Η ρήξη Κομισιόν-AstraZeneca ανοίγει το δρόμο στο Sputnik

Ενώ σε πολλές χώρες έχουν μείνει στο ράφι τεράστιες ποσότητες AstraZeneca καθώς οι πολίτες είναι απρόθυμοι να το κάνουν και μάλιστα κάποιες “κερνάνε” το εμβόλιο σε γείτονές τους, η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι θα μηνύσει την φαρμακευτική εταιρεία επειδή καθυστερεί στις παραδόσεις των εμβολίων. Η Κομισιόν “μάζεψε” εν συνεχεία τις “διαρροές” της λέγοντας ότι «ακόμα δεν έχει αποφασιστεί νομική κίνηση». Ο λόγος:  Γερμανοί και Γάλλοι (και όχι μόνον) αντέδρασαν και θεώρησαν πρώιμη την νομική σύγκρουση προς το παρόν, ενώ Αυστριακοί και άλλα κράτη ζητούν επίσπευση της έγκρισης του Sputnik.

Η Κομισιόν παράλληλα  ανακοίνωσε την πρόθεσή της να μην παραλάβει τα επιπλέον 100 εκατομμύρια δόσεων της AstraZeneca που είχε την δυνατότητα να παραγγείλει βάσει της αρχικής της συμφωνίας με την εταιρεία, με την οποία στα 27 κράτη-μέλη της θα παραδίδονταν 400 εκατ. δόσεις. Από αυτές τα 100 εκατ. θα παραδίνονταν μόνο εάν η Κομισιόν ενεργοποιούσε τη σχετική ρήτρα, κάτι που τελικά δεν θα πράξει.

Παράλληλα, η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι «τηρεί στάση αναμονής καθώς δεν έχει ακόμη αποφασίσει αν θα προσφύγει νομικά εναντίον της φαρμακοβιομηχανίας AstraZeneca λόγω των καθυστερήσεων στην παράδοση των εμβολίων της». Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν επισήμανε ότι οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν σε συνεννόηση με τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ.

Διπλωμάτες που γνωρίζουν την υπόθεση επεσήμαναν ότι η Κομισιόν ενημέρωσε την Τετάρτη, τους πρεσβευτές των 27 κρατών-μελών της ΕΕ για τις προθέσεις της να κινηθεί νομικά εναντίον της AstraZeneca, αλλά της έβαλαν αμέσως πάγο περισσότερα από τέσσερα κράτη-μέλη (συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Γαλλίας). Την φρέναραν αφ΄ενός επειδή υπάρχει γενική απροθυμία (ειδικά στη Γερμανία) και μένουν στο ράφι τα εμβόλια της εταιρείας, αλλά και επειδή δεν θέλουν πόλεμο χωρίς λόγο με τη Σουηδία και τη Βρετανία.

Μαγκωμένη ήταν η Κομισιόν και για τις νέες παραγγελίες εμβολίων της Johnson & Johnson. Η εκπρόσωπος είπε ότι «δεν έχει αποφασιστεί ακόμα αν θα παραγγελθούν άλλα 200 εκατ. δόσεις του συγκεκριμένου εμβολίου όπως είχε προαναγγελθεί» και έμμεσα συνάγεται το συμπέρασμα ότι δεν θα παραγγελθούν έξτρα δόσεις από το σκεύασμα.

Προτρέχει η φον Λάιεν

Η πρόεδρος της Κομισιόν πάντως και πάλι είχε βιασθεί στο ζήτημα της Johnson, όπως έχει κάνει και για άλλα ζητήματα. Μόλις η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων (ΕΜΑ) ανακοίνωσε ότι οι θρομβώσεις από το εμβόλιο της Johnson ήταν σπάνιες παρενέργειες, όπως και με το αντίστοιχο εμβόλιο της AstraZeneca, η Ούρσουλα  φον ντερ Λάιεν πανηγύρισε με tweet της, ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές και χαιρέτισε την ανακοίνωση της ΕΜΑ. Εντούτοις το ίδιο είχε κάνει και με το AstraZeneca, αλλά ο κόσμος (διεθνώς) δεν το είδε διόλου με τον ίδιο ενθουσιασμό.

Λογικά οι παραγγελίες θα πρέπει να εξεταστούν πλέον με άλλα κριτήρια και να λαμβάνονται σοβαρά υπ΄όψιν από την Κομισιόν οι συστάσεις των κρατών-μελών, που έμμεσα κριτικάρουν την πολιτική στάση εναντίον ρωσικών και κινεζικών εμβολίων, με αποτέλεσμα η ΕΕ να εξαρτάται από τέσσερις-πέντε εταιρείες. Βάσει του συμβολαίου με την J&J, η ΕΕ έχει ήδη παραγγείλει 200 εκατομμύρια δόσεις και έχει δικαίωμα να αγοράσει άλλες τόσες, όμως δεν φαίνεται ότι θα το κάνει. Όσο για την AstraZeneca η εταιρεία όντως δεν παρέδωσε το πρώτο τρίμηνο του έτους τις 120 εκατ. δόσεις που είχε δεσμευθεί, αλλά μόνον 30. Στο δεύτερο τρίμηνο είχε δεσμευθεί να παραδώσει 180 εκατ. δόσεις και υπαναχώρησε λέγοντας ότι μπορεί να παραδώσει μόνο 70 εκατ. δόσεις.

Η Νορβηγία εν τω μεταξύ (που δεν ανήκει στην ΕΕ)  ανακοίνωσε ότι θα δανείσει 216.000 δόσεις εμβολίων της AstraZeneca στην Σουηδία και την Ισλανδία. Η χώρα ανέστειλε εδώ και ένα μήνα την χορήγηση του εμβολίου έπειτα από περιστατικά θρομβώσεων και ήταν η πρώτη χώρα που ερμήνευσε και το πρόβλημα –ως πιθανή ακραία ανοσολογική απόκριση προς τα συστατικά του εμβολίου, όταν σχεδόν όλες οι άλλες χώρες έλεγαν ότι “δεν υπάρχει σχέση θρομβώσεων και εμβολίου”.

Η Σουηδία και η Ισλανδία θα μπορέσουν να παραλάβουν τις δόσεις από την Νορβηγία για όσο διαρκεί η αναστολή στη χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca. «Θα μας επιστραφούν οι δόσεις που θα δανείσουμε όταν το ζητήσουμε», ανέφερε ο υπουργός Υγείας της Νορβηγίας Μπεντ Χόιε. H Σερβία επισης “κερνάει” εμβολιασμούς με το AstraZeneca και έχει ιατρικό τουρισμό, δηλαδή συρρέουν από γειτονικές χώρες για να εμβολιασθούν εκεί.

Το ρωσικό

To Sputnik-V υπενθυμίζεται ότι είναι υπό εξέταση εδώ και σχεδόν δύο μήνες από τον ΕΜΑ, αλλά δεν προχωρεί η έρευνα επί του σκευάσματος με την ταχύτητα που εγκρίθηκαν σχεδόν εν ριπή οφθαλμού τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά εμβόλια. Μάλιστα η πρόεδρος της Κομισιόν ειρωνεύθηκε τον Ιανουάριο τους Ρώσους ότι «θέλουνε έγκριση και να πουλήσουν εμβόλια, ενώ αυτά που παράγουν δεν τους φτάνουν ούτε για τους ίδιους», ενώ διευθυντικό στέλεχος της ΕΜΑ προκάλεσε πρόσφατα έντονες αντιδράσεις στη Ρωσία όταν χαρακτήρισε «ρώσικη ρουλέτα» την παραγγελιά Sputnik-V από την Αυστρία.

Τελικά ο ΕΜΑ ανακοίνωσε (κατόπιν πιέσεων από χώρες που θεωρούν ότι δεν χωράει «φιλοαμερικανική πολιτική» στις ευρωπαϊκές  αποφάσεις για εμβόλια και ότι πρέπει να εξεταστούν ρωσικά και κινεζικά αδιακρίτως) ότι θα επισκεφθούν επιτέλους οι ειδικοί του εγκαταστάσεις παραγωγής του Sputnik-V. Αυτό είθισται να γίνεται για όλα τα εμβόλια, δηλαδή εξετάζονται τα αποτελέσματα των τρεχουσών κλινικών ερευνών για κάθε σκεύασμα, αλλά εξετάζεται και ο τόπος και ο τρόπος παρασκευής των εμβολίων –οι εγκαταστάσεις της “μητέρας” φαρμακοβιομηχανίας.

Εκτός από την Ουγγαρία που ήδη χορηγεί το Sputnik-V, ενδιαφέρον για παραγγελία εκφράσθηκε και από την Αυστρία και τη Γερμανία. Οι Αυστριακοί δήλωσαν ότι ενδιαφέρονται για άμεση αγορά αλλά και παρασκευή του εμβολίου στη χώρα τους, αρκεί να δώσει ο ΕΜΑ την έγκριση που καθυστερεί. Η Γερμανία όπως δήλωσε σήμερα ο πρωθυπουργός της Σαξωνίας (ο οποίος βρίσκεται στη Μόσχα) σχεδιάζει να αγοράσει πάνω από 30  εκατ.δόσεις του συγκεκριμένου εμβολίου.

«Τασσόμαστε σθεναρά υπέρ μιας ταχείας διαδικασίας έγκρισης ως τον Μάιο του ρωσικού εμβολίου από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA)», σημείωσε  σε μήνυμά του στο Twitter ο πρωθυπουργός της Σαξωνίας, ο οποίος είχε συνομιλίες στην ρωσική πρωτεύουσα με τον υπουργό Υγείας της Ρωσίας Μιχαήλ Μουράσκο. Πάντως και ο ομοσπονδιακός υπουργός Υγείας της Γερμανίας Γενς Σπαν δήλωσε προ εβδομάδος  ότι η χώρα του διαπραγματεύεται μεγάλη αγορά με τη Ρωσία. Ο Σπαν μάλιστα δήλωσε ότι η Γερμανία είναι αναγκασμένη να διαπραγματευθεί απ΄ευθείας με τη Ρωσία την αγορά εμβολίων «γιατί η Κομισιόν αρνήθηκε να διαπραγματευθεί εξ ονόματος των 27 χωρών μελών της ΕΕ την αγορά του Sputnik V, σε αντίθεση με αυτό που έκανε για τα άλλα εμβόλια».