Κοινό το πρόβλημα, διαφορετικές οι λύσεις στο μεταναστευτικό

Αντιμέτωποι με ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Ευρώπης, το μεταναστευτικό, το οποίο απειλεί σοβαρά ακόμη και την συνοχή της, θα βρεθούν αύριο και μεθαύριο στο Σάλτσμπουργκ οι ηγέτες των χωρών-μελών της ΕΕ. Μετά το ναυάγιο της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου, το οποίο κατέληξε στις αμφιλεγόμενες διμερείς συμφωνίες της Μέρκελ, η Κομισιόν κατέθεσε νέο πακέτο προτάσεων, το οποίο υιοθετεί εν μέρει και απόψεις των διαφωνούντων με την ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική.

Τις κατευθύνσεις τις ενωμένης Ευρώπης στο θέμα έδωσε προ ημερών ο ίδιος ο Γιούνκερ, ο οποίος μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανέφερε ότι το νέο πακέτο περιλαμβάνει ενίσχυση και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της FRONTEX, ουσιαστική συνεργασία με τις αφρικανικής χώρες προέλευσης, αλλά και περισσότερη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και σεβασμό των κοινών αποφάσεων.

Στην σύνοδο του Σάλτσμπουργκ δεν αναμένεται να ληφθούν αποφάσεις, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα επιδιώξουν ωστόσο την επίτευξη μιας κάποιας προόδου τουλάχιστον  σε ό,τι αφορά τον συντονισμό των ενεργειών. Πρόκειται άλλωστε για ένα θέμα που έχει διχάσει βαθειά την Ευρώπη και έχει προκαλέσει σοβαρότατες εντάσεις ανάμεσα σε εθνικές κυβερνήσεις και τις Βρυξέλλες, αλλά και μεταξύ χωρών-μελών.

Το μενού

Τις εντάσεις αυτές, οι οποίες κορυφώθηκαν στην διάρκεια του καλοκαιριού με την ανάληψη της εξουσίας στην Ιταλία από την αντισυστημική κυβέρνηση Πεντάστερων-Λέγκας, αλλά και τον διχασμό της ΕΕ, ο οποίος εκφράστηκε προ ημερών με την απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου για κυρώσεις στην Ουγγαρία, τις αναγνωρίζουν όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες.

Τις γνωρίζουν όμως και οι Βρυξέλλες, όπως φάνηκε στις τοποθετήσεις Γιούνκερ στο Ευρωκοινοβούλιο και γίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρο στην πρόσκληση για την άτυπη σύνοδο που απέστειλε στους 28 αρχηγούς ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ. Σε μια προσπάθεια μάλιστα να προχωρήσει ο διάλογος και να αμβλυνθούν οι «εντάσεις» ο Τουσκ  σημειώνει στην πρόσκλησή του ότι «αν ορισμένοι θέλουν να λύσουν την μεταναστευτική κρίση, ενώ άλλοι θέλουν να τη χρησιμοποιήσουν», τότε «θα παραμείνει άλυτη».

Πόσο όμως έχουν προχωρήσει τα ουσιαστικά ζητήματα που αφορούν το μεταναστευτικό, από το ναυάγιο της προηγούμενης Συνόδου Κορυφής, όταν η Μέρκελ, πιεζόμενη δήθεν από τον Ζεεχόφερ, έψαχνε πρόθυμες χώρες του ευρωπαϊκού νότου για να προωθήσει επιστροφές παράτυπων μεταναστών; Σύμφωνα με ανώτερο Ευρωπαίο αξιωματούχο, οι προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου, ο οποίος δημιουργεί και όλα τα προβλήματα στην ευρωπαϊκή πολιτική  διαχείρισης τις μεταναστευτικής κρίσης  παραμένουν αδιέξοδες. Και παραμένουν αδιέξοδες γιατί το Δουβλίνο βολεύει.

Βολεύει την Μέρκελ γιατί πάνω σε αυτόν έκτισε την πολιτική των διμερών συμφωνιών για τις επιστροφές όσων παράτυπων μεταναστών και προσφύγων έχουν καταγραφεί σε άλλη χώρα εισόδου. Βολεύει για τους ίδιους λόγους και τις χώρες τις ομάδας του Βίζεγκραντ, οι οποίες αρνούνται να δεχθούν μετανάστες και πρόσφυγες μέσα από ένα σύστημα ευρωπαϊκής αναδιανομής. Τους μόνους που δεν βολεύει είναι οι χώρες που αποτελούν πύλες εισόδου, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία, η νέα κυβέρνηση της οποίας έθεσε ουσιαστικά στους ευρωπαϊκούς θεσμούς το ζήτημα της αναθεώρησής του.

Ανταπόκριση δεν βρήκε όμως, σύμφωνα με τον ίδιο Ευρωπαϊο αξιωματούχο ούτε το θέμα της δημιουργίας «πλατφορμών» αποβίβασης σε τρίτες χώρες. Η ιδέα είχε συζητηθεί στην Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, αλλά απορρίφθηκε σχεδόν αμέσως από όλες τις χώρες, κυρίως της Β. Αφρικής και των Βαλκανίων, που είχαν βολιδοσκοπηθεί ως υποψήφιες. Το ξέκοψε άλλωστε και ο Επίροπος Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο οποίος κατά την παρουσίαση των προτάσεων της Κομισιόν στις Βρυξέλλες δήλωσε ότι «η ιδέα των στρατοπέδων δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί» και ότι  αυτό που μπορεί να γίνει είναι η προώθηση μορφών «συνεργασίας» με τις τρίτες χώρες.

Η αφρικανική σύνοδος

Στο πλαίσιο της διερεύνησης αυτών των μορφών συνεργασίας θα είναι  και η συζήτηση που, όπως πληροφορεί ο Τουσκ, θα γίνει στο αυριανό δείπνο για την Αίγυπτο, αλλά και για την Σύνοδο Κορυφής ΕΕ και Λίγκας Αραβικών Χωρών, την οποία προανήγγειλε ο Γιούνκερ.

Ο Τουσκ τοποθετεί βέβαια την «αφρικανική σύνοδο» στις αρχές του 2019, ενώ ο προεδρεύων της ΕΕ καγκελάριος της Αυστρίας, Κούρτς, εργάζεται για την διοργάνωσή της τον Δεκέμβριο. Την προανήγγειλε μάλιστα, πριν από δύο ημέρες, μετά τις συναντήσεις που είχε αρχικά με την Μέρκελ στο Βερολίνο και στην συνέχεια με τον Μακρόν στο Παρίσι.

«Θα διοργανώσουμε μια σύνοδο κορυφής Ευρώπης-Αφρικής τον Δεκέμβριο, ελπίζουμε στην υποστήριξη της Γαλλίας. Θέλουμε να εστιάσουμε στην οικονομική ανάπτυξη της Αφρικής», είπε ο καγκελάριος, η χώρα του οποίου έχει μειώσει την βοήθεια προς τους  πρόσφυγες και είναι από τις πιο εχθρικές ευρωπαϊκές χώρες για τους μετανάστες.

Η αυστριακή προεδρία, η οποία ήταν εξ αρχής υπέρ της ενισχυμένης φύλαξης των εξωτερικών συνόρων, συμφωνεί με τις προτάσεις Γιούνκερ για την Frontex, όπως άλλωστε και η Μέρκελ, ενώ ο Μακρόν θεωρεί απαραίτητη και μια «πολιτική επαναπροώθησης για όσους αναχαιτίζονται σε κατάσταση αντικανονικότητας και δεν δικαιούνται να αποκτήσουν άσυλο».

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσέρχονται με διαφορετικές θέσεις στην σύνοδο του Σάλτσμπουργκ και όσο φιλόδοξες κι αν είναι οι προτάσεις της Κομισιόν δεν δείχνουν να μπορούν να υπερκαλύψουν αυτές τις διαφορές. Η κόντρα Σαλβίνι-Μακρόν έχει αφήσει αποτυπώματα και η ομάδα του Βίζεγκραντ συσπειρώνεται μετά και την απόφαση για κυρώσεις στην Ουγγαρία.

Από την άλλη, ο Κανονισμός του Δουβλίνου, όσο παραμένει σε ισχύ θα μεταθέτει την πίεση στις χώρες εισόδου, ενώ ακόμη και η ενισχυμένη φύλαξη των συνόρων, στην οποία όλοι συμφωνούν, προκαλεί και αυτή σκεπτικισμό. Κυρίως σε ό,τι αφορά την διεύρυνση της εντολής της Frontex, η οποία δημιουργεί κινδύνους να υποσκελιστεί ο έλεγχος των εθνικών κρατών. Το θέμα το έθιξε ο, προερχόμενος από το ακροδεξιό κόμμα, υπουργός Εσωτερικών της Αυστρίας Κικλ, σημειώνοντας ότι η όποια «άρση της κυριαρχίας των επί μέρους χωρών θα αποτελούσε τον λάθος δρόμο».