εκφάνσεων της κοινωνικής πραγματικότητας  χωρίς διαμεσολαβήσεις. Επί τόπου και άμεσα, με τη συνείδηση μιας ευθείας και χωρίς περιστροφές συμμετοχικής παρατήρησης. Αυτό σημαίνει πως δεν χρειάζεσαι κανένα μέσο να σου μεταφέρει το αφοπλιστικό βίωμα μιας αυθεντικής εμπειρίας στην οποία «οι πρωταγωνιστές» δεν αντιλαμβάνονται πως αποτελούν το «υποκείμενο» μιας αποσταστιοποιημένης «ακτινογράφησης».

Σισμανόγλειο νοσοκομείο, γενική εφημερία, εισαγωγή, δέκα μέρες νοσηλεία. Ζώντας από κοντά την ακολουθία μιας τέτοιας διαδρομής, ως συνοδός ασθενούς και εξ΄αίματος συγγενούς μου, ομολογώ πως η προσπάθεια που καταβάλλεται για να κρατηθεί το σύστημα όρθιο και λειτουργικό είναι υπεράνθρωπη. Κι αυτό γιατί, ενώ διαισθάνεσαι, ως ξένο σώμα, τις ελλείψεις σε ιατρικό, νοσηλευτικό ή υποστηρικτικό προσωπικό, τις αδυναμίες σε πρακτικές ευπρεπισμού ή συντήρησης των υποδομών, σε πείσμα της γενικευμένης δυσθυμίας, το σύστημα αγωνίζεται άνισα για την επιβίωσή του, αλλά και την εκπλήρωση της κοινωνικής του αποστολής.

Το σύστημα όμως δεν είναι μονομερώς μια απρόσωπη άθροιση ατόμων. Είναι μια διαλεκτική συνισταμένη ετερόκλητων δυνάμεων οι οποίες δρουν άλλοτε ανταγωνιστικά και συγκρουσιακά, κι άλλοτε συμπλέουν αρμονικά με σκοπό την επιτέλεση μιας κοινωνικά επιβεβλημένης αποστολής. Παρόλα αυτά, η ευθύνη του συστήματος, πέρα από τις πολιτικές στρατηγικές που ακολουθούνται, ανήκει στους ανθρώπους του. Αυτοί το λειτουργούν. Αυτοί καθημερινά το ανασαίνουν. Αυτοί γεύονται την επιτυχία ή την αποτυχία του. Απ΄αυτούς εξαρτάται η συνέχεια ή η κατάρρευσή του.

Δυστυχώς η κρίση ενέτεινε τα προβλήματα της καθημερινότητας αλλά και την υποβάθμιση της ποιότητας βασικών αγαθών όπως η υγεία και η κοινωνική περίθαλψη. Παρόλο που δεν είμαι ειδικός σε θέματα πολιτικών υγείας και πρόνοιας δεν χρειάζεται πολλή σπουδή για να κατανοήσει και να συναισθανθεί κάποιος τον αγώνα που δίνεται καθημερινά για να σταθεί στα πόδια του ένα δημόσιο νοσοκομείο.

Αφανείς ήρωες

Γιατί η δημόσια ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη είναι και θα συνεχίσει να είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες στους οποίους θα βασίζεται η ποιότητα, η ουσία αλλά και η εικόνα του κοινωνικού μας γίγνεσθαι. Εκεί ακριβώς εδράζονται τα θεμέλια μιας σύγχρονης δημοκρατίας: στο αίσθημα της αξιοπρέπειας που ο κάθε πολίτης οφείλει να απολαμβάνει όταν εισέρχεται σε δημόσιες δομές για να ζητήσει βοήθεια.

Η ανταμοιβή όλων αυτών των ανθρώπων που λειτουργούν και υπηρετούν – πολλές φορές και από ιδεολογία – το δημόσιο σύστημα υγείας, μόνο υλική δεν μπορεί να  είναι. Κι αυτό γιατί κανένα υλικό μέτρο δεν μπορεί να καλύψει επαρκώς την ευγνωμοσύνη που νιώθει κάποιος όταν ακούει μια ανθρώπινη κουβέντα, όταν γεύεται μια στάλα αισιοδοξίας στο κρεβάτι του πόνου ή αποσπά ένα, έστω και συγκαταβατικό, χαμόγελο καθώς περιμένει υπομονετικά στις ουρές της απελπισίας.

Ο Δημήτρης, η Θεώνη, ο Αλέξανδρος… είναι από εκείνους τους εκατοντάδες «ανώνυμους» γιατρούς και νοσηλευτές – στυλοβάτες του Εθνικού μας Συστήματος Υγείας. Στο πρόσωπό τους η ελληνική Πολιτεία οφείλει να στηρίζει καθημερινά την αποστολή ενός δημόσιου και κοινωνικά ανταποδοτικού συστήματος υγείας. Είναι από εκείνους που νυχθημερόν δίνουν τη μάχη απέναντι στον ανθρώπινο πόνο, με όσα ελάχιστα δύναται να τους προσφέρει το ταλαιπωρημένο ΕΣΥ. Είναι η ελπίδα των αφανών απέναντι σε όσους επιφανείς και πορφυρογέννητους υποδαυλίζουν εδώ και δεκαετίες τον ενταφιασμό δημόσιων και κοινωνικών αγαθών όπως η υγεία.

Στην εποχή «παγκόσμιων τεράτων» οι δημόσιες πολιτικές λοιδωρούνται ή καταγγέλλονται ως οικονομικά ασύμφορες ή κοινωνικά αναποτελεσματικές. Στις λευκές ποδιές των λειτουργών αυτών, όμως, κυματίζει πάντα το ηθικό ανάστημα του πολιτισμένου ανθρώπου που παλεύει ενάντια στη βαρβαρότητα του πρωτόγονου κανόνα της ζούγκλας. Κι αυτό η πολιτεία οφείλει να μην το ξεχνάει. Αυτούς απαιτείται να προκρίνει. Με αυτούς θα πρέπει να πορευτεί.